Ἡ Ρωμηοσύνη

«Ἡ Ρωμηοσύνη δὲν ἀποδεικνύεται. Περιγράφεται. Δὲν χρειάζεται ἀπολογητάς. Εἶναι ἁπλῶς αὐτὸ ποὺ εἶναι. Τὸ δέχεται κανεὶς ἢ τὸ ἀπορρίπτει. Διὰ τοῦτο τὰ παιδιὰ τῶν Ρωμηῶν ἢ παρέμενον πιστοὶ καὶ σκληροὶ Ρωμηοὶ ἢ ἐφράγκευον ἢ ἐτούρκευον. Καὶ σήμερον ἄλλοι παραμένουν Ρωμηοί, ἄλλοι ὅμως ἀμερικανεύουν, ρωσεύουν, φραντσεύουν, ἀγγλεύουν, δηλαδὴ γραικεύουν».

«Ὁ Ρωμηὸς ὀνειροπόλος καὶ ἀφελὴς δὲν εἶναι. Ἀλλὰ οὐδέποτε γίνεται πνευματικῶς ἢ σωματικῶς δοῦλος τοῦ συμμάχου. Γίνεται σύμμαχος πιστὸς εἰς τὰ συμπεφωνημένα ἀλλὰ ἰδεολογικῶς ἀδέσμευτος.

Τοῦτο ὅμως δὲν σημαίνει πάλιν ὅτι δέχεται μόνον τὰ ρωμαίικα καὶ τίποτε τὸ ξένον. Δέχεται ὁ,τιδήποτε τὸ καλὸν καὶ τὸ κάμνει ρωμαίϊκον. Ὅπως γίνεται σύμμαχος μὲ ὅποιον συμφέρει ἐθνικῶς, κατὰ τὸν ἴδιον τρόπον ἀποκτᾶ ὅλα ὅσα χρειάζονται ἀπὸ τὴν σοφίαν τῶν ἐπιστημόνων τοῦ κόσμου, ἀλλὰ τὰ προσαρμόζει εἰς τὸν ρωμαίϊκον πολιτισμόν του. Οὐδέποτε συγχέει τὰς θετικάς ἐπιστήμας μὲ τὸν πολιτισμόν, ἀφοῦ γνωρίζει ὅτι καὶ ὁ βάρβαρος δύναται νὰ ἔχει ἢ νὰ ἀποκτήσει καὶ νὰ προαγάγει τὰς θετικὰς ἐπιστήμας, διὰ νὰ χρησιμοποιήσει αὐτὰς εἰς τὴν ὑποδούλωσιν καὶ καταστροφὴ τῶν ἀνθρώπων. Διὰ τοῦτο ὁ Ρωμηὸς γνωρίζει ὅτι εἶναι πνευματικὸς ἡγέτης καὶ εἰς αὐτοὺς ποὺ εἶναι ὡς τεχνοκράται καὶ ὡς οἰκονομικὴ δύναμις ἡγέται».

«Ναὶ μὲν ὁ Ρωμηὸς ἔχει ἀπόλυτον πεποίθησιν εἰς τὴν Ρωμηοσύνην του, ἀλλὰ οὔτε φανατικὸς οὔτε μισαλλόδοξος εἶναι καὶ οὔτε ἔχει καμμίαν ξενοφοβίαν. Ἀντιθέτως ἀγαπᾶ τοὺς ξένους, οὐχὶ ὅμως ἀφελῶς.

Τοῦτο διότι γνωρίζει ὅτι ὁ Θεὸς ἀγαπᾶ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους καὶ ὅλας τὰς φυλὰς καὶ ὅλα τὰ ἔθνη χωρὶς διάκρισιν καὶ χωρὶς προτίμησιν. Ὁ Ρωμηὸς γνωρίζει ὅτι ἡ Ρωμηοσύνη του κατέχει τὴν ἀλήθειαν καὶ εἶναι ἡ ὑψίστη μορφὴ τῶν πολιτισμῶν. Ἀλλὰ κατανοεῖ ἄριστα τὸ γεγονὸς ὅτι ὁ Θεὸς ἀγαπᾶ τὸν Ρωμηόν, ὄχι ὅμως περισσότερον ἀπὸ τοὺς ἄλλους. Ὁ Θεὸς ἀγαπᾶ τὸν κάτοχον τῆς ἀληθείας, ἀλλ' ἐξ ἴσου ἀγαπᾶ τὸν κήρυκα τοῦ ψεύδους. Ἀγαπᾶ τὸν ἅγιον, ἀλλ' ἀγαπᾶ ἐξ ἴσου ἀκόμη καὶ τὸν διάβολον.

Διὰ τοῦτο ἡ Ρωμηοσύνη εἶναι αὐτοπεποίθησις, ταπεινοφροσύνη καὶ φιλότιμον καὶ ὄχι κίβδηλος αὐτοπεποίθησις, ἰταμότης καὶ ἐγωισμός. Ὁ ἡρωισμὸς τῆς Ρωμηοσύνης εἶναι ἀληθὴς καὶ διαρκὴς κατάστασις τοῦ πνεύματος καὶ ὄχι ἀγριότης, βαρβαρότης καὶ ἁρπακτικότης. Οἱ μεγαλύτεροι ἥρωες τῆς Ρωμηοσύνης συγκαταλέγονται μεταξὺ τῶν ἁγίων».

Πρωτ. Ἰωάννης Ρωμανίδης

Γιά τά παιδιά μας

Μή σᾶς διαφεύγει ἡ μεγάλη ἀλήθεια: «Ὁ Θεός δέν ἐξαναγκάζει τόν ἄνθρωπο. Οὔτε τόν ἐξουσιάζει ἔτσι πού νά τοῦ στερεῖ τήν προσωπική ἐλευθερία».

Νά τό ἔχετε πάντα ὑπ’ ὄψη σας αὐτό καί ἰδιαίτερα ὅταν ἔχετε τήν τάση νά πιέζετε τά παιδιά σας νά κάνουν τό καλό…νά γίνουν «καλά» παιδιά!  Προσοχή στίς συνεχεῖς ὑποδείξεις καί συμβουλές. Καί ἀκόμα στίς ὑποσχέσεις γιά νά κάνουν αὐτό ἤ ἐκεῖνο τό …καλό.

Δεν νομίζω ὅτι ἡ σωστή ἀγωγή πρέπει νά στηρίζεται στά μὴ καὶ ὄχι. Ὅσα περισσότερα «μή» ἐξαγγέλλονται τόσο λιγότερη ἀγωγή συντελεῖται. Ἀκόμη πρέπει νά προσέχετε στούς «τύπους» καί στά «πρέπει».

Οἱ σφιχτοί τύποι καί οἱ  κανόνες δέν δημιουργοῦν ἐλεύθερες καί δημιουργικές σχέσεις. Τούς ἐπιβάλλουμε γιά νά ἔχουμε γρήγορα ἀποτελέσματα, καί αὐτό τό θεωροῦμε δυστυχῶς ἐπιτυχία ἀλλά δέν εἶναι. Ἀντίθετα οἱ τύποι καί τά ‘πρέπει’ καταπιέζουν καί φέρνουν ἀντίδραση. Αὐτό εἶναι σκέτη καταστροφή γιατί φτάνουμε στά ἄκρα καί χάνεται ἡ ὁδός τῆς σωτηρίας.

Προσέξτε γονεῖς! Νά διδάσκετε τά παιδιά σας ὄχι μέ λόγια, μέ κηρύγματα καί συνεχεῖς ὑποδείξεις, ἀλλά μέ φρόνημα ταπεινό καί πράξεις ἀφανεῖς. Ἄν αὐτά λείψουν, θά χαθεῖ καί ἡ δική σας παρουσία. 

Εἶναι ματαιοπονία ὁ ἀγώνας τῆς ἐπιβολῆς ἰδεῶν, ὅσο ἅγιες καί ἄν πιστεύετε ὅτι εἶναι αὐτές. Θά γίνει αἰσθητή ἡ παρουσία σας μόνο ἄν ταπεινά βγεῖτε ἀπό τή μέση. Στήν οὐσία, τότε θά γίνετε κέντρο ἄν φύγετε ἀπό τό… κέντρο!   

Μή ζητᾶτε τό τέλειο ἀπό τά παιδιά σας γιατί οὔτε καί ἐσεῖς εἶστε τέλειοι, καί δέν τά κάνετε ὅλα τέλεια! Ὅταν χρειαστεῖ νά πεῖτε τή σκέψη σας πέστε την ἔτσι πού νά μήν προσβάλετε τόν ἄλλον καί κυρίως νά μήν ἐπιμένετε νά γίνει ἀπαραίτητα αὐτό πού ἐσεῖς θέλετε. Ἔτσι θά ἔχετε μία καλή ἐπικοινωνία μέ τούς ἄλλους καί μέ τά παιδιά.

Μήν παραλείπετε νά λέτε στά παιδιά σας «συγγνώμη», ὅταν πρέπει. Μόνον ἔτσι θά μάθουν καί κεῖνα νά χρησιμοποιοῦν αὐτή τήν πολύ σημαντική ἔκφραση.

Γέρων Σωφρόνιος τοῦ Ἔσσεξ

Τί δύναμη καὶ τί ὀμορφιὰ

Στὴ βραδινὴ προσευχή μου εἶδα χθές, ξαφνικά, τοῦτο ποὺ δὲν εἶχα ξαναδεῖ: ποιητὴν οὐρανοῦ καὶ γῆς ὁρατῶν τε πάντων... Ὥς ἐδῶ -εἶδα- μποροῦν νὰ ψάχνουν καὶ νὰ παλεύουν γιὰ τὴν «ἀλήθεια» τους ἡ φιλοσοφία ἤ ἡ ἐπιστήμη, μέσα στὸν πολυθαύμαστο κόσμο οὐρανοῦ καὶ γῆς, ὁρατῶν τε πάντων. Ἀπὸ ἐκεῖ καὶ πέρα, ἐκεῖνο ποὺ μὲ συνέχει ἐμένα καὶ μὲ συντηρεῖ εἶναι τὸ παραμικρὸ συμπλήρωμα καὶ ἀοράτων. Στὸν ποιητὴ καὶ τῶν δυὸ (τε ἄτονο) καὶ ὄχι μοναχὰ τοῦ ἑνός, κατευθύνεται ἡ προσευχή μου.

*****

Ἐγὼ καὶ Ἑαυτός. Ὑπάρχουν ἄνθρωποι πού, προχωρώντας σὲ βάθος μέσα τους, συναντοῦν τὸ τίποτα. Καὶ ὑπάρχουν ἄνθρωποι πού, προχωρώντας σὲ βάθος μέσα τους, συναντοῦν τὸ Θεό. Οἱ πρῶτοι σταματοῦν στὸ ἐγώ τους. Οἱ δεύτεροι προχωροῦν στὸν Ἑαυτό τους. Γνῶθι σαυτόν, τὸ ἔλεγε ὁ Σωκράτης.

                Ἄστραψε φῶς καὶ γνώρισεν ὁ νιὸς τὸν ἑαυτό του,

τὸ λέει ὁ Σολωμός.

*****

Καὶ νῦν, et nunc, σύνετε, intelligite, παιδεύθητε, erudimini... -προσέχετε περισσότερο τοὺς ἀνθρώπους (ὅταν ἀκολουθᾶτε ἀρχηγούς) καὶ λιγότερο τὶς ἰδέες ἤ τὶς ἰδεολογίες. Μὴν ξεγελιόσαστε. Δοκιμάστε γιὰ μιὰ φορὰ τὸ ἀδύνατο -διαφορετικὰ ἡ ζωὴ δὲν ἀξίζει- νὰ ἀποχτήσετε «πρῶτα» τὴ «στερνὴ γνώση» σας. Ἔτσι, γιὰ νὰ καταπατήσετε ἕνα κανόνα μονότονο. Μπὰς καὶ ἀλλάξει τὸ γούρι!

*****

Τί δύναμη καὶ τί ὀμορφιὰ ἔχουν τὰ πράματα ποὺ βγαίνουν μέσα ἀπὸ τὶς στεριὲς καὶ τὶς θάλασσες τοῦ τόπου μας -ὅποιου τόπου (γράφω γιὰ τὸ δικό μου)- ὁ γκέκας (τὸ σκυλί), ἡ μαύρη μαρίδα, ἡ ἐλιά, τὸ χράμι, ἕνα πιάτο ἀσπροράδικα μὲ θαλασσινὸ ἁλάτι (ἀφρίνα, τὸ λὲν στὴ Μάνη) καὶ λάδι τοῦ Μοριᾶ, τὸ σταυροκόπημα ἤ, στὴν κουβέντα, μιὰ γνήσια ἑλληνικὴ διατύπωση! Ὅλα στὸ ἴδιο ἐπίπεδο, σὲ μιὰ ποιοτικὴ γραμμή. Δίχως διαβαθμίσεις.

Ζήσιμος Λορεντζᾶτος

Αὐτά εἶναι ἀπό τό Θεό

Ἡ Ἰωάννα Τσάτσου γράφει γιὰ τὸν ἀδελφό της Γιῶργο Σεφέρη:

… Ἡ μάνα, χωρὶς ποτὲ νὰ μᾶς διδάξει, μᾶς ἄφησε ἀνυπολόγιστη κληρονομιά: τὴν πίστη στὴν παρουσία τοῦ Θεοῦ. Τ’ ἀγόρια, μὲ τὴν ἀντρίκεια τους αἰδῶ δὲν ἐκφράζονταν εὔκολα, δὲν πήγαιναν συχνὰ στὴν ἐκκλησιά. Ὅμως λίγο νὰ τοὺς γνώριζες, ἔνιωθες ν’ ἀναπνέουν αὐτὴν τὴν παρουσία, νὰ ζοῦν τὴν ὀρθοδοξία ὁλόκληρη.

Αὐτὴ ἡ πίστη παραστάθηκε τὸ Γιῶργο ὡς τὸ τέλος. Κι ἡ προσευχὴ ποὺ γνώρισε παιδάκι ἦταν ἕτοιμη νὰ βρεῖ τὸ δρόμο της. Στὶς ὧρες τὶς κρίσιμες, τὶς ὧρες τὶς γόνιμες, τὴν ἔβλεπα αὐτὴ τὴν ἐκ βαθέων ἔκκληση ν’ ἀνεβαίνη στὰ μάτια του.

Μόνο ἐκεῖνο τὸ ἱερό: «Δοσμένα», λέει πολλά. Τόλεγε καὶ τόγραφε ὁ Γιῶργος σὲ κύριο τίτλο γιὰ τοὺς στίχους του.

– Τί καλὸ ποίημα, «ὁ Βασιλιὰς τῆς Ἀσίνης».

– Αὐτὰ εἶναι ἀπὸ τὸ Θεό.

Χαμογέλασε σὰν μοῦ χάρισε τὴ μετάφρασή του τῆς Ἀποκάλυψης:

– Βλέπεις, Ἰωάννα, καθένας ἔχει τὸ δικό του τρόπο νὰ κάνει τὴν προσευχή του.

Καὶ στὸ τέλος, στὴν ἀρρώστια του, ἀκίνητος στὸ δωμάτιο τῆς ἀνάνηψης, κι ἐγὼ καθισμένη στὸ πλαϊνό του σκαμνάκι, μ’ ἀγκάλιαζε μὲ τὸ δεμένο του χέρι, ὅλο μάτια. Ὅταν ἀκόμη μποροῦσε νὰ μιλήσει:

– Ἄναψε τὸ κεράκι σου γιὰ μένα

Ἀπὸ τὸ ἔργο τῆς Ἰωάννας Τσάτσου «Ὁ ἀδερφός μου Γιῶργος Σεφέρης»

Αὐτὸ εἶναι ταπείνωση

Ἕνας ἀδελφὸς παρακάλεσε τὸν ἀββᾶ Ματώη: -Πές μου λόγο ὠφέλιμο.

-Πήγαινε, τοῦ εἶπε ἐκεῖνος, νὰ ζητήσεις ἀπὸ τὸν Θεὸ καρδιακὸ πένθος καὶ ταπείνωση.

Νὰ κοιτάζεις πάντα τὶς δικές σου ἁμαρτίες.

Νὰ μὴν κρίνεις τοὺς ἄλλους, ἀλλὰ νὰ βάζεις τὸν ἑαυτό σου κάτω ἀπ' ὅλους.

Νὰ κόψεις τὴν παρρησία.

Νὰ συγκρατεῖς τὴ γλώσσα καὶ τὴν κοιλιά σου.

Καὶ ἂν κανεὶς μιλήσει γιὰ ὁποιοδήποτε πράγμα, μὴ φιλονικήσεις μαζί του· ἀλλ' ἂν μιλήσει σωστά, πές του, «Ναί». Ἂν πάλι δὲν μιλήσει σωστά, πές του, «Ἐσὺ ξέρεις πῶς μιλᾶς», καὶ μὴ λογομαχήσεις γιὰ ὅσα εἶπε.

Αὐτὸ εἶναι ταπείνωση.

Κατέστησε τούς ἀνθρώπους ἀθανάτους

Οἱ ἄνθρωποι κατεδίκασαν τόν Θεόν εἰς θάνατον. Ὁ Θεός ὅμως διά τῆς Ἀναστάσεώς Του «καταδικάζει» τούς ἀνθρώπους εἰς ἀθανασίαν. Διά τά κτυπήματα τούς ἀνταποδίδει τούς ἐναγκαλισμούς. Διά τάς ὕβρεις τάς εὐλογίας. Διά τόν θάνατον τήν ἀθανασίαν. Ποτέ δέν ἔδειξαν οἱ ἄνθρωποι τόσον μῖσος πρός τόν Θεόν, ὅσον ὅταν Τόν ἐσταύρωσαν. Καί ποτέ δέν ἔδειξεν ὁ Θεός τόσην ἀγάπην πρός τούς ἀνθρώπους, ὅσην ὅταν ἀνέστη. Οἱ ἄνθρωποι ἤθελαν νά καταστήσουν τόν Θεόν θνητόν, ἀλλ᾽ ὁ Θεός διά τῆς Ἀναστάσεώς Του κατέστησε τούς ἀνθρώπους ἀθανάτους. Ἀνέστη ὁ σταυρωθείς Θεός καί ἀπέκτεινε τόν θάνατον. Ὁ θάνατος οὐκ ἔστι πλέον. Ἡ ἀθανασία κατέκλυσε τόν ἄνθρωπον καί ὅλους τούς κόσμους του.

Διά τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Θεανθρώπου ἡ ἀνθρωπίνη φύσις ὡδηγήθη τελεσιδίκως εἰς τήν ὁδόν τῆς ἀθανασίας, καί ἔγινε φοβερά καί δι᾽ αὐτόν τόν θάνατον. Διότι πρό τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ ὁ θάνατος ἦτο φοβερός διά τόν ἄνθρωπον, ἀπό δέ τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου γίνεται ὁ ἄνθρωπος φοβερός διά τόν θάνατον. Ἐάν ζῇ διά τῆς πίστεως εἰς τόν Ἀναστάντα Θεάνθρωπον ὁ ἄνθρωπος, ζῇ ὑπεράνω τοῦ θανάτου. Καθίσταται ἀπρόσβλητος καί ἀπό τόν θάνατον. Ὁ θάνατος μετατρέπεται εἰς «ὑποπόδιον τῶν ποδῶν αὐτοῦ»: «Ποῦ σου, θάνατε, τό κέντρον; ποῦ σου, ἅδη, τό νῖκος;». Οὕτως, ὅταν ὁ ἐν Χριστῷ ἄνθρωπος ἀποθνήσκῃ, ἀφήνει ἁπλῶς τό ἔνδυμα τοῦ σώματός του διά νά τό ἐνδυθῇ ἐκ νέου κατά τήν ἡμέραν τῆς Δευτέρας Παρουσίας.

Μέχρι τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Θεανθρώπου Χριστοῦ ὁ θάνατος ἦτο ἡ δευτέρα φύσις τοῦ ἀνθρώπου. Ἡ πρώτη ἦτο ἡ ζωή, καί ὁ θάνατος ἡ δευτέρα. Ὁ ἄνθρωπος εἶχε συνηθίσει τόν θάνατον ὡς κάτι τό φυσικόν. Ἀλλά μέ τήν Ἀνάστασίν Του ὁ Κύριος ἤλλαξε τά πάντα: ἡ ἀθανασία ἔγινεν ἡ δευτέρα φύσις τοῦ ἀνθρώπου, ἔγινε κάτι τό φυσικόν εἰς τόν ἄνθρωπον, καί τό ἀφύσικον κατέστη ὁ θάνατος. Ὅπως μέχρι τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ ἦτο φυσικόν εἰς τούς ἀνθρώπους τό νά εἶναι θνητοί, οὕτω μετά τήν ἀνάστασιν ἔγινε φυσική δι᾽ αὐτούς ἡ ἀθανασία. 

Ἅγιος Ἰουστῖνος Πόποβιτς

Εἰς τὰ θεμέλια τοῦ φρενοκομείου

(Τὸ φρενοκομεῖο χτίστηκε μὲ κληροδότημα τοῦ Χίου
φιλάνθρωπου Τζωρτζῆ Δρομοκαΐτη (ποὺ πέθανε τὸ
1880) ἔξω ἀπὸ τὴν Ἀθήνα, κοντὰ στὴ Μονὴ Δαφνίου,
γι᾿ αὐτὸ πολλοὶ τὸ λένε καὶ «Δαφνί». Ὁ Σουρῆς δὲν
ἄφησε τὴν εὐκαιρία ποὺ τοῦ ῾δινε τὸ γεγονὸς καὶ τὸ
...καυτηρίασε δεόντως... Ἀπρίλης 1884)

Ὢ Ἑορτὴ τῶν Ἑορτῶν... Ὢ εὐτυχὴς ἡμέρα!
Ὤ! τώρα πρέπει ὁ καθεὶς τοῦ Ἄστεως πολίτης
νὰ βάλει στὸ μπαλκόνι τοῦ μιὰ κόκκινη παντιέρα
μὲ μιὰ χρυσὴν ἐπιγραφὴ «Ζωρζὴς Δρομοκαΐτης».
Ναί! τώρα πρέπει στολισμὸς μὲ δάφνες καὶ μυρσίνες,
ναί! τώρα πρέπουν κανονιές, φανάρια καὶ ρετσίνες.

Φρενοκομεῖο κτίζεται καὶ στὴ σοφὴν Ἑλλάδα!
ἄ! ὁ Θεὸς ἐφώτισε τὸν Χιώτη τὸν Ζωρζὴ
καὶ τώρα μέσα στοῦ Δαφνιοῦ τὴ τόση πρασινάδα
θὰ βρίσκουμε παρηγοριὰ κι ἡ μνήμη του θὰ ζεῖ.
Ὢ μέγα εὐεργέτημα τῶν εὐεργετημάτων!
Ὢ μόνον οἰκοδόμημα τῶν οἰκοδομημάτων!

Θέλει λαμπρὸν Μαυσώλειον αὐτὸς ὁ κληροδότης,
παιάνας κι ἀποθέωσιν εἰς τρίτους οὐρανούς!...
Εὑρέθη μὲς στοὺς Χιώτηδες, μὲ γνώση κι ἕνας Χιώτης,
κι ἐσκέφθη ὁ μεγάλος του καὶ πρακτικός του νοῦς
πῶς μέσα στὴν Ἑλλάδα μας ποὺ πλημμυροῦν τὰ φῶτα,
Φρενοκομεῖον ἔπρεπε νὰ γίνει πρῶτα-πρῶτα.

Γεώργιος Σουρῆς

῾Ο Κύριος μᾶς ἀγαπᾶ σάν παιδιά Του

Ὁ Πατέρας μᾶς ἀγάπησε τόσο, πού μᾶς ἔδωσε τόν Υἱό Του. ᾿Αλλά καί ὁ ῎Ιδιος ὁ Υἱός θέλησε καί ἐνσαρκώθηκε κι ἔζησε μαζί μας στή γῆ. Κι οἱ ῞Αγιοι ᾿Απόστολοι καί ἕνα πλῆθος ἀνθρώπων εἶδαν τόν Κύριο κατά σάρκα, ἀλλά δέν τόν ἐγνώρισαν ὅλοι ὡς Κύριο. Σ᾿ ἐμένα δέ, τόν γεμάτον ἁμαρτίες, δόθηκε ἀπό τό ῞Αγιο Πνεῦμα νά γνωρίσω πώς ὁ ᾿Ιησοῦς Χριστός εἶναι Θεός.

῾Ο Κύριος ἀγαπᾶ τόν ἄνθρωπο καί ἐμφανίζεται σ᾿ αὐτόν, ὅπως ὁ ῎Ιδιος εὐδοκεῖ. Καί ἡ ψυχή, ὅταν δῆ τόν Κύριο, εὐφραίνεται ταπεινά γιά τήν εὐσπλαγχνία τοῦ Δεσπότη καί δέν μπορεῖ πιά ν᾿ ἀγαπήση τίποτε ἄλλο τόσο, ὅπως ἀγαπᾶ τόν Δημιουργό της. Κι ἄν ἀκόμα ὅλα τά βλέπη κι ὅλους τούς ἀγαπᾶ, ὅμως πάνω ἀπ᾿ ὅλους θά ἀγαπᾶ τόν Κύριο.

῾Η ψυχή γνωρίζει αὐτή τήν ἀγάπη, δέν μπορεῖ ὅμως νά τήν μεταδώση μέ λόγια, γιατί γνωρίζεται μόνο μέ τό ῞Αγιο Πνεῦμα. ῾Η ψυχή ξαφνικά βλέπει τόν Κύριο καί Τόν ἀναγνωρίζει. Ποιός θά μποροῦσε νά περιγράψη αὐτή τή χαρά καί ἀγαλλίαση;

Μέ τό ῞Αγιο Πνεῦμα γνωρίζεται ὁ Κύριος καί τό ῞Αγιο Πνεῦμα γεμίζει ὅλο τόν ἄνθρωπο.καί τήν ψυχή καί τό νοῦ καί τό σῶμα. ῎Ετσι γνωρίζεται ὁ Θεός καί στόν οὐρανό καί στή γῆ.

῾Ο Κύριος μοῦ ἔδωσε κατά τό ἄμετρο ἔλεός Του κι ἐμέ τοῦ ἁμαρτωλοῦ αὐτή τή χάρη, γιά να γνωρίσουν οἱ ἄνθρωποι τόν Θεό καί νά στραφοῦν πρός Αὐτόν.

Γράφω στό ὄνομα τῆς εὐσπλαγχνίας τοῦ Θεοῦ. Ναί, τήν ἀλήθεια. Μάρτυράς μου ὁ ῎Ιδιος ὁ Κύριος.

῾Ο Κύριος μᾶς ἀγαπᾶ σάν παιδιά Του καί ἡ ἀγάπη Του εἶναι μεγαλύτερη ἀπό τήν ἀγάπη τῆς μάνας.γιατί ἡ μάνα μπορεῖ νά λησμονήση τό παιδί της, ἐνῶ ὁ Κύριος ποτέ δέν μᾶς λησμονεῖ. Κι ἄν ὁ ῎Ιδιος ὁ Κύριος δέν ἔδινε τό ῞Αγιο Πνεῦμα στόν ὀρθόδοξο λαό καί τούς μεγάλους μας ποιμενάρχες, δέν θά μπορούσαμε νά γνωρίσωμε πόσο πολύ μᾶς ἀγαπᾶ.
῎Ας εἶναι δοξασμένος ὁ Κύριος καί ἡ μεγάλη Του εὐσπλαγχνία πού δίνει σ᾿ ἀνθρώπους ἁμαρτωλούς τή χάρη τοῦ ῾Αγίου Πνεύματος. Πλούσιοι καί βασιλιάδες δέν γνωρίζουν τόν Κύριο, ἀλλά ἐμεῖς οἱ φτωχοί μοναχοί καί βοσκοί γνωρίζομε τόν Κύριο μέ τό ῞Αγιο Πνεῦμα.

Γιά νά γνωρίση κανείς τόν Κύριο δέν χρειάζεται νά εἶναι πλούσιος ἤ ἐπιστήμονας, ἀλλά χρειάζεται νά εἶναι ὑπάκουος, ἐγκρατής, νά ἔχη πνεῦμα ταπεινό καί ν᾿ ἀγαπᾶ τόν πλησίον. ῾Ο Κύριος θ᾿ ἀγαπήση μιά τέτοια ψυχή, θά τῆς φανερώση ὁ ῎Ιδιος τόν ῾Εαυτό Του καί θά τήν διδάξη τή θεία ἀγάπη καί ταπείνωση καί θά τῆς δώση κάθε τι ὠφέλιμο γιά νά βρῆ ἀνάπαυση κοντά στόν Θεό.

Ἅγιος Σιλουανὸς ὁ Ἀθωνίτης

Εἰς τὸν καιρό μου

Εἰς τὸν καιρὸ τῆς νεότητος ὁποὺ ἠμποροῦσα νὰ μάθω κάτιτι, σχολεῖα, ἀκαδημίαι δὲν ὑπῆρχαν· μόλις ἦσαν μερικὰ σχολεῖα, εἰς τὰ ὁποῖα ἐμάθαιναν νὰ γράφουν καὶ νὰ διαβάζουν. Οἱ παλαιοὶ κονζαμπασῆδες, ὁποὺ ἦσαν οἱ πρώτιστοι τοῦ τόπου, μόλις ἤξευραν νὰ γράφουν τὸ ὄνομά τους. Τὸ μεγαλείτερο μέρος τῶν Ἀρχερέων δὲν ἤξευρε παρὰ ἐκκλησιαστικὰ κατὰ πρᾶξιν, κανένας ὅμως δὲν εἶχε μάθηση. Τὸ ψαλτήρι, τὸ κτωήχι, ὁ μηναῖος, ἄλλαι προφητεῖαι, ἦσαν τὰ βιβλία ὁποὺ ἀνέγνωσα.

Δὲν εἶναι παρὰ ἀφοῦ ἐπῆγα εἰς τὴν Ζάκυνθο, ὁποὺ εὕρηκα τὴν Ἱστορία τῆς Ἑλλάδος εἰς τὴν ἁπλοελληνικήν. Τὰ βιβλία ὁποὺ ἐδιάβαζα συχνὰ ἦτον ἡ Ἱστορία τῆς Ἑλλάδος, ἡ Ἱστορία τοῦ Ἀριστομένη καὶ Γοργὼ καὶ ἡ Ἱστορία τοῦ Σκεντέρμπεη. Ἡ γαλλικὴ ἐπανάστασις καὶ ὁ Ναπολέων ἔκαμε, κατὰ τὴν γνώμη μου, νὰ ἀνοίξει τὰ μάτια τοῦ κόσμου. Πρωτύτερα τὰ ἔθνη δὲν ἐγνωρίζοντο, τοὺς βασιλεῖς τοὺς ἐνόμιζαν ὡς θεοὺς τῆς γῆς, καὶ ὅ,τι καὶ ἂν ἔκαμναν, τὸ ἔλεγαν καλὰ καμωμένο. Διὰ αὐτὸ καὶ εἶναι δυσκολότερο νὰ διοικήσεις τώρα λαόν.

Εἰς τὸν καιρό μου, τὸ ἐμπόριο ἦτον πολλὰ μικρό, τὰ χρήματα ἦσαν σπάνια, τὸ τάλληρο τὸ ἐπρόφθασα τρία γρόσια, καὶ ὅποιος εἶχε χίλια γρόσια, ἦτον πράγμα μεγάλο, καὶ ἔκαμνε κανεὶς δουλειές, ὅσες τώρα δὲν ἔκαμνε μὲ χίλια βενέτικα. Ἡ κοινωνία τῶν ἀνθρώπων ἦτον μικρή. Δὲν εἶναι παρὰ ἡ ἐπανάστασίς μας, ὁποὺ ἐσχέτισε ὅλους τοὺς Ἕλληνας. Εὑρίσκοντο ἄνθρωποι ὁποὺ δὲν ἐγνώριζαν ἄλλο χωριὸ μακρυὰ μίαν ὥρα ἀπὸ τὸ ἐδικό τους. Τὴν Ζάκυνθο τὴν ἐνόμιζαν ὡς νομίζομεν τώρα τὸ μακρύτερο μέρος τοῦ κόσμου. Ἡ Ἀμερικὴ μᾶς φαίνεται ὡς πῶς τοὺς ἐφαίνετο αὐτῶν ἡ Ζάκυνθος· ἔλεγαν εἰς τὴν Φραγκιά.

Θεόδωρος Κολοκοτρώνης

Τραγούδι τοῦ ἀργαλειοῦ

Ἡ Ζερβοπούλα ἡ ὄμορφη κι ἀρχοντοδυγατέρα
στὸν ἀργαλιὸ τῆς ὕφαινε κι ἀνάρια ἐτραγουδοῦσε:
- Διασίδι, καλοδιάσιδο, γνεμένο στὸ νυχτέρι,
διασίδι μ᾿, ὄντας σ᾿ ἔγνεθα, τὸν συχνονειρεύομουν,
διασίδι, ὄντας σ᾿ ἐδιάζομουν, ἦρθεν ἀπὸ τὰ ξένα,
διασίδι, ὄντας σ᾿ ἐτύλιγα στὴν ἐκκλησιὰ τὸν εἶδα,
διασίδι, ὄντας σ᾿ ἐκόλναγα, μὄστειλεν ἀρραβῶνα.
Παῖξε ἀργαλιέ μου, βρόντησε, πέτα χρυσὴ σαΐτα,
τρίχτε καημένα χτένια μου, βαστᾶτε τὸν ἠχό μου,
νὰ βγοῦν τὰ ὑφάδια γλήγορα, νὰ ράψω τὰ προικιά μου,
γιατ᾿ ὁ καλός μου βιάζεται, βιάζεται νὰ μὲ πάρει!

Κώστας Κρυστάλλης

Σοφίας λόγοι

Ἂν δὲν θεραπεύτηκες ἀκόμα δὲ σημαίνει πὼς ὁ Θεὸς δὲν ἄκουσε τὶς προσευχὲς ποὺ γίνονται γιὰ σένα, ἀλλὰ πὼς δὲ θεραπεύει ἀμέσως μερικοὺς ἀνθρώπους, γιὰ νὰ ὠφεληθοῦν περισσότερο. Μὲ τὰ πρόσκαιρα βάσανα ὁ ἁμαρτωλὸς ἄνθρωπος ἀπαλλάσσεται ἀπὸ τὰ αἰώνια βάσανα καὶ ταυτόχρονα κερδίζει τὴ σωτηρία του, γίνεται κληρονόμος τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν.

Ὁ Κύριος καὶ Θεὸς μὲ τὴν ἄπειρη σοφία Του τὰ ρυθμίζει ὅλα σύμφωνα μὲ τὴν ἀγάπη Του γιὰ τὸ ἀνθρώπινο γένος καὶ χαρίζει σὲ ὅλους αὐτὸ ποὺ τοὺς ὠφελεῖ. Ἐμᾶς δὲν πρέπει νὰ μᾶς ἀπασχολεῖ γιατὶ τὸ ἕνα γίνεται ἔτσι καὶ τὸ ἄλλο ἀλλιῶς, ἀλλὰ ν᾿ ἀφοσιωνόμαστε μὲ παιδικὴ ὑποταγὴ στὸ θέλημα τοῦ οὐρανίου πατέρα μας καὶ νὰ λέμε ἀπὸ τὰ βάθη τῆς ψυχῆς μας: «Πάτερ ἡμῶν... γεννηθήτω τὸ θέλημά Σου».

Ἂν θέλεις νὰ δεῖς καλύτερες μέρες, ν᾿ ἀγαπήσεις τὴν ἁγία ταπείνωση μ᾿ ὅλη σου τὴν ψυχὴ καὶ θὰ βρεῖς τὴν εἰρήνη τοῦ Χριστοῦ.

Ὁ Θεὸς ἐπιτρέπει τόσο τὶς καλὲς ὅσο καὶ τὶς σκληρὲς ἐξουσίες γιὰ μᾶς. Τὶς πρῶτες γιὰ νὰ μᾶς παρηγοροῦν, τὶς δεύτερες γιὰ νὰ μᾶς προκαλέσουν συντριβὴ καὶ ταπείνωση.

Τὴν ψυχική σου ὠφέλεια θὰ τὴ βρεῖς ἐκεῖ ποὺ δὲ γίνεται τὸ θέλημά σου.

Στάρετς Ἀντώνιος τῆς Ὄπτινα

Σοῦ ψιθυρίζω: «Πάτερ ἡμῶν!»

Ὅταν τὰ σύννεφα βροντοῦν καὶ οἱ ὠκεανοὶ μουγγρίζουν, εἶναι σὰ νὰ σοῦ φωνάζουν: «Κύριέ μας!»

Ὅταν οἱ μετεωρίτες πέφτουν καὶ φωτιὲς ξεπηδοῦν ἀπὸ τὴ γῆ, εἶναι σὰ νὰ κραυγάζουν: «Δημιουργέ μας!»

Ὅταν τὰ ἄνθη μπουμπουκιάζουν τὴν ἄνοιξη καὶ τὰ χελιδόνια κουβαλοῦν μὲ τὸ στόμα τους ξερὰ χόρτα γιὰ νὰ φτιάξουν φωλιὲς γιὰ τὰ μικρά τους, εἶναι σὰ νὰ σοῦ τραγουδοῦν: «Δέσποτά μας!»

Κι ὅταν ἐγὼ σηκώνω τὰ μάτια μου πρὸς τὸ θρόνο Σου, σοῦ ψιθυρίζω: «Πάτερ ἡμῶν!»

Ὑπῆρχε κάποια ἐποχή, μία μακρὰ καὶ φοβερὴ ἐποχή, πού κι ὁ ἄνθρωπος ὅταν ἀπευθυνόταν σὲ Σένα, σὲ φώναζε Κύριο, Δημιουργό, Δεσπότη! Μάλιστα! Τότε πού ὁ ἄνθρωπος ἔνιωθε πώς εἶναι ἁπλὰ ἕνα ἀντικείμενο ἀνάμεσα στὰ ἄλλα. Τώρα ὅμως, μὲ τὴ χάρη τοῦ Μονογενοῦς Σου Υἱοῦ μάθαμε τὸ πραγματικό Σου ὄνομα. Γι’ αὐτὸ κι ἐγὼ τολμῶ, μαζὶ μὲ τὸ Χριστό, νὰ Σὲ ὀνομάσω «Πατέρα».

Ἂν Σὲ ὁμολογήσω «Κύριο», ὑποκλίνομαι μπροστά Σου ἔντρομος, σὰν ἕνας ἀπὸ μία ἀμέτρητη στρατιὰ σκλάβων.

Ἂν Σὲ καλέσω «Δημιουργό», χωρίζομαι ἀπὸ Σένα, ὅπως ἡ νύχτα χωρίζεται ἀπὸ τὴ μέρα καὶ τὸ φύλλο ἀπὸ τὸ δέντρο.

Ἂν Σὲ κοιτάξω καὶ Σὲ ὀνομάσω «Δέσποτα», θὰ εἶμαι σὰν μία πέτρα ἀνάμεσα σὲ πέτρες, σὰν μία καμήλα ἀνάμεσα σὲ καμῆλες.

Ἂν ὅμως ἀνοίξω τὸ στόμα μου καὶ ψιθυρίσω «Πατέρα», ἡ ἀγάπη παίρνει τὸ μέρος τοῦ φόβου, ἡ γῆ μοιάζει ν’ ἀνεβαίνει καὶ νὰ ἐγγίζει τὸν οὐρανό. Κι ἐγὼ περπατῶ μαζί Σου.

Σὲ νιώθω σὰν σύντροφο στὶς ὀμορφιὲς αὐτοῦ τοῦ κόσμου καὶ μοιράζομαι τὴ δόξα Σου, τὴ δύναμή Σου.

Πάτερ ἡμῶν! Εἶσαι ὁ Πατέρας ὅλων μας. Ἂν σὲ καλοῦσα Πατέρα μου, θὰ μείωνα καὶ Σένα καὶ μένα.

Πάτερ ἡμῶν! Δὲ νοιάζεσαι μόνο γιὰ μένα, ἕνα ἄτομο, μὰ γιὰ ὅλο τὸν κόσμο. Σκοπός Σου εἶναι ἡ βασιλεία Σου, ὄχι ἕνας μεμονωμένος ἄνθρωπος.

Ὁ ἐγωισμός μου σὲ καλεῖ, Πατέρα μου. Ἡ ἀγάπη μου Σοῦ φωνάζει: Πατέρα μας!

Στὸ ὄνομα ὅλων τῶν ἀνθρώπων, τῶν ἀδελφῶν μου, προσεύχομαι καὶ λέω: «Πάτερ ἡμῶν»!

Στὸ ὄνομα ὅλων τῶν ὄντων πού μὲ περιβάλλουν καὶ μὲ τὰ ὁποῖα μὲ ἔχεις πλάσει,προσεύχομαι: «Πάτερ ἡμῶν!»

Προσεύχομαι σὲ Σένα, Πατέρα τοῦ σύμπαντος, προσεύχομαι γιὰ ἕνα πράγμα μόνο: Ἂς ἀνατείλει σύντομα ἡ μεγάλη μέρα πού ὅλοι οἱ ἄνθρωποι, οἱ ζωντανοὶ κι οἱ νεκροί, ἁρμονικά, μαζὶ μὲ τοὺς ἀγγέλους καὶ τ’ ἀστέρια, τὰ θηρία κι ὅλα τὰ πλάσματα, θὰ Σὲ καλέσουν μὲ τὸ πραγματικό Σου ὄνομα: «Πάτερ ἡμῶν!», «Πατέρα μας!»

Ἅγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς

Στὴν ἐκκλησία

Τὴν ἐκκλησίαν ἀγαπῶ, τὰ ἑξαπτέρυγά της
τὰ ἀσήμια τῶν σκευῶν, τὰ κηροπήγια της,
τὰ φῶτα, τὶς εἰκόνες της, τὸν ἄμβωνά της.

Ἐκεῖ σὰν μπῶ, μὲς σὲ ἐκκλησία τῶν Γραικῶν,
μὲ τῶν θυμιαμάτων της τὶς εὐωδίες,
μὲ τὶς λειτουργικὲς φωνὲς καὶ συμφωνίες,
τὶς μεγαλοπρεπεῖς τῶν ἱερέων παρουσίες
καὶ κάθε των κινήσεως τὸν σοβαρὸ ρυθμό,
λαμπρότατοι μέσ᾿ τῶν ἀμφίων τὸν στολισμό,
ὁ νοῦς μου πηγαίνει σὲ τιμὲς μεγάλες τῆς φυλῆς μας,
στὸν ἔνδοξό μας Βυζαντινισμό.

Κωνσταντῖνος Καβάφης

Ἡ στενοχώρια εἶναι ἡ μεγαλύτερη ἀρρώστια

Παραπονιόμουν στὸν Ὅσιο Δαυὶδ γιὰ τὶς ἐλιὲς ποὺ ἔκοψε ἐκεῖνος ὁ ἀσεβὴς καὶ ἔλεγα: «Ἅγιε μου Δαυίδ, ἐγὼ τὰ ἄφησα ὅλα καὶ τώρα ἦρθα νὰ κοιτάξω τὶς δικές σου τὶς δουλειὲς σὲ τόσα κτήματα;». Ἀπὸ τὸ τέμπλο, παιδιά μου, ἀκούστηκε ἕνας κρότος μέρα μεσημέρι, δηλαδὴ φεύγει ἀπὸ τὸ τέμπλο, με συγχωρεῖτε, ἡ ἁγία του εἰκόνα καὶ στέκεται ἕνας καλόγερος στὴν βόρεια πύλη τοῦ Ἱεροῦ, ἐκεῖ ποὺ εἶναι ὁ Ταξιάρχης Μιχαήλ, καὶ λέεει: «Πάτερ μου, μὴ στενοχωριέσαι, διότι ἡ μεγαλύτερη ἀρρώστια γιὰ τὸν ἄνθρωπο εἶναι ἡ στενοχώρια». Καὶ ἔγινε ἀμέσως ἄφαντος μετὰ ἀπὸ αὐτὸ καὶ πῆγε στὴν θέση του (στὸ τέμπλο). Σᾶς τὸ διδάσκω, παιδιά μου, νὰ τὸ ξέρετε ἡ μεγαλύτερη ἀρρώστια γιὰ τὸν ἄνθρωπο εἶναι ἡ στενοχώρια».

Ἅγιος Ἰάκωβος Τσαλίκης

Σοφίας λόγοι

Ἐκεῖνος πού ἀγωνίζεται πολύ καιρό καί δέ βλέπει πνευματική πρόοδο, ἔχει ὑπερηφάνεια καί ἐγωισμό. Πνευματική πρόοδος ὑπάρχει ἐκεῖ πού ὑπάρχει πολλή ταπείνωση.

Ποτέ νά μήν κατακρίνουμε. Ὅταν βλέπουμε κάποιον νά πέφτει στήν ἁμαρτία, νά κλαῖμε καί νά παρακαλᾶμε τόν Θεό νά τόν συγχωρέσει.

Ὅταν μᾶς κυριεύει ὁ ἐγωϊσμός, μικρό θέμα μεγάλος καυγᾶς.

Ἐκεῖνος πού βοηθᾶ τόν πλησίον του, λαμβάνει βοήθεια ἀπό τόν Θεό. Ἐκεῖνος πού κατηγορεῖ τόν συνάνθρωπό του μέ φθόνο, ἔχει κατήγορό του τόν Θεό.

Ποιός ἐνδιαφέρεται σήμερα γιά τόν ἄλλο; Κανείς. Ὅλοι ἐνδιαφερόμαστε γιά τόν ἑαυτό μας, γιά τόν ἄλλο τίποτα. Γι’αὐτό θά δώσουμε λόγο. Γιατί ὁ Θεός πού εἶναι ὅλος ἀγάπη δέ θά μᾶς συγχωρέσει αὐτή τήν ἀδιαφορία γιά τόν πλησίον μας.

Ἅγιος Παΐσιος Ἁγιορείτης

Αὐτὰ εἶναι κρίματα Θεοῦ

Ὁ ἀββᾶς Ἀντώνιος βυθίζοντας κάποια φορὰ βαθιὰ τὴ σκέψη του στοῦ Θεοῦ τὴν κρίση ζήτησε νὰ μάθει:

«Κύριε, εἶπε, πῶς μερικοὶ ζοῦν λίγα χρόνια καὶ πεθαίνουν, ἐνῷ ἄλλοι φτάνουν στὰ βαθιὰ γεράματα; Γιατὶ κάποιοι ζοῦν μέσα στὴ φτώχεια καὶ ἄλλοι πλουτίζουν; Καὶ πῶς συμβαίνει ἄδικοι νὰ πλουτίζουν καὶ δίκαιοι ἄνθρωποι νά᾿ναι φτωχοί;»

Ἄκουσε τότε μιὰ φωνὴ νὰ τοῦ λέει:

«Ἀντώνιε, τὸν ἑαυτό σου πρόσεχε. Αὐτὰ εἶναι κρίματα Θεοῦ καὶ δὲν σοῦ συμφέρει νὰ τὰ μάθεις».

Ἕνα κομμάτι τοῦ Παραδείσου

-Καὶ μόνος του νὰ εἶναι κανεὶς ἀνάμεσα στοὺς κοσμικούς, ἂν εἶναι σωστὸς χριστιανός, μεταβάλλει τὸ κοσμικὸ αὐτὸ περιβάλλον σ’ ἕνα κομμάτι τοῦ Παραδείσου.

-Δὲν εἶναι ἡ ζωὴ καρναβάλι καὶ ἐπιπολαιότης. Εἶναι ζωὴ τὴν ὁποία περιμένει ὁ οὐρανός.

-Ἡ μεγαλύτερη μορφὴ ἀγάπης εἶναι νὰ προσεύχεσαι γιὰ κάποιον ποὺ δὲν τὸ ξέρει...

Γέρων Εὐσέβιος Γιαννακάκης