Τὸ ἐρημονήσι

Γειά σου Ἀπρίλη, γειά σου Μάρτη
καὶ πικρὴ Σαρακοστὴ
Βάζω πλώρη καὶ κατάρτι
καὶ γυρεύω ἕνα νησὶ
ποὺ δὲ βρίσκεται στὸ χάρτη

Τὸ κρατᾶνε στὸν ἀέρα
τέσσερα χρυσὰ πουλιὰ
Δὲν γνωρίζεις ἐκεῖ πέρα
οὔτε κλέφτη οὔτε φονιὰ
οὔτε μάνα καὶ πατέρα

Τὰ λουλούδια μεγαλώνουν
κάθε νύχτα τρεῖς ὀργιὲς
Τὶς ἀκρογιαλιὲς ἰσκιώνουν
καὶ τὰ δέντρα στὶς πλαγιὲς
σὰν καβούρια σκαρφαλώνουν

Μὲς στῆς ἐρημιᾶς τ᾿ ἀγέρι
ὅλ᾿ ἁγιάζουνε μεμιᾶς
Πιάνεις τοῦ Θεοῦ τὸ χέρι
καὶ στὰ κύματα ἀκουμπᾶς
σὰν ἀγριοπεριστέρι

Γειά σας ἔχτρες γειά σας μίση
καὶ γινάτι καθενὸς
Ἅμα βρεῖς τὸ ἐρημονήσι
ὅλα τ᾿ ἄλλα εἶναι καπνὸς
Μιὰ φορὰ νὰ τό ᾿χεις ζήσει.

Ὀδυσσέας Ἐλύτης

 

Ἐσύ θὰ µᾶς ἀναστήσεις

Ἐσύ θὰ µᾶς ἀναστήσεις ἐκ νεκρῶν, Θεέ, ὅπως ἀνέστησες τὸν Υἱό Σου, τὸν Χριστό, τὸν ἀδελφὸ µας. Ἐσύ δέν γέννησες τὰ παιδιά σου, Πατέρα, µόνο καὶ µόνο γιά νά κοιτάξουν στιγµιαία τὸν πολυτελῆ σου οἶκο κι ὕστερα νά τὰ πετάξεις στό σκοτάδι, στή µεγαλύτερη φυλακή. Ἐσύ δέν τὰ γέννησες γιά νά τοὺς καταπίνει τὸ σκοτάδι. Ἐσύ τὰ γέννησες γιά νά εἶναι σύντροφοί σου στήν αἰωνιότητα.

Δέν σὲ ρωτᾶµε, Πατέρα, µὲ τί εἴδους σῶµα θὰ µᾶς ντύσεις, στήν ἄλλη ζωή, οὔτε µὲ ποία δύναµη θὰ µᾶς ζωντανέψεις. Ὄχι, ὅµως Σὲ παρακαλοῦµε µόνο: Δυνάµωσε τὴν ἐµπιστοσύνη µας πρὸς Ἐσένα καὶ τὴν πίστη µας στή ζωή. Ἀφοῦ ὅ,τι Ἐσὺ κάνεις µὲ µᾶς, θὰ εἶναι ἀσύγκριτα σοφότερο ἀπὸ ἐκεῖνο πού ἐµεῖς θὰ κάναµε µόνοι µας. Τὰ σχέδιά Σου εἶναι καλύτερα ἀπ’ ὃλες τίς ἐπιθυµίες µας. Ἡ δύναµή Σου ὑπερβαίνει ὅλη τή φαντασία µας. Ἐσύ πού ἔχεις τή δύναµη νά δηµιουργήσεις, ἔχεις δύναµη καὶ νά θανατώσεις, καὶ Ἐσύ πού ἔχεις δύναµη νά θανατώσεις, ἔχεις τή δύναµη καὶ νά ζωντανέψεις.

Δηµιουργὲ τῶν ζωντανῶν ἀνάστησε τοὺς νεκρούς, δηµιούργησε σὲ µᾶς τοὺς ζωντανοὺς τὴν πίστη στήν ἀνάσταση, ἀφοῦ χωρὶς αὐτή τὴν πίστη εἴµαστε ζωντανοὶ νεκροί, καὶ ἐπισκέψου µας µετὰ τὸ θάνατο, ὥστε καὶ ἐµεῖς, ἂν καὶ νεκροί, νά ἔρθουµε στή ζωή. Μόνο Ἐσύ νά εἶσαι πάντα µαζὶ µας, στή ζωὴ καὶ στό θάνατο, καὶ ἐµεῖς θὰ ἔχουµε πάντα ὅ,τι ἐπιθυµοῦµε. Ἀφοῦ Ἐσύ εἶσαι ἡ ζωὴ καὶ ὁ ζωοδότης. Ἀµήν.

Ἅγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς

 

Ἀνέστη Χριστός, καί ζωή πολιτεύεται

Εἴ τις εὐσεβής καί φιλόθεος, ἀπολαυέτω τῆς καλῆς ταύτης καί λαμπρᾶς πανηγύρεως.

Εἴ τις εὐγνώμων, εἰσελθέτω χαίρων εἰς τήν χαράν τοῦ Κυρίου αὐτοῦ.

Εἴ τις ἔκαμε νηστεύων, ἀπολαυέτω νῦν τό δηνάριον.

Εἴ τις ἀπό τῆς πρώτης ὥρας εἰργάσατο, δεχέσθω σήμερον τό δίκαιον ὄφλημα.

Εἴ τις μετά τήν τρίτην ἦλθεν, εὐχαρίστως ἑορτασάτω.

Εἴ τις μετά τήν ἕκτην ἔφθασε, μηδέν ἀμφιβαλλέτω˙ καί γάρ οὐδέν ζημειοῦται.

Εἴ τις ὑστέρησεν εἰς τήν ἐνάτην, προσελθέτω, μηδέν ἐνδοιάζων.

Εἴ τις εἰς μόνην ἔφθασε τήν ἐνδεκάτην, μή φοβηθῆ τήν βραδύτητα˙ φιλότιμος γάρ ὤν ὁ Δεσπότης, δέχεται τόν ἔσχατον καθάπερ καί τόν πρῶτον˙ ἀναπαύει τόν τῆς ἐνδεκάτης, ὡς τόν ἐργασάμενον ἀπό τῆς πρώτης˙ καί τόν ὕστερον ἐλεεῖ καί τόν πρῶτον θεραπεύει˙ κακείνω δίδωσι καί τούτω χαρίζεται˙ καί τά ἔργα δέχεται καί τήν γνώμην ἀσπάζεται˙ καί τήν πρᾶξιν τιμᾶ καί τήν πρόθεσιν ἐπαινεῖ. Οὐκοῦν εἰσέλθετε πάντες εἰς τήν χαράν τοῦ Κυρίου ὑμῶν˙ καί πρῶτοι καί δεύτεροι τόν μισθόν ἀπολαύετε. Πλούσιοι καί πένητες μετ’ ἀλλήλων χορεύσατε˙ ἐγκρατεῖς καί ράθυμοι τήν ἡμέραν τιμήσατε˙ νηστεύσαντες καί μή νηστεύσαντες, εὐφράνθητε σήμερον. Ἡ τράπεζα γέμει, τρυφήσατε πάντες. Ὁ μόσχος πολύς, μηδείς ἐξέλθη πεινῶν.

Πάντες ἀπολαύσατε τοῦ συμποσίου τῆς πίστεως˙ πάντες ἀπολαύσατε τοῦ πλούτου τῆς χρηστότητος. Μηδείς θρηνείτω πενίαν˙ ἐφάνη γάρ ἡ κοινή Βασιλεία. Μηδείς ὀδυρέσθω πταίσματα˙ συγνώμη γάρ ἐκ τοῦ τάφου ἀνέτειλε. Μηδείς φοβείσθω θάνατον˙ ἠλευθέρωσε γάρ ἡμᾶς ὁ τοῦ Σωτῆρος θάνατος. Ἔσβεσεν αὐτόν, ὑπ’ αὐτοῦ κατεχόμενος. Ἐσκύλευσε τόν ἅδην ὁ κατελθών εἰς τόν ἅδην. Ἐπίκρανεν αὐτόν, γευσάμενον τῆς σαρκός αὐτοῦ. Καί τοῦτο προλαβών Ἠσαϊας ἐβόησεν˙ ὁ ἅδης φησίν, ἐπικράνθη, συναντήσας σοι κάτω.

Ἐπικράνθη˙ καί γάρ κατηργήθη.

Ἐπικράνθη˙ καί γάρ ἐνεπαίχθη.

Ἐπικράνθη˙ καί γάρ ἐνεκρώθη.

Ἐπικράνθη˙ καί γάρ καθηρέθη.

Ἐπικράνθη˙ καί γάρ ἐδεσμεύθη.

Ἔλαβε σῶμα καί Θεῶ περιέτυχεν.

Ἔλαβε γῆν καί συνήντησεν οὐρανῶ.

Ἔλαβεν ὅπερ ἔβλεπε καί πέπτωκεν ὅθεν οὐκ ἔβλεπε.

Ποῦ σου, θάνατε, τό κέντρον;

Ποῦ σου, ἅδη, τό νῖκος;

Ἀνέστη Χριστός καί σύ καταβέβλησαι.

Ἀνέστη Χριστός καί πεπτώκασι δαίμονες.

Ἀνέστη Χριστός καί χαίρουσιν ἄγγελοι.

Ἀνέστη Χριστός, καί ζωή πολιτεύεται.

Ἀνέστη Χριστός καί νεκρός οὐδείς ἐπί μνήματος.

Χριστός γάρ ἐγερθείς ἐκ νεκρῶν, ἀπαρχή τῶν κεκοιμημένων ἐγένετο.

Αὐτῶ ἡ δόξα καί τό κράτος εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.

Ἅγιος Ἰωάννης Χρυσόστομος

 

Ἕνα τηλεφώνημα ἀπὸ τὸν Ἅγιο Πορφύριο

...Ἤμουν θλιμμένος μετὰ ἀπὸ πρόσφατο θάνατο προσφιλοῦς μου προσώπου. Σκεπτόμουν γιὰ μέρες τὸ θέαμα τοῦ ἐνταφιασμοῦ, τὴν κάλυψη τοῦ νεκροῦ μὲ τὸ χῶμα καὶ τὴν ἐπακόλουθη σήψη τοῦ σώματος. Πῶς θὰ ἦταν ὁ ἄνθρωπος ἐὰν δὲν ὑπῆρχε ἡ πτώση τῶν πρωτοπλάστων; Διαρκὴς χαρά, κανένα ἐρώτημα γιὰ τὴν αἰώνια μακαριότητά μας. Τώρα, «σκωλήκων βρῶμα καὶ δυσωδία». Ἐπάνω σ᾿ αὐτὲς τὶς σκέψεις μὲ πέτυχε ὁ παππούλης μ᾿ ἕνα τηλεφώνημά του.

-Γιωργάκη, κάνεις ἰατρεῖο αὐτὴ τὴν ὥρα;

-Ὄχι, γέροντα, τελείωσα.

-Ἄνοιξε τὸ κατὰ Ἰωάννην Εὐαγγέλιον στὸ Ε΄ κεφάλαιο, στίχος 24, εἶναι τὸ Εὐαγγέλιο ποὺ διαβάζουμε στὶς κηδεῖες, καὶ διάβασέ το ἀργά ἀργά.

Ἄρχισα νὰ διαβάζω: «Ἀμήν, ἀμήν, λέγω ὑμῖν ὅτι ὁ τὸν λόγον μου ἀκούων καὶ πιστεύων τῷ πέμψαντί με ἔχει ζωὴν αἰώνιον καὶ εἰς κρίσιν οὐκ ἔρχεται ἀλλὰ μεταβέβηκεν ἐκ τοῦ θανάτου εἰς τὴν ζωήν».

Μὲ διέκοψε ἀπότομα.

-Τὸ κατάλαβες; Δὲν ὑπάρχει θάνατος! Δὲν θὰ δοκιμάσουμε τὴν «πεθαμενίλα»! «Μεταβέβηκεν ἐκ τοῦ θανάτου εἰς τὴν ζωήν». Πόσο μᾶς ἀγάπησε ὁ Θεός... Καὶ αὐτὸ τὸ φρόντισε. Τὸ λέει καὶ ὁ Ἀπόστολος τῆς Νεκρώσιμης Ἀκολουθίας: «Εἰ γὰρ πιστεύομεν ὅτι Ἰησοῦς ἀπέθανε καὶ ἀνέστη, οὕτω καὶ ὁ Θεὸς τοὺς κοιμηθέντας διὰ τοῦ Ἰησοῦ ἄξει σὺν αὐτῷ». Τὸ σκέφθηκες ποτὲ αὐτὸ τὸ «ἄξει σὺν αὐτῷ;» Ὁ Θεὸς δὲν θὰ συγκεντρώσει ἐκεῖ πτώματα. Ζωντανοὺς θὰ μαζέψει κοντά Του. Στὸ πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ ἀναστήθηκε ἡ ἀνθρώπινη φύση. Καλά σοῦ τὸ εἶπα: δὲν θὰ δοκιμάσουμε «πεθαμενίλα». Τὸ κατάλαβες;

Καὶ ἔκανε μιὰ θαυμάσια περιγραφὴ τῆς ζωῆς κοντὰ στὸν ἀναστάντα Χριστό.

-Ἐκεῖ θὰ ὑμνοῦμε τὴν Ἁγία Τριάδα, μὲ τὰ Σεραφεὶμ καὶ τὰ Χερουβείμ, ἀενάως. Ναί, ἐμεῖς οἱ ἁμαρτωλοὶ καὶ ἀνάξιοι, γιατὶ τόσο πολὺ μᾶς ἀγάπησε ὁ Θεός...

Ἡ φωνή του ἔσβηνε σιγὰ σιγὰ ἀπὸ τὴ συγκίνηση.

-Κλαίω, βρὲ Γιωργάκη, ἀπὸ χαρά. Τί οὐράνια πράγματα εἶναι ἐτοῦτα ποὺ μᾶς δωρίζει ὁ Θεός!

Γεώργιος Παπαζάχος

 

Στὴν Ἁγι-Ἀναστασά

…Ἀλλ᾽ ὁ διάλογος οὗτος διεκόπη ὑπὸ τῆς φωνῆς τοῦ ἱερέως, ὅστις ἐν τῷ μεταξὺ ἀπεδύθη τὰ ἄμφια, κ᾽ ἔκραξεν εἰς τὸ ποίμνιόν του.

«Εἶστ᾽ ἕτοιμοι; Πᾶμε!» Δύο τῶν αἰπόλων ἔσπευσαν νὰ φορτώσωσι τὰ ἱερά, ὡς καὶ τὰ καλάθια τῶν ποιμενίδων τὰ περικλείοντα ἑορτάσιμά τινα ἐφόδια, εἰς πέντε ἢ ἓξ ὀνάρια, ὁ ἱερεὺς ἐπέβη εἰς τὸ ἕβδομον, καὶ οἱ ἄλλοι πεζοί, οἱ μὲν κρατοῦντες τὰς λαμπάδας των ἀναμμένας, μὲ τὴν ἀριστεράν, προσπαθοῦντες, μὲ τὴν δεξιάν, νὰ σκεπάσωσι τὴν λαμπὴν ἀπὸ τῆς πνοῆς τῆς ἀπογείου αὔρας, οἱ δὲ ἀνάψαντες μικρὰ φαναράκια, χρήσιμα εἰς τοὺς αἰπόλους διὰ τοὺς νυκτερινοὺς ἐπαυλισμοὺς καὶ τοὺς ἀμολγοὺς τῶν αἰγῶν των, ἐξεκίνησαν κατερχόμενοι πρὸς βορρᾶν, εἶτα ἐστράφησαν ἀνατολικώτερον, βαίνοντες διὰ κακοτοπιᾶς ἐφ᾽ ἧς δὲν θ᾽ ἀντεῖχον ἄλλοι πόδες παρὰ τοὺς ἰδικούς των, ἐλαφρὰ πατοῦντες μὲ τὰ τσαρούχια τὰ περιβάλλοντα τοὺς εὐκινήτους πόδας των, βιάζοντες τὰ γαϊδουράκια νὰ τρέχωσι, σύροντες μᾶλλον αὐτὰ εἰς τὸν δρόμον, τοποθετούμενοι ἐξ ἀριστερῶν ὡς ἔμψυχα δίκρανα, πρὸς ὑποστήριξιν τῶν φορτωμένων ὑποζυγίων εἰς τὰ κρημνωδέστερα μέρη. Δύο ἢ τρεῖς αὐτῶν, μὲ τὰς κάπας των, ἤρχοντο τελευταῖοι, μετὰ συριγμῶν καὶ ἀκατανοήτων μονοσυλλάβων, ἄγοντες τὰ αἰπόλιά των, μὲ τὰ μικρὰ ἐρίφια διὰ χαριεστάτων σκιρτημάτων τρέχοντα παρὰ τὰς μητέρας των, βελάζοντα ἐρωτηματικῶς, εἰς ἃ αἱ αἶγες ἀπήντων ἀορίστως, μὴ ἔχουσαι πῶς νὰ ἐξηγήσωσι τὴν ἀσυνήθη νυκτοπορίαν.

Ἡ σελήνη εἶχεν ἀνατείλει πρὸ τοῦ μεσονυκτίου, καὶ ὁ δίσκος της, ὑπέρυθρος ὀλίγον, πότε ἐφαίνετο ὄπισθεν τῶν κορυφῶν ὑψηλῶν δένδρων, πότε ἐκρύπτετο, κατὰ τοὺς ἑλιγμοὺς τῆς πορείας, ὄπισθεν τοῦ βουνοῦ. Καὶ οἱ θάμνοι ἐσείοντο πανταχοῦ ὅθεν διέβαινεν ἡ πομπή, καὶ τὰ ἔντομα ἐξεγείροντο παράωρα ἐκ τοῦ ὕπνου των, καί τινα μυιγάρια ἐξορμῶντα ἐπέτων φαιδρῶς περὶ τὰς ἀνημμένας λαμπάδας, ὑποβοΐζοντα, καίοντα τὰς μικκύλας πτέρυγάς των ἢ καταστρέφοντα μετὰ τελευταίου βόμβου τὴν ἐφήμερον ὕπαρξίν των εἰς τὴν πρόσψαυσιν τῆς φλογός. Καὶ τὰ νυκτοπούλια ἔφευγον φοβισμένα ἀπὸ σχοῖνον εἰς κόμαρον, ἀπὸ αἱμασιὰν εἰς δένδρον, προσθέτοντα τὸν ἐλαφρὸν θροῦν τῶν πτερύγων των εἰς τὸ ἁβρὸν ἐναρμόνιον φύσημα τῆς αὔρας τῆς ὀρθρίας. Καὶ ἡ ἀγραμπελιὰ ἡ χιονανθής, ἡ λευκάζουσα καὶ μυροβολοῦσα εἰς τοὺς φράκτας, λευχείμων μυροφόρος ἑορτάζουσα τὴν Ἀνάστασιν, καὶ ὁ κισσὸς καὶ τὸ ἁγιόκλημα, πλόκαμοι τῆς Ἀνοίξεως ἐξαπλούσης τὴν μυροβόλον κόμην της ἀνὰ τοὺς ἀγρούς, διέχυνον ζωηροτέραν ἐν τῇ νυκτὶ τὴν εὐωδίαν των εἰς τὸν ἀέρα. Καὶ ἡ ἀργυρᾶ ἀμμόκονις τῶν ἄστρων ὠλιγόστευεν ἐπάνω, καθ᾽ ὅσον ὑψοῦτο ἡ σελήνη, καὶ ἡ ἀηδὼν ἠκούετο μινυρίζουσα βαθιὰ εἰς τὸν μυχὸν τοῦ δάσους, καὶ ὁ γκιώνης μὴ δυνάμενος νὰ διαγωνισθῇ πρὸς τὴν λιγυρὰν ἀδελφήν του, ἔπαυσε πρὸς καιρὸν τὸ θρηνῶδες ᾆσμά του.

Εἶχαν κατέλθει ἤδη πολὺ βαθιά, κάτω εἰς τὸ ρεῦμα, καὶ ἀντικρύ των ἔβλεπον μακρὰν τὸ πέλαγος, κυανῆν ὀθόνην, ἀμυδρῶς ἐπαργυρουμένην ἀπὸ τὰς ἀκτῖνας τῆς σελήνης. Ἠκούσθη δὲ μετ᾽ ὀλίγον βαθὺς παφλασμὸς ὡς χειμάρρου καταφερομένου μετὰ δούπου ἀπὸ τῶν βράχων, κρότος συνεχής, ἰσχυρός, μονότονος. Ἦτο τὸ ρεῦμα τῆς Παναγίας τῆς Δομάν, ἀπὸ τῶν ὑδάτων τοῦ ὁποίου εἴκοσι νερόμυλοι ὑδρεύοντο τὸ πάλαι καὶ πολλαὶ ἑκατοντάδες στρέμματα κήπων μὲ κλιμακωτὰς αἱμασιὰς ἐπιαίνοντο ἀπὸ τὸ δροσερὸν νᾶμά του. Ἐκεῖ ἀντικρύ, προέκυπτεν ἐπ᾽ ἄκρας τῆς θαλάσσης τὸ παλαιὸν φρούριον, τὸ ὁποῖον ἦτό ποτε κατοικία ἀνθρώπων, πρὶν γίνῃ γλαυκῶν φωλεὰ καὶ λάρων ὁρμητήριον. Εἰς τὸ ἀκένωτον ρεῦμα τῆς Παναγίας τῆς Δομὰν ὠφείλετο ἡ εὐδοκίμησις πάσης φυτείας καὶ πάσης βλαστήσεως κατὰ τοὺς παλαιοὺς ἐκείνους χρόνους.

Ἦτο ἤδη ὣς δύο μετὰ τὰ μεσάνυκτα, ὅταν ὁ παπ᾽ Ἀγγελὴς καὶ οἱ αἰπόλοι του ἔφθασαν εἰς τὴν Παναγίαν τὴν Δομάν. Τὸ μικρὸν ἐξωκκλήσιον ἦτο κτισμένον ὑπὸ συστάδα πελωρίων δένδρων, περιβαλλόμενον γραφικῶς ὑπ᾽ αὐτῶν, σκεπαζόμενον φιλοστόργως ἀπὸ τοὺς κλῶνάς των. Ὁ ναΐσκος ἦτο πενιχρός, ἀλλὰ διετηρεῖτο καὶ ἦτο λειτουργήσιμος. Ἦτο δὲ ἓν τῶν ὀλίγων ναϊδίων, ὅσα ἐσώζοντο ὄρθια ἀπὸ τῆς παλαιᾶς ἐποχῆς. Γείτονες αὐτοῦ, χαμηλότερα πρὸς τὴν θάλασσαν, ἦσαν τὸ πάλαι, ἐντὸς τῆς κοιλάδος τῆς συνεχομένης μεταξὺ δύο ἀκτῶν, πάμπολλοι ναΐσκοι ἕως τέσσαρες δωδεκάδες. Οἱ πλεῖστοι ἦσαν σήμερον ἐρείπια. Ἡ Παναγία τοῦ Δομάν, ἁπλῆ ἀναπαράστασις τῆς Ζωοδόχου Πηγῆς τοῦ Βυζαντίου καὶ περιβαλλομένη ὡς μὲ στέφανον ἀπὸ τὸν ἀειθαλῆ κόσμον τῶν πελωρίων δένδρων της, ἵστατο ἀκόμη ὀρθή, κ᾽ ἐφαίνετο λέγουσα πρὸς τοὺς ἀδελφούς της, ὅσοι εἶχαν γονατίσει, καταβληθέντες ἀπὸ τὸν κάματον τῆς διὰ τόσων αἰώνων πορείας: «Παρηγορηθῆτε, σᾶς ἀντιπροσωπεύω ἐγώ!»

Ἡ εὐσεβὴς τάσις τοῦ λαοῦ, ζητοῦντος, διὰ τοῦ πολλαπλασιασμοῦ τῶν ἐξωκκλησίων ἀνὰ τὰ ὄρη καὶ τὰς κοιλάδας, νὰ παρηγορηθῇ διὰ τὴν στέρησιν τῶν τόσων τὸ πάλαι ἱερῶν καὶ βωμῶν του, λησμονοῦντος τοὺς παλαιοὺς θεούς του χάριν τῶν νέων ἁγίων του, κατίσχυσε τῆς αὐστηροτέρας καὶ δογματικωτέρας θεωρίας, καθ᾽ ἣν ἀπηγορεύοντο εἰς τοὺς χριστιανοὺς οἱ ἀγροτικοί ναοί. Ἀκριβέστεροι δέ τινες ἑρμηνεῖς τοῦ γράμματος, ἱερομόναχοι καὶ ἀσκητικοὶ ἄνδρες, ἠρνοῦντο καὶ νὰ λειτουργῶσιν εἰς ἐξωκκλήσια. Ἀλλὰ τὸ αἴσθημα εἶναι ἀνώτερον τῆς θεωρίας, καὶ ὁ λαός, δουλεύων, τυραννούμενος, πενόμενος, ἀγροδίαιτος, διασπειρόμενος κατὰ κώμας καὶ χωρία, μὴ ἔχων πόρους νὰ κτίσῃ μεγάλας καὶ λαμπρὰς ἐκκλησίας, ἔκτισε πολλὰς καὶ πενιχράς. Ὁ δὲ Σωτήρ, συγκαταβατικώτερος τῶν ἐπισήμων ἐπὶ γῆς διερμηνευτῶν του, «μνημονεύων τῶν ἐπὶ γῆς διατριβῶν», καθὼς εἶπεν ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος, ἐνθυμούμενος τὴν πενιχρὰν προσφορὰν τῆς χήρας, ἐδέχετο καὶ τοῦ πένητος λαοῦ του τὸν εὐσεβῆ φόρον, καθὼς ἐδέχθη ἐκείνης τὰ δύο λεπτά.

Ἀλέξανδρος Παπαδιαμάντης

 

Ἡ συκιὰ τοῦ Εὐαγγελίου

Ποιὰ εἶναι ἡ συκιὰ τοῦ Εὐαγγελίου πού, φαινομενικὰ, ξεράθηκε παράλογα; Καὶ ποιὰ εἶναι ἡ ἀκρότατη πείνα πού ζητοῦσε καρπὸ πρὶν ἀπὸ τὴν ὥρα; Καὶ τί σημαίνει, γιὰ ἕνα ἀναίσθητο πράγμα, ἡ κατάρα;

Ὁ Θεὸς Λόγος ποὺ οἰκονομεῖ τὰ πάντα γιὰ χάρη τῆς σωτηρίας τῶν ἀνθρώπων, παιδαγώγησε πρῶτα τὴ φύση μας μὲ τὸ νόμο ποὺ περιέχει σωματικότερη λατρεία. Γιατί ἡ ἀνθρώπινη φύση δὲν μποροῦσε νὰ δεχτεῖ τὴν ἀλήθεια γυμνὴ ἀπὸ τυπικὰ προκαλύμματα, ἐξαιτίας τῆς ἄγνοιας καὶ τῆς ἀλλοτρίωσης ποὺ τῆς εἶχε προκληθεῖ σέ σχέση μέ τὰ ἀρχέτυπα Θεία πράγματα. Ὅταν λοιπόν, γεννήθηκε στόν κόσμο ὡς ἄνθρωπος καί προσέλαβε ἑκούσια σάρκα ‒ἡ ὁποία εἶχε νοερή καὶ λογικὴ ψυχή‒ καί ὡς Λόγος μετέφερε τὴ φύση μας στὴν ἄυλη, γνωστική, πνευματικὴ λατρεία, δὲν ἤθελε ‒ἐφόσον πλέον φάνηκε στὴ ζωὴ ἡ ἀλήθεια‒ νὰ ἐξουσιάζει τόν κόσμο τό σκοτάδι, ποὺ τύπος του ἦταν ἡ συκιά.

Γι’ αὐτὸ, λέει, ἐπιστρέφοντας ἀπὸ τὴ Βηθανία στὰ Ἱεροσόλυμα, δηλαδὴ, μετὰ τὴν τυπικὴ καὶ σκιώδη καὶ ποὺ ἦταν κρυμμένη μέσα στὸ νόμο παρουσία Του, ἐρχόμενος ξανὰ στοὺς ἀνθρώπους μὲ τὴ σάρκα ‒γιατί ἔτσι πρέπει νὰ ἐκληφθεῖ τὸ ἐπιστρέφοντας‒ εἶδε στὸ δρόμο μία συκιὰ ποὺ εἶχε μόνο φύλλα, ποὺ ὑπῆρχε στὴ σκιὰ καὶ στοὺς τύπους, δηλαδὴ τὴ σωματικὴ λατρεία τοῦ νόμου κατὰ τὴν ἄστατη καὶ παροδικὴ παράδοση ‒ἐπειδὴ ἦταν δίπλα στὸ δρόμο‒ τὴ λατρεία τῶν τύπων μόνο καὶ τῶν θεσμῶν ποὺ περνοῦν.

Ὅταν ὁ Λόγος τὴν εἶδε σὰν συκιὰ ὡραία καὶ μεγαλοπρεπὴ καὶ στολισμένη, ὡσὰν μὲ φύλλα, μὲ τὰ ἐξωτερικὰ περιβλήματα τῶν σωματικῶν παραγγελμάτων τοῦ νόμου καὶ μὴ βρίσκοντας καρπό, δηλαδὴ δικαιοσύνη, τὴν καταράστηκε ἐπειδὴ δὲν ἔδινε τροφὴ στὸ Λόγο, ἤ καλύτερα, πρόσταξε νὰ μὴ καλύπτει πιὰ δυναστεύοντας τὴν ἀλήθεια μὲ τοὺς νομικοὺς τύπους, πράγμα ποὺ ἀποδείχτηκε στὴ συνέχεια μὲ τὰ ἔργα, ἀφοῦ καταξεράθηκε ἐντελῶς ἡ νομικὴ ὡραιότητα ποὺ εἶχε τὴν ὕπαρξή της, στὰ σχήματα μόνο καὶ ἔσβησε ἡ ἔπαρση τῶν Ἰουδαίων γι’ αὐτή.

Γιατί δὲν ἦταν εὔλογο ἀλλὰ οὔτε κι ἐπίκαιρο, ἀφοῦ πιὰ εἶχε φανεῖ λαμπρὴ ἡ ἀλήθεια τῶν καρπῶν τῆς δικαιοσύνης νὰ παρασύρεται καὶ νὰ ξεγελιέται ἀπὸ τὰ φύλλα ἡ ὄρεξη, ὅσων παράτρεχαν σὰν δρόμο τὴν παροῦσα ζωὴ, καὶ νὰ ἀφήνουν τοὺς πλούσιους φαγώσιμους καρποὺς τοῦ Λόγου. Γι’ αὐτὸ λέει δὲν ἦταν ὁ καιρὸς τῶν σύκων·ὁ χρόνος δηλαδὴ κατὰ τὸν ὁποῖο κυριαρχοῦσε στὴν ἀνθρώπινη φύση ὁ νόμος, δὲν ἦταν καιρὸς καρπῶν τῆς δικαιοσύνης, ἀλλὰ εἰκόνιζε τοὺς καρποὺς τῆς δικαιοσύνης καὶ μυοῦσε κατὰ κάποιο τρόπο τὴ μέλλουσα Θεία κι ἀπόρρητη καὶ σωτήρια ὅλων Χάρη, στὴν ὁποία δὲν εἶχε φτάσει ἀπὸ τὴν ἀπιστία του ὁ παλαιὸς λαὸς καὶ γι’ αὐτὸ χάθηκε. Γιατί ὁ Ἰσραήλ, λέει ὁ θεῖος ἀπόστολος, μὲ τὸ νὰ ἐπιδιώκει τὸ νόμο τῆς δικαιοσύνης, δηλαδὴ τὸ νόμο τῆς σκιᾶς καὶ τῶν τύπων, δὲν ἔφτασε στὸ νόμο τῆς δικαιοσύνης, δηλαδὴ τὸ νόμο ποὺ ὁλοκληρώνεται μὲ τὸ Πνεῦμα τοῦ Χριστοῦ.

Ἢ πάλι: ἐπειδὴ τὸ πλῆθος τῶν ἱερέων καὶ γραμματέων καὶ νομικῶν καὶ Φαρισαίων, ἄρρωστοι ἀπὸ τὴν κενὴ δόξα μὲ τὴν ἐπίδειξη τῆς πλαστῆς εὐλάβειας τῶν ἠθῶν, φαινόμενοι ὅτι ἀσκοῦσαν δικαιοσύνη, ἔτρεφαν τὴν ἔπαρση τῆς οἴησης, ὁ Λόγος λέει ὅτι ἡ οἴηση αὐτῶν ποὺ ἀναφέρθηκαν εἶναι συκιὰ ἄκαρπη πλούσια μόνο σὲ φύλλα, τὴν ὁποία, αὐτὸς ποὺ ἐπιθυμεῖ τὴ σωτηρία ὅλων τῶν ἀνθρώπων καὶ πεινᾶ τὴ θέωσή τους, τὴν καταριέται ὡς ἄκαρπη καὶ τὴν ξεραίνει, ὥστε, προκρίνοντας τὸ νὰ εἶναι δίκαιοι ἀπὸ τὸ νὰ φαίνονται δίκαιοι, ἀφοῦ ξεντυθοῦν τὸ χιτώνα τῆς ἠθικῆς ὑπόκρισης καὶ φορέσουν τὸ γνήσιο χιτώνα τῆς ἀρετῆς, ὅπως θέλει ὁ Θεῖος Λόγος, νὰ περάσουν μ’ εὐσέβεια τὴ ζωὴ τους, παρουσιάζοντας στὸν Θεὸ τῆς ψυχῆς μᾶλλον τὴ διάθεση, παρὰ τὴν πλαστότητα τῶν ἠθῶν στοὺς ἀνθρώπους.

Ἂν τώρα καὶ μερικοὶ ἀπὸ τοὺς Χριστιανοὺς εἴμαστε τέτοιοι, πλάθοντας τὴν εὐλάβειά μας μὲ τοὺς τρόπους χωρὶς ἔργα δικαιοσύνης, ἂν δεχτοῦμε τὸ Λόγο ὡς φιλάνθρωπο ποὺ πεινᾶ τὴ σωτηρία μας, ἀποξηραίνει τὸ σπέρμα τῆς κακίας μέσα στὴν ψυχή, τὴν οἴηση, γιὰ νὰ μὴ μᾶς δίνει πιὰ τὴν ἀνθρωπαρέσκεια, καρπὸ τῆς φθορᾶς.

Ἔχετε, σύμφωνα μὲ τὶς δικές μου πενιχρὲς δυνάμεις, τὸ νόημα τοῦ λόγου, ποὺ κατὰ τὴν ἀφήγηση ποὺ ἔκανα ἔδειξε τὸν Κύριο νὰ πεινᾶ ὀρθὰ καὶ χρήσιμα νὰ καταριέται τὴ συκιὰ καὶ νὰ τὴν ξεραίνει σὲ κατάλληλη ὥρα, γιατί ἦταν ἐμπόδιο στὴν ἀλήθεια, καὶ ποὺ ἦταν εἴτε ἡ σύμφωνη μὲ τὸ νόμο παλαιὰ παράδοση τῶν σωματικῶν τύπων εἴτε καὶ ἡ ἐπαρμένη συμπεριφορὰ τῶν Φαρισαίων καὶ ἡ δική μας.

Ἅγιος Μάξιμος Ὁμολογητὴς

 

Εἰς τὴν Κυριακὴν τῶν Βαΐων

Ἡ Ἱερουσαλὴμ ἦταν γεμάτη κόσμο ποὺ ἦλθε ἀπὸ παντοῦ γιὰ νὰ γιορτάσει τὴ μεγάλη γιορτὴ τοῦ Πάσχα. Ὅλη ἡ πόλη μιλοῦσε γιὰ τὸν μεγάλο προφήτη καὶ θαυματουργὸ ἀπὸ τὴ Ναζαρέτ, ὁ ὁποῖος μόλις τώρα ἔκανε τὸ μεγαλύτερο ἀπὸ ὅλα τὰ ἄλλα ἀμέτρητα θαύματά Του, ἀνέστησε τὸν Λάζαρο, πού τέσσερεις ὁλόκληρες ἡμέρες βρισκόταν στὸν τάφο. Τὸν περίμεναν νὰ ἔλθει στὴν πόλη καὶ προετοιμάζονταν γιὰ τὴ θερμὴ ὑποδοχή Του. Αὐτός, συνοδευόμενος ἀπὸ τοὺς μαθητές Του, δὲν περπατοῦσε πεζός, ὅπως πάντα, ἀλλά, ξεκινώντας ἀπὸ τὴ Βηθσφαγῆ, ἀνέβηκε σ’ ἕνα γαϊδουροπούλαρο, ὥστε νὰ πληρωθεῖ ἔτσι ὅ,τι εἶχε προφητεύσει ὁ προφήτης Ζαχαρίας: «Χαῖρε σφόδρα, θύγατερ Σιὼν κήρυσσε, θύγατερ Ἱερουσαλήμ· ἰδοὺ ὁ βασιλεύς σου ἔρχεταί σοι, δίκαιος καὶ σώζων αὐτός, πραῢς καὶ ἐπιβεβηκὼς ἐπὶ ὑποζύγιον καὶ πῶλον νέον». Οἱ ἀπόστολοι ἔβαλαν πάνω στὸ γαϊδούρι καὶ τὸ πουλάρι του τὰ ροῦχα τους, ἐνῶ ὁ λαὸς πῆρε κλαδιὰ φοινίκων καὶ ἔστρωνε τὰ ροῦχα του στὸν δρόμο, στὰ πόδια τῶν ζώων, κραυγάζοντας μὲ μεγάλη χαρά: «Ὡσαννά, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου, βασιλεὺς τοῦ Ἰσραήλ».Οἱ Ἀρχιερεῖς, οἱ Φαρισαῖοι καὶ οἱ Γραμματεῖς ἄκουγαν μὲ τρόμο τὶς κραυγὲς αὐτές, ποὺ προανάγγελλαν τὴν πτώση τῆς πνευματικῆς τους ἐξουσίας στὸν λαό.

Ἂς στρέψουμε καὶ ἐμεῖς τώρα τὸ βλέμμα μας καὶ ἂς δοῦμε τὸν Κύριο Ἰησοῦ Χριστὸ τὴ στιγμὴ αὐτή. Μὲ ἔκπληξη θὰ δοῦμε ὅτι δὲν χαίρεται τὴν πανηγυρικὴ αὐτὴ ὑποδοχή. Ἀντίθετα σκύβει τὸ κεφάλι Του καὶ κλαίει μὲ λυγμούς.

Ὤ, Κύριέ μας! Γιατί κλαῖς τώρα, ὅταν ὅλος ὁ λαὸς χαίρεται; Τὸ ἤξερε μόνο Αὐτὸς ὁ Παντογνώστης. Δὲν ἔκλαιγε γιὰ τὸν Ἑαυτό Του ἀλλὰ γιὰ τὸν λαό Του. Γιὰ τὸ ὅτι δὲν πίστεψε στὸν Μεσσία Χριστό, ὁ ὁποῖος ἦλθε γι’ αὐτόν, γιὰ τὸ ὅτι σκότωνε τοὺς προφῆτες ποὺ ἔστελνε σ’ αὐτὸν καὶ γιὰ τὸ ὅτι πέντε μέρες μετὰ ἀπὸ αὐτὴ τὴν ὑποδοχὴ ὡς Βασιλιά, θὰ ζητήσει ἀπὸ τὸν Πιλάτο νὰ Τὸν σταυρώσει! γιὰ τὸ ὅτι γιά ὅλα αὐτά, θὰ βροῦν τὸν λαὸ αὐτὸ πολλὰ δεινά.

Ἄραγε ὁ Θεός, ποὺ εἶναι Βασιλιὰς ὅλου τοῦ κόσμου, διεκδικοῦσε τὴν ἐξουσία καὶ προσδοκοῦσε νὰ γίνει βασιλιὰς τοῦ μικροῦ αὐτοῦ καὶ σκληροτράχηλου λαοῦ τοῦ Ἰσραήλ, ὁ ὁποῖος δὲν γνώρισε καὶ δὲν δέχθηκε τὸν Μεσσία του καὶ τώρα ἑτοιμαζόταν νὰ Τὸν παραδώσει στὸ φρικτὸ καὶ βασανιστικότατο σταυρικὸ θάνατο; Ὅλες οἱ ἅγιες ἐπουράνιες ἀσώματες δυνάμεις θὰ θρηνοῦσαν κατὰ τὴν πανηγυρική Του εἴσοδο στὴν Ἱερουσαλήμ, ἂν ἤξεραν γιὰ τὸν φρικτὸ σταυρὸ ποὺ Τοῦ ἑτοιμαζόταν στὸν Γολγοθά.

Μόνο γιὰ τοὺς σύγχρονούς Του Ἑβραίους ἔκλαιγε ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστός; Ἀσφαλῶς ὄχι! Αὐτὸς ὁ Παντογνώστης ἤξερε ἀκόμα καὶ αὐτὰ ποὺ βλέπουμε ἐμεῖς στὶς ἡμέρες μας. Ἤξερε ὅτι μὲ τὸ πέρασμα τῶν αἰώνων τὸ ἀνθρώπινο γένος ὅλο καὶ περισσότερο θὰ Τὸν ξεχνοῦσε, ὅτι θὰ Τὸν βλασφημοῦσε καὶ θὰ ἔβριζε τὸ ἅγιο ὄνομά Του. Τὸ ἤξερε, γι’ αὐτὸ καὶ ἔλεγε ὅτι ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου, ὅταν θὰ ἔλθει γιὰ δεύτερη φορά, πιθανῶς, δὲν θὰ βρεῖ τὴν πίστη πάνω στὴ γῆ.

Πρέπει νὰ κλαῖμε καὶ ἐμεῖς ποὺ τόσο συχνὰ ξεχνᾶμε τὸν σταυρὸ τοῦ Χριστοῦ καὶ ἰδιαίτερα αὐτοὶ γιὰ τοὺς ὁποίους λέει ὁ ἀπόστολος Παῦλος: «ὁ τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ καταπατήσας καὶ τὸ αἷμα τῆς διαθήκης κοινὸν ἡγησάμενος, ἐν ᾧ ἡγιάσθη, καὶ τὸ Πνεῦμα τῆς χάριτος ἐνυβρίσας!». Καὶ τόσο πολλοί, καὶ σὲ ποιὸ τρομερὸ βαθμό, ὑπάρχουν μεταξὺ μας τέτοιοι κακότυχοι ἀδελφοί μας!

Σῶσε τους, Κύριε!

Σῶσε τους, Κύριε!

Σῶσε τους, Κύριε! Ἀμήν.

Ἅγιος Λουκᾶς Ἀρχιεπίσκοπος Κριμαίας

 

Ἡ γλώσσα τῆς Ἐκκλησίας

Ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία ἀπὸ τὴν ἵδρυσή της εἶναι ἡ μάννα, ποὺ ταΐζει τὰ τέκνα της οὐράνια τροφή, γιὰ νὰ γίνουν ὅμοια μὲ τὸν Πατέρα τους. Ἡ τροφὴ αὐτὴ εἶναι τὸ ἴδιο τὸ σῶμα καὶ τὸ αἷμα τοῦ Χριστοῦ, εἶναι ἡ δύναμη τῶν θαυμάτων, εἶναι ἀκόμα τὸ παράδειγμα τῶν μαρτύρων.

Πέρα, ὅμως, ἀπ’ αὐτὰ ἤ μᾶλλον στὴν πράξη πρὶν ἀπ’ αὐτὰ εἶναι ὁ λόγος. Ὁ λόγος κατηχεῖ, διδάσκει ἀλλὰ καὶ τελετουργεῖ τὴ Θεία Λειτουργία καὶ ὅλα τὰ μυστήρια.

Ἡ Πεντηκοστή, ἡ γενέθλιος ἡμέρα τῆς Ἐκκλησίας μας, ἄρχισε μὲ πολυγλωσσία. Ἀπὸ αὐτὸ καὶ μόνο ἐλέγχεται ἡ θεωρία περὶ ἱερῶν γλωσσῶν, ὅτι τάχα τὰ Ἑβραϊκά, τὰ Ἑλληνικὰ καὶ τὰ Λατινικὰ εἶναι ἱερὲς γλῶσσες καὶ σ’ αὐτὲς πρέπει νὰ λειτουργεῖται ἡ χριστιανικὴ διδασκαλία καὶ λατρεία. Ἡ ἰδέα περὶ ἱερῶν γλωσσῶν ἔχει τὶς ρίζες της στὴν εἰδωλολατρεία, ποὺ ἀναζητᾶ μὲ μαγικὴ ψυχολογία τὸ ἀγαθὸ μέσα στὴ φύση τῶν πραγμάτων. Ἡ διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας μας ἀναζητᾶ τὸ ἀγαθὸ στὴν Τριαδικὴ Θεότητα καὶ τὸ δέχεται ὡς πνοὴ χάριτος, ποὺ διαπνέει ὅλη τὴ κτίση χωρὶς διάκριση, γιατί κατὰ τὸν ψαλμωδὸ ”τοῦ Κυρίου ἡ γῆ καὶ τὸ πλήρωμα αὐτῆς”, τὰ ”σύμπαντα δοῦλα Σά”.

Γι’ αὐτό, οἱ Ἅγιοι Ἀπόστολοι, Ἑβραῖοι αὐτοί, ἔγραψαν τὰ Εὐαγγέλια στὴν Ἑλληνικὴ καὶ τὶς ἐπιστολές, γιατί αὐτὸ ἐξυπηρετοῦσε τὴν διάδοση τοῦ κηρύγματος. Ὅταν, ὅμως, τὸ κήρυγμα ἔφτασε σὲ περιοχὲς ποὺ ὁμιλοῦνταν ἄλλη γλώσσα, ἡ Ἐκκλησία ὄχι μόνο τὴ χρησιμοποίησε ἀλλὰ καὶ τὴν ἀνέδειξε σὲ γραπτὴ γλώσσα, ὅπως ἔγινε μὲ τὰ Σλαβονικά.

Πάντως, ἡ γλώσσα τοῦ κηρύγματος στὸ χῶρο τῆς Μεσογείου ἦταν μία ἁπλούστερη γλώσσα, ἡ Ἑλληνιστική. Ἡ γλώσσα τῆς λατρείας, ὅμως, ὅπως διαμορφώθηκε μὲ τὸν καιρό, εἶναι γλώσσα λογοτεχνική, ὁπωσδήποτε ὑψηλοτέρου ἐπιπέδου καὶ μπορεῖ νὰ μᾶς προβληματίσει γιατί μέσα στοὺς αἰῶνες ποὺ πέρασαν δὲν ἀκούστηκε νὰ ἔχουν οἱ χριστιανοὶ πρόβλημα γλώσσας μέσα στὴν Ἐκκλησία, καὶ μάλιστα, ὅταν ἡ πλειοψηφία τοῦ λαοῦ ἦταν ἀναλφάβητοι καὶ γεωργοὶ ἢ βοσκοί. Ἂν μπορέσομε νὰ ἀπαντήσομε σ’ αὐτὸ τὸ ἐρώτημα, θὰ μπορέσομε νὰ ἐξηγήσομε καὶ γιατί στὶς μέρες μας ἔχομε ἢ ἔστω προβάλλομε πρόβλημα κατανόησης τῆς ἐκκλησιαστικῆς γλώσσας.

Μία διαπίστωση ἀποκαλυπτικὴ εἶναι ὅτι οἱ χριστιανοί, ποὺ τακτικὰ ἐκκλησιάζονται, δὲν προβάλλουν θέμα γλώσσας, μολονότι ἔχουν ἄγνοια πολλῶν ὅρων. Φαίνεται πὼς αὐτὰ ποὺ κατανοοῦν εἶναι ἀρκετὰ καὶ τὰ ἀγνοούμενα ἢ εἶναι λίγα ἢ λόγῳ κάποιας ὀκνηρίας τοῦ πνεύματος δὲν τὰ ἀναζητοῦν. Καὶ ἡ ἐκκλησιαστικὴ τάξη φαίνεται νὰ ἀναγνωρίζει αὐτὴ τὴν ὀλιγάρκεια στὴν κατανόηση τῶν κειμένων καὶ γι’ αὐτὸ ἀπευθύνεται σὲ διάφορα ἐπίπεδα γλωσσικῆς ἱκανότητας μὲ ἄλλα κείμενα γιὰ τὸ κάθε ἐπίπεδο. Μὲ τὴ γλώσσα τῆς Λειτουργίας τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου ἀπευθύνεται σὲ ὅλους, μὲ τὶς Καταβασίες, ὅμως, στοχεύει σὲ χριστιανοὺς κάποιας γλωσσικῆς παιδείας, χωρὶς νὰ ἀγνοεῖ βέβαια τοὺς ἄλλους, ἀλλὰ οἱ ἄλλοι θὰ συλλαμβάνουν γενικότερα καὶ κάπως πιὸ ἀόριστα. Τέλος, μὲ τοὺς ἰαμβικοὺς κανόνες, ποὺ παρεμβάλλει στοὺς πεζοὺς κανόνες Χριστουγέννων, Θεοφανείων καὶ Ἁγίου Πνεύματος, ἀσφαλῶς ἀπευθύνεται σὲ πολὺ ὑψηλότερα ἐπίπεδα γλωσσικῆς κατάρτισης. Ὅλα, ὅμως, ντυμένα μὲ τὴν εὐλαβῆ ἐκκλησιαστικὴ μουσικὴ δίνουν ἕνα χρῶμα ἑορταστικό, ποὺ ἐξυπηρετεῖ τὴ λατρεία.

Οἱ χριστιανοί, καθὼς ἐζοῦσαν σὲ μία συχνὴ καὶ πυκνὴ ἐπαφὴ μὲ τὴ λατρεία καὶ μὲ τὴν εὐλάβεια ζωηρή, ἀναπαύονταν καὶ μὲ τὴν ἀνεπαρκῆ κατανόηση, ὅπως ὅταν μπαίνει ὁ πιστὸς σ’ ἕνα ἱστορημένο ναὸ καὶ ἀρκεῖται στὴν παρατήρηση λίγων εἰκόνων, ἂν καὶ τὸν περιβάλλουν πολὺ περισσότερες.

Εἶναι, πάντως, ἀποδεδειγμένο ὅτι πάντοτε ἡ λατρεία ἐκφράζονταν μὲ γλώσσα τοῦ παρελθόντος, ὄχι μόνο ἡ χριστιανικὴ λατρεία ἀλλὰ καὶ ἡ εἰδωλολατρική. Μέχρι τοὺς πρώτους αἰῶνες μετὰ Χριστὸν οἱ εἰδωλολάτρες ἐλάτρευαν τοὺς θεούς τους μὲ τοὺς Ὀρφικοὺς καὶ Ὁμηρικοὺς Ὕμνους σὲ γλώσσα καθαρὰ Ὁμηρική, τουλάχιστον χιλίων χρόνων. Εἶναι, δηλαδή, ψυχολογικὴ ἀνάγκη νὰ ξεφύγει ὁ πιστὸς στὴ λατρεία ἀπὸ τὴν καθημερινότητα τοῦ ρεαλισμοῦ καὶ νὰ ἀναζητᾶ μία γλώσσα, ποὺ οἱ ὅροι της δὲν θυμίζουν τὰ φευγαλέα καθημερινὰ γεγονότα καὶ αἰσθήματα. Γὶ αὐτό, παρὰ τὶς ἀπόψεις περὶ ἁπλουστεύσεως τῆς λειτουργικῆς γλώσσας, νομίζω ὅτι ἤ λίγο ἢ καθόλου δὲν θὰ ἁπλουστευθεῖ, γιατὶ θὰ ἀντιδράσει τὸ κοινὸ αἴσθημα.

Μποροῦμε, ὅμως, καὶ πρέπει νομίζω νὰ ἀνεβάσομε τὴν ἱκανότητα τῶν πιστῶν νὰ καταλαβαίνουν τὴν λειτουργικὴ γλώσσα. Ἔχομε τὴν εὐλογία νὰ μιλοῦμε μία γλώσσα, ποὺ εἶναι πολὺ κοντὰ στὴν ἀρχαία Ἑλληνική. Οἱ πιστοὶ χρειάζονται μία ἐνθάρρυνση, γιὰ νὰ ξεπεράσουν τὰ λίγα καὶ μικρὰ ἐμπόδια στὴν κατανόηση. Κι αὐτὸ χρειάζεται μία ζωηρότερη διάθεση τῶν πιστῶν καὶ μία βοήθεια ἀπὸ τὴ μεριὰ τῆς κατήχησης.

Κωνσταντῖνος Γανωτὴς

 

Τί ἔτρωγε ἡ Στιλούδα

Πλημμυρίζει τύψεις ἡ συνείδησή μου, μαυρίζει ἡ ψυχή μου, ὅταν μοῦ ἔρχεται στὸ νοῦ τὸ περιστατικὸ μὲ τὴ Στιλούδα, τὸ ἀνοιξιάτικο ἐκεῖνο δειλινὸ στὴν ἀλάνα τῶν παιδικῶν μου παιχνιδιῶν. Ἡ Στιλούδα ἦταν ἕνα κοριτσάκι 4-5 χρονῶν, λεπτὸ καὶ εὔθραυστο σὰν μίσχος λουλουδιοῦ, ἕνα κοριτσάκι φοβισμένο καὶ κλεισμένο στὸν ἑαυτό του, σὰ πουλάκι λαβωμένο.

Ἦταν ἡ ἀμέσως μετὰ τὴν κατοχὴ ἐποχή, ἡ ταραγμένη, ἡ φριχτὴ γιὰ τὴν πατρίδα μας περίοδος, ἡ ἐποχὴ τοῦ ἐμφυλίου.

Ἡ Στιλούδα ζοῦσε μὲ τὴ μάνα της σὲ ἕνα σκοτεινὸ κατῶι ἑνὸς σπιτιοῦ τῆς γειτονιᾶς μου, ὅπου βρῆκαν καταφύγιο, ὅταν ἦρθαν πανικοβλημένες στὸν Πολύγυρο ἀπὸ ἕνα χωριὸ τῆς Χαλκιδικῆς μέσα στὴ δίνη τῶν καιρῶν. Ἡ μάνα τῆς Στιλούδας, μία λιπόσαρκη ταλαιπωρημένη γυναίκα, μαυροφοροῦσα καὶ μαυρομαντηλοῦσα, ἔχασε τὸν ἄνδρα της, ὅταν εἶχε ἀκόμα στὴν κοιλιά της τὴ Στιλούδα. Ἔτσι χωρὶς πόρους, χωρὶς στήριξη πῆρε τὸ παιδί της καὶ ἦρθε, ὅπως εἶπα, στὸν Πολύγυρο καὶ προσπαθοῦσε νὰ ἐπιβιώσει ξενοδουλεύοντας.

Ἡ Στιλούδα ἔμενε κλεισμένη στὸ κατῶι, ὅσο ἔλειπε ἡ μάνα της στὴ δουλειά, ὅλο τὸ πρωινό. Ὅταν, ὅμως, ἐρχόταν τὸ ἀπόγευμα καὶ τὰ παιδιὰ τῆς γειτονιᾶς μαζεύονταν σὲ κάποια ἀλάνα ἤ στὸ δρόμο καὶ ξεσήκωναν τὸν κόσμο μὲ τὰ γέλια καὶ τὶς φωνές τους, τότε ἔβλεπες καὶ τὴ Στιλούδα νὰ ξεμυτίζει καὶ νὰ ἔρχεται δειλὰ δειλὰ στὴ μάζωξη τῶν παιδιῶν τῆς γειτονιᾶς. Κούρνιαζε πάντα σὲ μία ἄκρη, μία ψυχούλα τόση δά ποὺ φαινόταν ἀκόμα μικρότερη, καθὼς καθόταν συνεσταλμένη καὶ μαζεμένη καὶ παρακολουθοῦσε μὲ τὰ μεγάλα μάτια της μὲ ζέση καὶ ἐνδιαφέρον, ὅσα ἔκαναν τὰ ἄλλα παιδιὰ, χωρὶς νὰ τολμάει ὅμως νὰ συμμετέχει στὸ παιχνίδι.

Ἐκεῖνα τὰ χρόνια ὑπῆρχε συνήθεια, τηρούμενη μὲ θρησκευτικὴ εὐλάβεια ἀπὸ τὸ σύνολο τῶν παιδιῶν, κάθε παιδί, ὅταν ἔβγαινε γιὰ παιχνίδι, νὰ κρατάει στὸ ἕνα του χέρι μία φέτα ψωμὶ (τὸ λεγόμενο γουνίδ’ ἢ γουνίδα) καὶ στὸ ἄλλο του χέρι κάποιο φαγώσιμο. Αὐτὸ τὸ ἄλλο φαγώσιμο, οἱ παλιοὶ συνήθιζαν νὰ τὸ χαρακτηρίζουν «αὐτό ποὺ ξεγελάει τὸ ψωμὶ νὰ κατιβαίν’(ει) σιακάτ». Τὸ σύνηθες συνοδὸ τοῦ ψωμιοῦ ἦταν τὸ τυρί. Μία φέτα, λοιπὸν, μεγάλη ψωμὶ στὸ ἕνα χέρι καὶ ἕνα συνήθως μικρὸ κομμάτι τυρὶ στὸ ἄλλο χέρι, τὸ λεγόμενο ψωμοτύρι, ἦταν τὸ παραδοσιακὸ ἀπογευματινὸ τῶν παιδιῶν, ποὺ τὸ ἔτρωγαν, ὅπως εἴπαμε, πάντα παίζοντας στὸ δρόμο. Ἀπαραίτητα, ἡ μάνα ἔδινε στὸ παιδί της κάθε φορὰ τὴν ὁδηγία: «Νὰ δαγκάνεις πολὺ ψωμὶ ἀλλὰ τσιμοῦδα τυρί». Προφανῶς, γιὰ νὰ ἐπαρκέσει τὸ λιγοστὸ τυρὶ νὰ ξεγελάσει ὅλο τὸ ψωμὶ, γιὰ νὰ κατεβεῖ σιακάτ’!

Ἐκτὸς, ὅμως, ἀπὸ τὸ τυρὶ ὑπῆρχαν καὶ διάφορα ἄλλα συνοδὰ τοῦ ψωμιοῦ «γιὰ νὰ τὸ ξεγελάσουν». Ἔτσι, ἔβλεπες κάποια παιδιὰ νὰ κρατοῦν μία φέτα ψωμὶ βρεγμένη καὶ πασπαλισμένη μὲ ζάχαρη, κάποια ἄλλα μία φέτα περιχυμένη μὲ λάδι καὶ ἐπάνω ἁλάτι καὶ ρίγανη ἢ ἀλειμμένη μὲ λίγδα, ταραμά, πολτοποιημένες ἐλιὲς ἢ μέλι. Σπάνια, ἔβλεπες κάποιο παιδὶ νὰ ἔχει τὴ φέτα του ἀλειμμένη μὲ βούτυρο καὶ ζάχαρη ἢ βούτυρο μὲ μέλι ἢ βούτυρο μὲ μαρμελάδα. Αὐτὰ ἦταν τὸ ἄκρον ἄωτον τῆς γαστρονομικῆς πολυτέλειας τῆς ἐποχῆς.

Ἐξαίρεση στὴν ἀπογευματινὴ αὐτὴ συνήθεια τῶν παιδιῶν δὲ θὰ μποροῦσε, βέβαια, νὰ ἀποτελέσει ἡ Στιλοῦδα. Ὅπως καθόταν, μαζεμένη καὶ θλιβερὴ στὴν ἀκροῦλα της, κρατοῦσε κι αὐτὴ κάποιο φαγώσιμο κι ἔτρωγε ἐναλλὰξ μία μπουκιὰ ψωμὶ καὶ μία ἀπὸ τὸ ἄλλο φαγώσιμο. Καὶ ὅλα συνέχιζαν τὸ ρυθμὸ τους, μέχρι ποὺ ἔγινε ἡ μεγάλη ἀποκάλυψη, ἐπακολούθησε ὁ μεγάλος χαμὸς καὶ ὁ μεγάλος διασυρμὸς τῆς Στιλούδας καὶ ἡ αἰτία τῶν μεγάλων τύψεων, ποὺ μὲ κατατρέχουν μέχρι σήμερα.

Ἕνα παιδὶ κάποια στιγμὴ διαπίστωσε, ὅτι ἡ Στιλούδα στὸ ἕνα της χέρι κρατοῦσε βέβαια μία φέτα ψωμί, ἀλλὰ στὸ ἄλλο της χέρι δὲν κρατοῦσε τυρὶ ἢ κάποιο ἄλλο φαγώσιμο ἀλλὰ κρατοῦσε, ἄκουσον ἄκουσον, καὶ στὸ ἄλλο της χέρι, ἐπίσης, ἕνα μικρὸ κομμάτι ψωμὶ καὶ τὸ ἔτρωγε μὲ πολὺ μικρὲς μπουκιὲς, ἐναλλὰξ μὲ τὴ φέτα τοῦ ψωμιοῦ, ἀπὸ τὴν ὁποία δάγκωνε πολὺ μεγαλύτερες μπουκιές.

Ἔγινε, ὅπως εἶπα, χαμὸς μετὰ τὴ φοβερὴ αὐτὴ ἀποκάλυψη. Τὸ παιδὶ ποὺ τὴν ἔκανε, τὸ ἔβγαλε ἀμέσως βούκινο: «Ὄϊντε, αὐτῆν’(η) τρώει ψουμὶ μὶ ψουμὶ ἀντὶ νὰ τρώει ψουμὶ κι τυρί».

Σὲ λίγο ὅλο τὸ τσοῦρμο τῶν παιδιῶν, μὲ ἐμένα ἀνάμεσά τους, εἶχε μαζευτεῖ γύρω ἀπὸ τὴ Στιλούδα χαχανίζοντας καὶ φωνάζοντας καὶ ξαναφωνάζοντας: «Ὄϊντε, αὐτῆν’(η) τρώει ψουμὶ κι ψουμί. Γιατί, μαρή, τρῶς ψουμὶ μὶ ψουμί;» (εἶναι πολὺ σκληρὰ τὰ παιδιά, ἔμαθα, ὅταν μεγάλωσα πιά).

Ἡ Στιλούδα ζάρωσε, μίκρυνε πιὸ πολὺ ἀπὸ ὅ,τι ἦταν καὶ σίγουρα εὐχόταν νὰ ἄνοιγε ἡ γῆ νὰ τὴν καταπιεῖ. Ἦταν ἕνα θέαμα ἀξιοθρήνητο, ἐφιαλτικὸ, μὲ θύτες τὸ σύνολο τῶν παιδιῶν καὶ θύμα τὴ φτωχὴ Στιλούδα. Τέλος, ὅταν ὕστερα ἀπὸ ὧρα τὰ γιουχαΐσματα καὶ τὰ ξεφωνητὰ ἄρχισαν νὰ καταλαγιάζουν, κατόρθωσε ἡ Στιλούδα ξέπνοα νὰ ψιθυρίσει: «Ἰμεῖς δὲν ἔχουμι πατέρα στοῦ σπιτ’ νὰ μᾶς ἀγουρᾶζ’(ει) τυρὶ κι ἡ μάναμ’ μὶ δίν’(ει) νὰ τρώου μία φέτα ψουμὶ κι ἕνα κουμματοῦδ’ ψουμὶ νὰ τοῦ τρώου γιὰ τυρί».

Νέα χάχανα καὶ νέα «ὄϊντε» καὶ νέος διασυρμὸς ἐπακολούθησε, μετὰ τὰ λόγια τῆς Στιλούδας. Ἡ δύστυχη μικρούλα, πιὸ μαζεμένη ἀπὸ ποτὲ, σηκώθηκε κι ἔφυγε καὶ δὲ θυμᾶμαι νὰ ξαναφάνηκε στὸ ἀπογευματινὸ παιχνίδι τῶν παιδιῶν τῆς γειτονιᾶς μου μετὰ τὸ γεγονὸς αὐτό.

Ἀργότερα ἔμαθα, ὅτι κάποιες μάνες, ὅταν δὲν εἶχαν νὰ δώσουν κάτι συνοδὸ τῆς φέτας τοῦ ψωμιοῦ, ἔδιναν στὸ παιδί τους μαζὶ μὲ τὴ φέτα καὶ ἕνα μικρὸ κομματάκι ψωμὶ καὶ τοῦ ἔλεγαν αὐτὸ νὰ τὸ τρώει λίγο λίγο μὲ μικρὲς μπουκιὲς γιὰ τυρί, ἐνῶ τὴ φέτα τοῦ ψωμιοῦ νὰ τὴν τρώει κανονικά, ὅπως τρῶνε τὸ ψωμὶ μὲ μεγάλες μπουκιές!

Ἡ πρώτη μου ὅμως ἐπαφὴ μὲ τὸ γεῦμα τῆς Στιλούδας, «ψωμὶ μὲ ψωμί», ἦταν γιὰ μένα μία ἐμπειρία πρωτόγνωρη γιὰ τότε καὶ πηγή, ὅπως εἶπα, συνεχῶν καὶ μεγάλων τύψεων γιὰ τὸ σήμερα. Τύψεων γιὰ τὴ βάρβαρη συμμετοχή μου στὸ διασυρμὸ τῆς μικρῆς Στιλούδας, ποὺ ἦταν λεπτὴ σὰ μίσχος λουλουδιοῦ καὶ πονεμένη σὰ πουλάκι λαβωμένο.

Γιάννης Τσίκουλας

Καθηγητὴς Παιδιατρικῆς

 

Μόνον ὅποιος ἔχει αὐτὲς τὶς ἀρετὲς

Σὲ στέλνει ὁ Γέροντάς σου σὲ κάποιους ἐπισκέπτες καὶ σοῦ ξεφεύγει μία κουβέντα. Ἀργότερα σοῦ λέγει ἕνας ἀδελφός σου:

-«Πῶς σοῦ ξέφυγε αὐτὴ ἡ κουβέντα; Ἀλλὰ τέτοιος εἶσαι πάντα».

Καλύτερα νὰ φᾶς τὴν γλώσσα σου, παρὰ νὰ τοῦ μιλήσεις ἔτσι.

Οὐδέποτε προσβάλλομε ἢ λυποῦμε ἄνθρωπο, οὐδέποτε τὸν κάνομε νὰ νοιώση στερημένος, ἐλαττωμένος, νὰ νοιώση κατωτερότητα, διότι τοῦ σκοτώνομε τὴν ψυχή.

Αὐτὸς ὁ ἄνθρωπος θὰ τραυματισθῆ καὶ δὲν θὰ μπορῆ νὰ ἐπιτύχῃ στὴν ζωή του.

Ἀναθέτεις σὲ κάποιον νὰ ψάλῃ καὶ ἐκεῖνος κάνει λάθος τὸν ἦχο καὶ τότε τοῦ λές: «Πάλι πῆρες στραβὰ τὸ τροπάριο».

Κάθε φορὰ ποὺ θὰ πηγαίνη νὰ ψάλῃ, θὰ τὸ θυμᾶται καὶ θὰ λέη: Πρέπει νὰ προσέξω, μὴν τὸ πάρω στραβά. Καὶ θὰ τὸ παίρνη πάλι στραβά. Ποιὸς θὰ φταίη; Αὐτὸς ποὺ τοῦ ἔκανε τὴν παρατήρησι.

Ποτὲ δὲν τονίζουμε σὲ κάποιον τὴν ἀδυναμία του, τὸ πρόβλημά του. Ποτὲ δὲν τοῦ ὑπενθυμίζουμε τὴν κακία του, τὴν ἁμαρτία του. Μόνον τὸν ἔπαινο χρησιμοποιοῦμε, ἀλλὰ τὸν εὐγενῆ ἔπαινο ὄχι τὸν ἀφελῆ.

Διότι ὁ ἄνθρωπος οὐδέποτε διορθώνεται μὲ ὀνειδισμό, ὅπως καὶ μὲ παρατήρηση. Πρέπει νὰ εἶναι πολὺ ἅγιος, γιὰ νὰ δεχθῇ, νὰ διορθωθῇ μὲ τὸν ὀνειδισμό, τὴν ὑπόδειξη ἢ τὴν παρατήρησή σου. Ἀλλά, ἐὰν ἦταν τόσο ἅγιος, δὲν θὰ εἶχε αὐτὸ τὸ ἐλάττωμα, γιὰ τὸ ὁποῖο χρειάσθηκε νὰ τοῦ κάνῃς παρατήρηση ἐσύ.

Ἀφοῦ λοιπὸν τὸ ἔχει, τὸ μόνο ποὺ χρειάζεται εἶναι ὁ ἄκρος σεβασμός σου, γιὰ νὰ μπορέσῃ κάποτε νὰ ταπεινωθῇ καὶ νὰ διορθωθῇ, βλέποντας τὴν δική σου εἰρήνη, πραότητα, ταπείνωσι, ἀγάπη, μακροθυμία, χρηστότητα, ἐπιείκεια, γλυκύτητα… Μόνον ὅποιος ἔχει αὐτὲς τὶς ἀρετὲς, μπορεῖ νὰ διορθώσῃ κάποιον ἄλλον…

Ἀρχιμ. Αἰμιλιανὸς Σιμωνοπετρίτης

 

Στήν ἔρημο, παιδί μου!

Ἕνα ἄλλο θαυμαστό πρότυπο ὑπομονῆς εἶναι ἡ κυρά- Βασιλικούλα, πού ἦρθε στό Μοναστήρι, προσκυνήτρια τῆς Παναγιᾶς. Μικροσκοπική, ἀποστεωμένη, σκεβρωμένη, θαρρεῖς σάν τά παλιά σκαριά, τά θαλασσοδαρμένα ἀλλά ἀνίκητα ἀπ’ τόν χρόνο καί τήν ταλαιπωρία, ἔμοιαζε ἡ γριούλα πού ἦρθε νά λειτουργηθεῖ τήν Κυριακή τῶν Μυροφόρων στό Μοναστήρι. Τά μάτια της μισοσβησμένα ἀπό τόν καταρράκτη, φαίνονταν νά διαθέτουν μία ἄλλη ὅραση, πιό ὀξεία καί μακρινή.

Μετά τήν Θεία Λειτουργία ἄνοιξε τήν ψυχή της καί βγῆκαν οἱ θησαυροί τῆς καρδιᾶς της.

«Ἔζησα», εἶπε, «ἕνα μαρτύριο στή ζωή μου, ἀλλά εὐχαριστῶ τόν Κύριο! Ἤμουν ὀρφανή καί μέ πάντρεψε ἕνας θεῖος μου καί μοῦ ‘δωσε ἕναν Γολγοθά! Μιά ζωή ξύλο καί καταφρόνια. Ἔκανα αὐτό τό παιδί, ἀνάπηρο στό μυαλό (εἶπε κι ἔδειξε καθισμένον σέ μιά καρέκλα πιό πέρα ἕναν ἀνάπηρο πνευματικά μέ ἄσπρα μαλλιά). Αὐτός εἶναι ὁ γιός μου. Προσευχηθεῖτε γι’ αὐτόν. Αὐτός θά μέ τραβήξει πάνω, στήν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ»!

Κάποια μοναχή τήν ρώτησε:

- Τί νά κάνουμε γιά νά σωθοῦμε, νά κερδίσουμε τήν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, γιαγιά;

- Στήν ἔρημο, παιδί μου!

- Ποιά εἶναι ἡ ἔρημος, γιαγιά;

- Νά βλέπεις καί νά μή βλέπεις, νά ἀκοῦς καί νά μήν ἀκοῦς, καί νά σιωπᾶς!

Ὅσοι τήν ἄκουγαν, θαύμασαν. Μόνον φιλοκαλικός Πατέρας τῆς Ἐκκλησίας θά μποροῦσε νά πεῖ αὐτά τά λόγια, ὁ Ἅγιος Μακάριος ὁ Αἰγύπτιος.

Καί τελείωσε ἐπαναλαμβάνοντας:

-Τήν Βασιλεία τοῦ Χριστοῦ μήν χάσουμε, τήν Βασιλεία Του. Νά μᾶς τραβήξει ἐπάνω νά σωθοῦμε!...

«Ἔκφράσεις τοῦ πνευματικοῦ κόσμου»

Ἔκδοση Ἱερᾶς Μονῆς Παναγίας Βαρνάκοβας

 

Δὲν εἶναι σῶμα σου

Ἡ γυναίκα προσφέρει τὸ σῶμα της καὶ ἔτσι δημιουργεῖται τὸ μωρό. Αὐτὸ δηλώνει πὼς ἔχει ἤδη «ἐπιλέξει» νὰ χρησιμοποιήσει τὸ σύστημα ἀναπαραγωγῆς της!

Καὶ βέβαια, «Τὸ παιδὶ ΔΕΝ εἶναι σῶμα της».

Ὅλοι γνωρίζουν, πὼς μὲ τὴ γενετήσια ἐπαφὴ γίνονται μωρά. Ἐάν ἡ γυναῖκα δὲν ἐπιθυμεῖ παιδί, φροντίζει νὰ μὴν βάλει τὸν ἑαυτό της στὴ θέση, ὅπου γίνονται παιδιά. Δὲν ἔχει δικαίωμα νὰ ἀφαιρέσει μία ζωὴ, γιὰ τὴν ὁποία ἔδωσε συγκατάθεση μὲ τὸ σῶμα της.

Εἶναι, ὅμως, τὸ παιδὶ σῶμα της;

Ἐὰν ἕνα ἀγέννητο μωρὸ ἦταν μέρος τοῦ σώματος τῆς μητέρας του, θὰ μοιράζονταν ὅλα τὰ βιολογικὰ χαρακτηριστικά της.

Ὡστόσο, τὸ μωρὸ ἔχει τὸ δικό του ξεχωριστὸ DNA.

Καὶ, ἐπιπλέον, ἰσχύουν τὰ παρακάτω:

Ὅλες οἱ μητέρες εἶναι, προφανῶς, γυναῖκες. Ὅμως, περίπου τὰ μισὰ ἀπὸ τὰ παιδιὰ τους εἶναι ἀγόρια.

Ἡ μητέρα καὶ τὸ μωρὸ ἔχουν συχνά διαφορετικές ὁμάδες αἵματος.

Τὸ μωρὸ μπορεῖ νὰ εἶναι διαφορετική φυλή ἀπό τὴ μητέρα.

Κάθε κύτταρο στὸ σῶμα τῆς μητέρας ἔχει ἕνα σύνολο χρωμοσωμάτων, ποὺ διαφέρουν ἐντελῶς ἀπὸ τὰ χρωμοσώματα ποὺ ἔχει τὸ κάθε κύτταρο στὸ σῶμα τοῦ μωροῦ.

Ὅταν τὸ ἀγέννητο παιδὶ ἐμφυτεύεται στὸ τοίχωμα τῆς μήτρας, ὑπάρχει μία συντονισμένη ἐπίθεση ἀπὸ τὰ λευκὰ αἰμοσφαίρια τῆς μητέρας, γιὰ νὰ τὸ ὑπερνικήσουν, καὶ τὸ ἴδιο πρέπει νὰ ὑπερασπιστεῖ τὸν ἑαυτό του. Τὸ ἀνοσοποιητικὸ σύστημα τῆς μητέρας τὸ ἀναγνωρίζει ὡς «μὴ-ἑαυτό», δηλαδὴ ὡς ξένο σῶμα. Ἐπομένως, δὲν εἶναι μὲ κανένα τρόπο μέρος τοῦ σώματός της.

Τὸ μωρό μπορεῖ νὰ πεθάνει, χωρὶς νὰ πεθάνει ἡ μητέρα.

Ἡ μητέρα μπορεῖ νὰ πεθάνει, χωρὶς νὰ πεθάνει τὸ μωρό (καὶ τὸ μωρὸ μπορεῖ νὰ σωθεῖ, ἐὰν εἶναι βιώσιμο).

Τὸ σῶμα τῆς μητέρας ξεκινᾶ τελικὰ μία διαδικασία, ποὺ καταλήγει, στὸ νὰ φύγει τὸ παιδὶ ἀπὸ τὸ σῶμα της (τοκετός). Αὐτό δὲ συμβαίνει μὲ κανένα μέλος τοῦ σώματος τῆς γυναίκας.

Συμπέρασμα: Ἡ γυναίκα ἔχει τὴν εὐθύνη τῆς διαχείρισης τοῦ σώματός της. Ὡστόσο, αὐτὸ τὸ δικαίωμα δὲν τῆς ἐπιτρέπει νὰ καταστρέψει τὸ σῶμα τοῦ παιδιοῦ της. Ἡ συμμετοχή της στὴ γενετήσια πράξη σημαίνει καὶ ἀποδοχὴ τῆς λειτουργίας τῆς ἀναπαραγωγῆς. Ἡ ἐγκυμοσύνη εἶναι ἡ συγκατάθεση τοῦ σώματός της στὴ ζωὴ ἑνὸς ἄλλου ἀνθρώπου.

Brian Clowes

 

Τὰ τέλη τῶν δικαίων (β)

Ἡ ζωή τους στὴν Ἑλλάδα ἦταν πάρα πολὺ δύσκολη. Ἔχασαν τὰ πάντα καὶ ὅμως αὐτὸς τοὺς ἔλεγε: «Δοξάστε τὸν Θεό, δὲν θὰ μᾶς ἐγκαταλείψη».

Καὶ πάλι μέσα στὴν στέρηση ὁ πονόψυχος Παναγιώτης δὲν ξεχνοῦσε τοὺς φτωχοὺς συγγενεῖς του. Μέχρι πού γέρασε εἶχε τὶς τσέπες του γεμάτες μὲ καραμέλλες, κέρματα καὶ ἄλλα πράγματα πού πρόσφερε στὰ μικρὰ παιδάκια πού συναντοῦσε νὰ παίζουν στὸ δρόμο. Αὐτὴ ἦταν ἡ μεγάλη του χαρά.

Τὰ τελευταία χρόνια της ζωῆς του τὰ ἔζησε στὸ σπίτι τῆς μικρότερης κόρης του Σοφίας. Ὑπέφερε πολὺ ἀπὸ βρογχικὸ ἄσθμα. Τό ἔτος 1955, τὸ Πάσχα ἦταν 17 Ἀπριλίου. Λίγες μέρες νωρίτερα ὁ Θεὸς τὸν πληροφόρησε νὰ ἑτοιμαστῆ γιὰ τὴν ἄλλη ζωή. «Μὲ εἰδοποίησαν ὅτι φεύγω καὶ θέλω νὰ ἑτοιμαστῶ», εἶπε στὰ παιδιά του. Τὴν ἡμέρα τῶν Βαΐων πῆγε μόνος στὴν Ἐκκλησία πού ἦταν ἀρκετὰ μακρυά, καὶ ἂς ἦταν τόσο ἐξαντλημένος. Κοινώνησε γονατιστός. Ἦταν πολὺ ἤρεμος αὐτὲς τὶς ἡμέρες. Τὴν Μεγάλη Παρασκευὴ ὅμως τὸ μεσημέρι σηκώθηκε ἀπότομα ἀπὸ τὸ κρεββάτι του καὶ μονολογοῦσε ἔντονα. Τὸν ρώτησε ἡ κόρη του: «Θέλεις, πατέρα, κάτι;», «ὄχι παιδί μου», τῆς εἶπε. «Νά, ἦρθαν νὰ μὲ πάρουν καὶ ἐγὼ πικράθηκα. Μὴ χαλᾶτε τὸ Πάσχα τῶν παιδιῶν μου», τοὺς εἶπα.

Τὴν Δεύτερη ἡμέρα τοῦ Πάσχα ἡ ὑγεία του ἐπιδεινώθηκε ἀρκετά. Μαζεύτηκαν στὸ σπίτι τὰ παιδιά του, οἱ νύφες του καὶ οἱ γαμπροί του.

Τὸ ἀπόγευμα πιὰ δύσκολα ἀνέπνεε. Γύρισε τὸ κεφάλι του, τοὺς κοίταξε ὅλους καὶ στὸν γαμπρὸ τῆς μεγάλης κόρης του, πού ἦταν πολὺ ἰδιότροπος, τοῦ εἶπε κουνώντας θλιμμένα τὸ κεφάλι του: «Σάββα, Σάββα», καὶ ἀπὸ τὰ μάτια του κύλησαν δάκρυα. Ἔγειρε μετὰ τὸ κεφάλι του καὶ τὸ ἀπόγευμα στὶς 7 ἡ ὥρα κοιμήθηκε εἰρηνικά. Ἔφυγε φτωχὸς καὶ σεμνός, ἀλλὰ γύρω του ἦταν ὅλα τὰ παιδιά του.

Στὰ σαράντα του ἦρθαν Τοῦρκοι ἀπὸ τὴν Τραπεζούντα, τοὺς ὁποίους εἶχε εὐεργετήσει ὅταν ζοῦσε ἐκεῖ ὁ ἐλεήμων Παναγιώτης.

Λίγο πρὶν ἀπὸ τοὺς ἕξι μῆνες μετὰ τὸν θάνατό του παρουσιάστηκε στὴν γυναίκα του στὸν ὕπνο της. Τῆς εἶπε ὅτι θὰ τὴν ἔπαιρνε μαζί του γι’ αὐτὸ νὰ ἑτοιμαστῆ. Ἔτσι, χωρὶς καμμιὰ ἀμφιβολία ἡ γυναίκα του πῆγε στὴν Ἐκκλησία καὶ κοινώνησε μὲ πολλὴ εὐλάβεια.

Τὴν παραμονὴ πού ἑτοίμαζαν τὰ κόλλυβα γιὰ τὸ μνημόσυνο τοῦ ἑξαμήνου, τὸ μεσημέρι, τὴν ὥρα πού ἔτρωγαν, ἐκοιμήθη καὶ αὐτὴ ἀπὸ ἀνακοπή τῆς καρδιᾶς της.

Ὅταν στὰ τρία χρόνια ἔκαναν τὴν ἀνακομιδή, τὰ ὀστᾶ του ἦταν καθαρὰ καὶ κίτρινα σὰν λεμόνι.

Μετὰ ἀπὸ χρόνια παρουσιάστηκε στὸν ὕπνο τῆς κόρης του Σοφίας. Ὅταν τὸν ρώτησε: «Τί κάνεις, πατέρα; Πῶς περνᾶς;», αὐτὸς τῆς εἶπε: «Εἶμαι πολὺ καλά. Εἴμαστε μαζὶ μὲ τὴν μητέρα σου. Ἐδῶ εἶναι πολὺ ὡραία. Οὔτε πεινᾶς, οὔτε διψᾶς, οὔτε κρυώνεις, μὴ στεναχωριέστε γιά μᾶς».

Αἰωνία του ἡ μνήμη. Ἀμήν.

Ἀπὸ τὸ βιβλίο Ἀσκητὲς μέσα στὸν κόσμο

 

Τὰ τέλη τῶν δικαίων (α)

Ὁ Παναγιώτης Βασιλειάδης γεννήθηκε στὴν Τραπεζούντα τὸ 1880. Ἦταν ἔμπορος χαλκοῦ, ἀρκετὰ εὐκατάστατος. Ἡ γυναίκα του Δέσποινα ἦταν ἀπὸ φτωχὴ οἰκογένεια ἀλλὰ πλούσια σὲ ψυχικὲς ἀρετές. Ἀπέκτησαν ἑπτὰ παιδιά.

Ἦταν ἀγαπημένο ἀνδρόγυνο καὶ ὅλες τὶς ἀποφάσεις τὶς ἔπαιρναν ἀπὸ κοινοῦ. Συμφώνησαν ἀκόμη νὰ προστεθοῦν στὴν οἰκογένειά τους ἐκτὸς ἀπὸ τοὺς γονεῖς τους καὶ ἄλλοι κοντινοὶ συγγενεῖς μὲ οἰκονομικὰ προβλήματα, χῆρες, ὀρφανὰ κ.α.

Καθὼς εἶχε μεγάλο σπίτι καὶ ἐπειδὴ εἶχε σχέσεις μὲ ἀνθρώπους τῆς Ἐκκλησίας, φιλοξενοῦσε Μητροπολίτες καὶ ἱερεῖς ἀπὸ διάφορα μέρη πού ἔρχονταν στὴν Τραπεζούντα, φτωχούς, ἀστέγους καὶ περαστικούς. Ὁ Παναγιώτης, σὰν τὸν Πατριάρχη Ἀβραάμ, δὲν ἔδιωχνε κανέναν ἀπὸ τὸ σπίτι του. Ὅλους τούς ἀνέπαυε, τοὺς φιλοξενοῦσε καὶ τοὺς χόρταινε μὲ τὰ ὑλικὰ ἀγαθά, ἰδιαίτερα δὲ μὲ τὴν ἀρχοντική του ἀγάπη. Μέχρι πρὸ τινων ἐτῶν στὸ σπίτι του, πού σώζεται μέχρι σήμερα, στεγαζόταν κάποια κρατικὴ ὑπηρεσία τῆς Τραπεζοῦντος.

Ἕνα ἀπὸ τὰ πολλὰ δῶρα ποὺ τοῦ προσέφεραν οἱ φιλοξενούμενοι σώζεται μέχρι σήμερα. Εἶναι ἕνα προσευχητάρι μὲ ψαλμοὺς τυπωμένο στὴν Βενετία τὸ ἔτος 1780, στὴν Τούρκικη γλώσσα. Αὐτὸ καὶ τὸ Εὐαγγέλιο ἦταν τὰ ἀγαπημένα του βιβλία, τὰ ὁποῖα διάβαζε συχνά.

Σὲ ὅλη του τὴν ζωὴ στὶς εὐκολίες καὶ στὶς δυσκολίες του πάντα κατέφευγε στὸν Θεό. Ἡ πίστη του στὸν Θεὸ ἦταν δυνατὴ καὶ ζωντανή. Πέντε φορὲς κάθε μέρα προσευχόταν λέγοντας πάντα στὴν ἀρχὴ τὸν ν’ ψαλμὸ «Ἐλέησόν με, ὁ Θεός…».

Ὅταν ἦταν μόνος του στὸ σπίτι τοῦ ἄρεσε νὰ ψέλνη. Συμβούλευε τὰ παιδιά του νὰ εἶναι ταπεινὰ καὶ νὰ μὴν ξεχνοῦν ὅτι «ὁ ὑψῶν ἑαυτὸν ταπεινωθήσεται, ὁ δὲ ταπεινῶν ἑαυτὸν ὑψωθήσεται».

Ἦταν ἄνθρωπος εἰρηνικὸς καὶ ἤρεμος. Βοηθοῦσε πολλοὺς πού εἶχαν ἀνάγκη καὶ ἰδιαίτερα τὶς χῆρες πού εἶχαν μικρὰ παιδάκια ὀρφανά, γιατί εἶχε ἀδυναμία στὰ μικρὰ παιδάκια.

Κάποτε ἡ μικρή του κόρη τοῦ ζήτησε νὰ τῆς ἀγοράση παπούτσια γιὰ τὸ Πάσχα. Αὐτὸς τὰ ἀγόρασε ἀλλὰ εἶδε κάποιο κοριτσάκι ὀρφανὸ ξυπόλυτο στὴν ἴδια ἡλικία καὶ τὰ φόρεσε σ’ αὐτό. Ὅταν ἡ κόρη του διαμαρτυρήθηκε, αὐτὸς τῆς ἀπάντησε χωρὶς δικαιολογίες: «Ἐσύ, παιδί μου, ἔχεις πατέρα. Μπορεῖς νὰ τὰ ἔχης καὶ αὔριο». Προστάτευε καὶ τοὺς ὑπαλλήλους του. Τοὺς βοηθοῦσε νὰ ἔχουν δικά τους σπίτια. Ἀκόμη εὐεργετοῦσε πολλοὺς Τούρκους πού εἶχαν ἀνάγκη.

Τὸ ἔτος 1920 ἦρθαν στὴν Ἑλλάδα πάμφτωχοι, γιατί τὰ ἄφησαν ὅλα. Γιὰ ἀσφάλεια, ἄφησε σ’ ἕνα φίλο του Τοῦρκο μία εἰκόνα θαυματουργή, κληρονομιὰ ἀπὸ τοὺς γονεῖς του, πού χρονολογεῖται ἀπὸ τὸ ἔτος 1520. Ὅμως ἀπὸ τὴν ἡμέρα πού τὴν πῆρε ὁ Τοῦρκος στὸ σπίτι του κάθε βράδυ ἔκανε ἕνα χαρακτηριστικὸ κρότο, ὥστε νὰ μὴν μποροῦν νὰ κοιμηθοῦν. Ὁπότε ὁ Τοῦρκος εἰδοποίησε τὸν Παναγιώτη καὶ μὲ πολλὴ συγκίνηση καὶ εὐλάβεια τὴν πῆρε καὶ τὴν ἔφερε στὴν Ἑλλάδα μαζί του. Ἡ εἰκόνα παριστάνει τὸν Χριστὸ στὴν μέση, δεξιὰ τὴν Παναγία καὶ ἀριστερὰ τὸν Τίμιο Πρόδρομο. Ἡ εἰκόνα καὶ τὸ προσευχητάρι φυλάσσονται σήμερα στὸ σπίτι τῆς κόρης του Σοφίας πού γηροκόμησε τοὺς γονεῖς της

 

No

Δὲν εἶμαι αἰχμάλωτος τοῦ Θεοῦ

Ἡ Ἀγάπη καὶ ἡ Ταπείνωση πάνε μαζί.

Ὅταν ἀγαπᾶς ἕναν ἄνθρωπο δὲν μπορεῖς νὰ εἶσαι ἐγωίστρια ἀπέναντί του.

Πάρε τὸ παιδὶ καὶ τὴν μητέρα. Τὸν ἀδελφὸ καὶ τὴν ἀδελφὴ. Τὸν πατέρα καὶ τὴν μητέρα.

Θυμᾶμαι, ὅταν ἤμουν παιδὶ μὲ τὴν μητέρα μου ποὺ ἀγαποῦσα πάρα πολὺ καὶ μὲ τὸν πατέρα μου ποὺ ἦταν τόσο ἁπαλὸς καὶ καλός, δὲν τολμοῦσα νὰ ἔχω δικό μου θέλημα ὅταν ὁ ἐγωισμός μου ἤθελε κάτι…

Μόνο γιὰ νὰ μὴν τοὺς λυπήσω!

Ὄχι ποὺ δὲν ἤθελα αὐτὸ ἤ ἐκεῖνο. Τὸ ἤθελα.

Ἀλλὰ τὸ ἴδιο γίνεται καὶ σήμερα. Ἄν δὲν κάνω μιὰ κακὴ πράξη, εἶναι ποὺ δὲν θέλω νὰ «λυπήσω» τὸν Θεό.

Ὄχι ἐπειδὴ Τὸν τρέμω.

Γιατὶ Τὸν ἀγαπῶ.

Δὲν εἶμαι αἰχμάλωτος τοῦ Θεοῦ.

Οὔτε ἔχω «παραδοθεῖ», ὅπως γίνεται σ’ ἕναν πόλεμο.

Θέλω νὰ προσφέρω κάθε μέρα τὸν ἑαυτό μου.

Μὲ ὅλη μου τὴν ἀγάπη καὶ ὅλο μου τὸ θέλημα, τώρα ποὺ εἶμαι ζωντανή, σήμερα κι ὄχι νὰ εἶμαι ἕνα πτῶμα ὑπακοῆς μόνο.

Μπορῶ νὰ τὸ κάνω κι ἐκεῖνο, ἀλλὰ θὰ εἶμαι ἕνα πτῶμα.

Τοῦ λέω: «Θέλω αὐτὸ ποὺ θέλεις, Θεέ μου».

Δὲν μπορῶ νὰ τὸ αἰσθανθῶ ἀλλιῶς.

Ἔτσι καὶ μὲ τοὺς ἀνθρώπους.

Θέλω μ’ ὅλη μου τὴν καρδιὰ νὰ τοὺς ἀγαπήσω, καὶ τοὺς ἀγαπῶ.

Καὶ δὲν μὲ ἐνδιαφέρει καθόλου ποιός εἶναι ὁ ἄνθρωπος.

Εἶναι Ἄνθρωπος.

Μὲ μιὰ καρδιά, μιὰ ψυχή, ἕνα μυαλό, σὰν ἐμένα. Τέλος!

Γερόντισσα Γαβριηλία

 

Ὁ σύγχρονος εὐρωπαϊκὸς πολιτισμὸς

Ὁ σύγχρονος εὐρωπαϊκὸς πολιτισμός, στὸν ὁποῖο ἀνήκουμε καὶ ἐμεῖς, φαίνεται νὰ ἔχει ἐγκαταλείψει ἀπὸ πολλοῦ τὴν παύλεια ἀνθρωπολογία. Ὁ σύγχρονος εὐρωπαῖος ἔχει πέσει καὶ πάλι στὴν ἀνθρώπινη αὐταρχία καὶ αὐταρέσκεια. Δὲν ὑπολογίζει Θεό, τόσο περισσότερο Χριστὸν ἢ Ἅγιον Πνεῦμα. Ἐμπιστεύεται πλήρως καὶ ἀποκλειστικὰ τὶς δυνάμεις του. Ἡ κρίση τοῦ σύγχρονου εὐρωπαϊκοῦ πολιτισμοῦ ἔχει ἀρχίσει. Μία θεώρησή του ἀπὸ τὴν προοπτική τῆς παύλειας ἀνθρωπολογίας θὰ μᾶς ἀποκαλύψει ἀκριβῶς αὐτὴ τὴν ἀπομόνωση, τὸν ἐγκλωβισμὸ τοῦ ἀνθρώπου στὴ φυσικὴ ἀνθρώπινη σοφία καὶ στὶς φυσικὲς ἀνθρώπινες δυνάμεις.

Θὰ ἀναφέρω μερικὰ λόγια τοῦ π. Ἰουστίνου Πόποβιτς, ὁ ὁποῖος, στὸ ἔργο του «Ἄνθρωπος καὶ Θεάνθρωπος» κάνει μία κρίση τοῦ σύγχρονου εὐρωπαϊκοῦ πολιτισμοῦ μαζὶ μὲ τὶς θεολογικὲς καὶ τὶς ἰδεολογικές του βάσεις. Ἡ μεγάλη ἁμαρτία τοῦ σύγχρονου ἀνθρώπου εἶναι, κατὰ τὸν π. Ἰουστίνο, «τὸ νὰ θέλει νὰ μένει εἰς τὴν φύσιν του, τὸ νὰ μὴ θέλει ἐντός του τίποτε, ἐκτός τοῦ ἑαυτοῦ του… τὸ νὰ μὴ θέλει καθόλου τὸν Θεόν». «Ἡ οὐσία τῆς πτώσεως εἰς τὴν ἁμαρτίαν – γράφει ὁ π. Ἰουστίνος – εἶναι πάντοτε ἡ ἴδια: τὸ νὰ θέλει κανεὶς νὰ γίνει καλὸς διὰ τοῦ ἑαυτοῦ του, τὸ νὰ θέλει κανεὶς νὰ γίνει τέλειος διὰ τοῦ ἑαυτοῦ του, τὸ νὰ θέλει κανεὶς νὰ γίνει θεὸς διὰ τοῦ ἑαυτοῦ του. Ἀλλὰ τοιουτοτρόπως ὁ ἄνθρωπος ἀσυναισθήτως ἐξισοῦται μὲ τὸν διάβολον. Διότι καὶ αὐτὸς θέλει νὰ γίνει θεὸς διὰ τοῦ ἑαυτοῦ του, νὰ ἀντικαταστήσει τὸν Θεὸν μὲ τὸν ἑαυτόν του. Καὶ εἰς τὴν ὑψηλοφροσύνην του αὐτὴν διὰ μιᾶς ἔγινε διάβολος, τελείως κεχωρισμένος ἀπὸ τὸν Θεὸν καὶ ὅλως ἐναντίον τοῦ Θεοῦ. Ἡ οὐσία τῆς ἁμαρτίας, λοιπόν, πάσης ἁμαρτίας, συνίσταται εἰς αὐτὴν τὴν ἀλαζονικὴν αὐταπάτην. Αὐτὴ εἶναι ἡ οὐσία τοῦ διαβόλου, τοῦ Σατανᾶ. Αὐτὸ δὲν εἶναι ἄλλο τι παρὰ τὸ νὰ θέλει κανεὶς νὰ μένει εἰς τὴν φύσιν του, τὸ νὰ μὴ θέλει ἐντός του τίποτε, ἐκτός τοῦ ἑαυτοῦ του. Ὁ διάβολος εὑρίσκεται ὅλος εἰς αὐτό: τὸ νὰ μὴ θέλει καθόλου τὸν Θεὸν μέσα του, εἰς τὸ νὰ θέλει νὰ εἶναι πάντοτε μόνος, πάντοτε νὰ ἀνήκει εἰς μόνον τὸν ἑαυτόν του, πάντοτε ὅλος εἰς τὸν ἑαυτόν του, ὅλος διὰ τὸν ἑαυτόν του, πάντοτε ἐρμητικῶς κλειστὸς ἔναντι τοῦ Θεοῦ καὶ παντὸς ὅ,τι ἀνήκει στὸν Θεόν. Καὶ τί εἶναι αὐτό; Ὁ ἐγωισμὸς καὶ ἡ φιλαυτία ἐνηγκαλισμένα εἰς ὅλην τὴν αἰωνιότητα, δηλαδὴ ἡ κόλασις. Τοῦτος εἶναι κατ’ οὐσίαν καὶ ὁ οὑμανιστικὸς ἄνθρωπος: ὅλος μένει εἰς τὸν ἑαυτόν του, διὰ τὸν ἑαυτόν του, πάντοτε πεισμόνως κλειστὸς ἔναντι τοῦ Θεοῦ. Εἰς αὐτὸ ἔγκειται ὁ κάθε οὑμανισμός… Ὁ ἄνθρωπος ἐδημιουργήθη ἀπὸ τὸν φιλάνθρωπο Θεὸν ὡς δυνάμει θεάνθρωπος, διὰ νὰ οἰκοδομήσει ἑκουσίως διὰ τοῦ Θεοῦ τὸν ἑαυτὸν του εἰς θεάνθρωπον ἐπὶ τὴ βάσει τῆς θεοειδείας τῆς φύσεώς του».

Σύμφωνα μὲ τὴν παύλεια ἀνθρωπολογία, ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος ἀρνεῖται τὸ Πνεῦμα.

Ὑπεύθυνη γιὰ τὴν κατάσταση αὐτὴ εἶναι, κατὰ μαρτυρία πολλῶν μεγάλων συγχρόνων ὀρθοδόξων θεολόγων, μία ἐκκοσμικευμένη θεολογία, μία «ψυχικὴ» θεολογία, μία θεολογία ἡ ὁποία ἀπομακρύνει τὸ Θεὸ ἀπὸ τὸν κόσμο καὶ τὴν ἱστορία καὶ αὐτὸ ἐπειδή, καταρχήν, ἡ ἴδια δὲν βγαίνει ἀπὸ τὴν ἐμπειρία τῆς παρουσίας καὶ τῆς ἐνέργειας τοῦ Ἁγίου Πνεύματος μέσα στὸν κόσμο καὶ μέσα στὸν ἄνθρωπο. Πρόκειται γιὰ μία θεολογία, ἡ ὁποία, «δὲν ριζώνεται -ὅπως ἔλεγε σὲ πρόσφατο θεολογικὸ συνέδριο γνωστὸς ὀρθόδοξος Μητροπολίτης – στὴν προσευχή, στὴν ἐπίκληση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος». Μία θεολογία ἡ ὁποία ἐκδηλώνεται ἐπιφυλακτικὰ καὶ διστακτικὰ πρὸς κάθε ἐμπειρία τοῦ Πνεύματος καὶ διστάζει ἢ θεωρεῖ ὑποτιμητικὸ νὰ χαρακτηρίζεται «πνευματικὴ» καὶ προτιμᾶ πολὺ περισσότερο νὰ ὀνομάζεται «ἐπιστημονική».

Δὲν κατηγορῶ. Ἁπλῶς προβληματίζομαι ὡς κληρικὸς καὶ θεολόγος ταυτόχρονα.

Πρωτοπρ. Constantin Coman

Καθηγητὴς Πανεπιστημίου Βουκουρεστίου