Πάσχα στὸ στρατόπεδο

Δύο χρόνια μετά τόν θάνατο τοῦ Στάλιν, τήν ἐποχή τοῦ Κρουτσώφ, δειλά δειλά εἶχε ἀρχίσει ἡ ἀποσταλινοποίηση. Τότε ἡ ζωή στό στρατόπεδο εἶχε γίνει σαφῶς καλύτερη. Ὁ ἄνεμος κάποιας ἐλευθερίας εἶχε γίνει αἰσθητός καί στά στρατόπεδα. Οἱ πιστοί μποροῦσαν νά προσεύχονται, καί ὅπου ὑπῆρχαν ἱερεῖς τούς ἐπέτρεπαν κάπου κάπου νά λειτουργοῦν.

Στό στρατόπεδο ὅπου κρατοῦνταν ὁ π. Ἀλέξιος Κυμπάρδιν, κάποιος γνωστός εἶχε στείλει ἕνα ἀντιμήνσιο, κι ἔτσι μποροῦσαν, ὅποτε τούς τό ἐπέτρεπαν, νά λειτουργοῦν. Ἦρθε ἡ Μεγάλη Ἑβδομάδα κι ὁ π. Ἀλέξιος εἰδοποίησε τούς φυλακισμένους κληρικούς καί πιστούς νά ἑτοιμαστοῦν γιά νά γιορτάσουν τήν Ἀνάσταση. Οἱ φυλακισμένοι ρίχτηκαν πυρετωδῶς στίς προετοιμασίες. Ἄλλοι ἔραβαν ἄμφια, ἄλλοι καλύμματα, ἄλλοι ἔφτιαχναν ἀπό ξύλο τά ἱερά σκεύη. Τό Μ. Σάββατο ὁ διοικητής φώναξε τόν π. Ἀλέξιο καί κάπως θορυβημένος τόν ρώτησε τί συμβαίνει, γιατί ὑπάρχει αὐτή ἡ κινητοποίηση μεταξύ τῶν κρατουμένων. Ὁ π. Ἀλέξιος τοῦ ἐξήγησε: «Μήν ἀνησυχῆτε. Αὔριο εἶναι ἡ γιορτή τοῦ Πάσχα καί οἱ κρατούμενοι ἑτοιμάζονται. Δέν πρόκειται νά γίνει καμιά φασαρία». Ὁ διοικητής ἡσύχασε. 

Τήν ἑπομένη, ὅταν ἔφτασε ἡ ὥρα, ἄρχισε ἡ πασχαλινή ἀκολουθία. Ἦταν συγκινητικό νά βλέπει κανείς τούς ἱερεῖς μέ τά αὐτοσχέδια ἄμφια πού εἶχαν φτιάξει οἱ κρατούμενοι, ἀπό τά δικά τους ροῦχα, ἀπό ἄχρηστα ὑφάσματα, ἀπό σεντόνια – ὅ,τι εὕρισκαν.

Βγῆκαν στήν αὐλή, δίπλα στήν ὄχθη τῆς λίμνης, καί γύρω στίς 11 μ. μ. ἄρχισαν νά ψάλλουν τόν κανόνα τοῦ Μ. Σαββάτου: «Κύματι θαλάσσης…». Ἐκείνη τήν στιγμή ἕνα κύμα χτύπησε τήν ὄχθη τῆς λίμνης καί ἔβρεξε τούς φυλακισμένους. Λές καί ἡ φύση σκιρτοῦσε καί συμμετεῖχε κι αὐτή στήν μεγάλη γιορτή. Ἀντί γιά πασχαλινή λαμπάδα οἱ κρατούμενοι κρατοῦσαν ἕνα ἀναμμένο ξύλο.

Ἡ ἀκολουθία προχωροῦσε, τελείωσε ὁ κανόνας, καί λίγο πρίν τά μεσάνυχτα ὅλοι μαζί ἔψαλαν: «Τήν Ἀνάστασίν σου, Χριστέ, Σωτήρ…». Στή συνέχεια ὁ π. Ἀλέξιος εἶπε ἀπό στήθους τό εὐαγγέλιο –λειτουργικά βιβλία δέν ὑπῆρχαν– καί στίς 12 ἀκριβῶς φώναξε πρῶτος τήν νικητήρια ἰαχή: «Χριστός Ἀνέστη!» Μέ ἕνα στόμα ὅλοι οἱ κρατούμενοι ἀπάντησαν: «Ἀληθῶς Ἀνέστη!»

Τά μάτια ὅλων βούρκωσαν, οἱ καρδιές σκίρτησαν. Οἱ φωνές ἀκούστηκαν στήν ἀπέραντη τάιγκα. Καί τότε ἕνα σμῆνος ἀπό χιλιάδες πουλιά, σάν νά ξυπνοῦσαν ἀπό λήθαργο, ἄρχισαν νά πετοῦν πάνω ἀπό τούς κρατούμενους. Ἀμέσως ἀντήχησε ὁ ὕμνος «Χριστός ἀνέστη ἐκ νεκρῶν…». Τά πουλιά τιτίβιζαν κι αὐτά κι ἔψαλλαν στή δική τους γλώσσα τόν ὕμνο τους. Τό δάσος ἀντιλαλοῦσε τίς μελωδίες τῶν ἀνθρώπων καί τῶν πουλιῶν. Ὅλη ἡ φύση συμμετεῖχε στήν χαρά τῆς Ἀνάστασης. «Νῦν πάντα πεπλήρωται φωτός, οὐρανός τε καί γῆ καί τά καταχθόνια. Ἑορταζέτω γοὖν πᾶσα κτίσις τήν ἔγερσιν Χριστοῦ…».

Ἄρχισε καί ἡ ἀναστάσιμη ἀκολουθία πάνω σ’ ἕνα ἁπλό τραπέζι, μέ τά φτωχά ἄμφια, μέ τά ξύλινα σκεύη, τίς ξύλινες λαμπάδες. Ἡ Θεία Μετάληψη, ὁ περίφημος κατηχητικός λόγος τοῦ Χρυσοστόμου, καί πάλι τό «Χριστός Ἀνέστη»: Ἡ βεβαιότητα ὅτι τό κακό, ἡ φθορά, ὁ θάνατος «κατεπόθη εἰς τέλος…».

Μετά τήν Θεία Λειτουργία οἱ κρατούμενοι κάθισαν σέ κοινή τράπεζα. Μέχρι καί πασχαλινά αὐγά ὑπῆρχαν… Ἡ χαρά ἦταν ζωγραφισμένη στά πρόσωπα ὅλων. Μεταξύ τῶν κρατουμένων ἦταν κι ἕνας παλιός δημοσιογράφος, πού πρίν ἀπό τήν ἐπανάσταση εἶχε ταξιδέψει σέ πολλά μέρη. Κι εἶπε μέ συγκίνηση τοῦτα τά λόγια στόν π. Ἀλέξιο: «Εἶχα τήν εὐκαιρία νά γιορτάσω τήν Ἀνάσταση στά Ἱεροσόλυμα, στήν Κωνσταντινούπολη κι ἀλλοῦ. Ὅμως πουθενά δέν αἰσθάνθηκα τέτοια χαρά ὅπως σήμερα!». Ὅταν ὁ π. Ἀλέξιος πῆγε νά πάρει τά χαρτιά τῆς ἀπολύσεώς του ἀπό τό στρατόπεδο, τόν φώναξε ὁ διοικητής καί τοῦ εἶπε: «Δέν ἔχω γνωρίσει στήν ζωή μου τέτοιον ἄνθρωπο. Τό Πάσχα πού γιορτάσαμε φέτος μοῦ προξένησε μεγάλη ἐντύπωση. Σᾶς παρακαλῶ πολύ νά προσεύχεστε καί γιά μένα, μήπως μέ ἐλεήσει ὁ Θεός καί μέ φέρει στόν δρόμο Του!».

Μητρ. Ἀργολίδος Νεκτάριος Ἀντωνόπουλος

«Στάρετς Σεραφεὶμ τῆς Βύριτσα»