Νουθεσίες

1. Θὰ κάμης ὅ,τι ἠμπορεῖς διὰ τὰ παιδιά σου, διότι εἰς τὴν ἄλλην ζωὴν ὁ Χριστός μας θὰ σοῦ ζητήσει ἢ τὰ παιδιά σου σεσωσμένα ἢ τὶς πληγὲς στὰ γόνατά σου, ἀπὸ τὴν πολλήν σου προσευχήν. Δὲν γνωρίζουν δυστυχῶς, οἱ γονεῖς τὴν εὐθύνην τὴν ὁποίαν ἔχουν διὰ τὰ τέκνα των.

2. Κάθε ἄνθρωπος ἔχει κάποιο χάρισμα. Βρὲς τὸ χάρισμά του καὶ ἐπαίνεσέ τον. Χρειάζεται καὶ ὁ ἔπαινος (πρὸς τόνωσιν) καὶ ἡ καλωσύνη καὶ ἡ ἀγάπη. Τότε ὁ ἄλλος καὶ πολὺ καλὸς νὰ μὴν εἶναι, διὰ τὴν τιμήν, τὸν ἔπαινον, τὴν ἀγάπην ποὺ τοῦ ἐκδηλώνουν ἐλέγχεται καὶ γίνεται καλύτερος.

3. Εἰς κληρικόν: Ὅσο μπορεῖς ἀπόφευγε τὰ ἔξω. Κλείσου εἰς τὸ δωμάτιόν σου. Σφίξε τὸν νοῦ σου ν᾿ ἀνοίξῃ νὰ δῇς πνευματικὸν φῶς. Νὰ λέγης πότε νὰ φθάσεις στὸ δωμάτιόν σου καὶ νὰ κλεισθῆς. Μελέτησε, προσευχήσου. Ἂν δὲν εἶσαι ἐνισχυμένος πῶς θὰ ἐνισχύσεις ἄλλους; Καὶ ὁ κόσμος τρέχει, ζητὰ τὴν δίψα τῆς ψυχῆς νὰ ἱκανοποιήσει ἀπὸ τὴν Ἐκκλησίαν, ἀπὸ τὰ ὄργανά της, ἀπὸ τὸ ράσον! Τί θὰ δώσεις ἂν δὲν ἔχης καὶ πῶς θὰ ἔχεις ἂν δὲν ζητήσης ἀπὸ τὸν Θεόν; Νὰ κοπιάζης εἰς τὴν προσευχὴν καὶ τὴν μελέτην καὶ θὰ ἐνισχύεσαι.

4. Ταπείνωσιν νὰ ἔχεις. Ὅταν βρέχη τὸ νερὸ δὲν σταματᾶ εἰς τὶς κορφὲς ἢ στὰ βουνά, ἀλλὰ κάτω εἰς τὴν πεδιάδα. Οἱ ταπεινοὶ ἄνθρωποι ἔχουν χάριν, καρποφορίαν καὶ εὐλογίαν.

Ἅγιος Ἀμφιλόχιος Μακρῆς

 

Στὴν Παναγία τὴν Κεχριά

Γλυκειὰ Παρθέν᾿, ἀξίωσέ με

νὰ ’ρθω καὶ πάλι στὸ ναό σου,

ὅπου φυσᾷ γλυκὰ ἡ αὔρα

στὰ πλατάνια τὰ θεόρατα

κάτω στὸ ρέμα, ποὺ ἡ πηγὴ κελαρύζει

κι ἐπάνω θροΐζει ἡ αὔρα μαλακά.

Ὅλος ὁ ἥλιος λάμπει στὸ θόλο

τοῦ ὡραίου ναοῦ σου μὲ τὰ πιατάκια τὰ ποικιλμένα

κι εὐωδιάζ᾿ ἡ μύρτος κ’ ἡ δάφνη

ὁλόγυρα, κι ἡ βρύση κελαδεῖ

στὴν αὐλή, ποὺ ἀνθεῖ ὁ λιβανωτὸς κι [ἡ μύρτος].

Στὰ νιάημερα τ᾿ ἀγαπημένα

τῆς δοξασμένης μεταστάσεώς σου

ἤθελα νὰ ’μαι νὰ ψάλω τὸ «Πεποικιλμένη…»

στὸ πανηγύρι τὸ σεμνό.

Νὰ βλέπω νὰ θαυμάζω τὴ χλωμὴ μορφή σου

μὲ τὰ ματάκια τὰ κλειστά,

μὲ τὰ χεράκια σταυρωμένα,

κι ὁ Υἱός σου νὰ κρατῇ τὴν ἄμωμη ψυχή σου,

ὡς τρυγόνα στὰ χεράκια.

Κι Ἀπόστολοι ἐκ περάτων

στὰ σύννεφα ἐπάνω πετώντας,

κι Ἄγγελοι μὲ σταυρωμένα χέρια

βλέπουν τὸ θάμα τὸ φριχτό!

Ψηλὰ ἐπάνω ἀπ᾿ τὸ δῶμα, ἀπὸ δυὸ παραθυράκια,

μὲ τὶς κουκοῦλες δυὸ καλογεράκια

προβάλλουν καὶ τείνουν ἀπὸ ἕναν τόμον ἀνοιχτό!

Κι ὁ ἕνας γράφει «θνητὴ γυναίκα τοῦ Θεοῦ Μητέρα»

κι ὁ ἄλλος· «τ᾿ οὐρανοῦ εἶσαι πλατυτέρα,

ὡς ἔμψυχος ναὸς καὶ θρόνος τοῦ Θεοῦ…»

Γλυκειὰ Παρθέν᾿ ἀξίωσέ με

νὰ ’ρθω καὶ πάλι στὸ ναό σου,

ὅπου φυσᾷ γλυκὰ ἡ αὔρα

στὸ ρέμα στὰ πλατάνια μυστικά!

Ἀλέξανδρος Παπαδιαμάντης

Ἡ ἐλιά

Οὔτ᾿ ἕνα φύλλο! Πέσανε καὶ σκόρπισαν. Σπασμένα
Κλωνάρια ὁλόγυρά μου-
Καὶ μέσα στὰ συντρίμμια αὐτὰ -γειά σου, χαρά σου ἐσὲν-
Ἀκόμ᾿ ἀνθεῖς ἐλιά μου.

Ἄ! πῶς ὁ ἀγέρας ὁ τρελλὸς ἀπάνου τους χυμάει
Και πῶς χτυπιοῦνται! Μόνο
Μονάχα, ἐσύ, παράμερα τοῦ Κηφισσοῦ τὸ πλάϊ,
Γιορτάζεις μέσ᾿ στὸν πόνο.

Ἄς τα, κι ἂς κλαῖν στὴν παγωνιὰ τὴν ἄγρια, κι ἂς βογγοῦνε
Στῆς μπόρας τὴ μαυρίλα,
Ἐγὼ κοντά σου στέκομαι ν᾿ ἀκούσω νὰ μοῦ ποῦνε
Τ᾿ ἀμάραντά σου φύλλα,

Ν᾿ ἀκούσω νὰ μοῦ ποῦν σιγὰ τὰ πρόσχαρά τους χείλη,
Πῶς εἶναι μέσ᾿ στὰ χιόνια,
Εἶναι ψυχὲς μέσ᾿ τὸν βοριᾶ, κι ὅμως τὸ φῶς τοῦ Ἀπρίλη
Γύρω τους φέγγει αἰώνια...

Λάμπρος Πορφύρας

Ὁ Θεὸς θέλει νὰ μιλάει μαζί μας

Πρέπει νὰ δημιουργήσουμε αὐτὴν τὴν ἐμπειρία, νὰ εἰσέλθουμε στὸν ἑαυτό μας, νὰ ἀνακαλύψουμε τὸν Θεὸ μέσα μας. Πῶς; Λοιπόν, πῶς νὰ σᾶς τὸ πῶ; Εἶναι δύσκολο στὴν Ἀμερική. Ἐπειδὴ ἐδῶ, ξέρετε, οἱ νέοι ἄνθρωποι θέλουν νὰ ζοῦν μέσα στὸν θόρυβο. Κάνουν πολὺ θόρυβο, ἐπειδὴ δὲν αἰσθάνονται καλὰ ἂν δὲν ὑπάρχει ἀρκετὸς θόρυβος γύρω τους. Εἶναι σὰν μία ἀπόδραση αὐτὴ ἡ λεγόμενη «μουσική» -δὲν ξέρω ἂν εἶναι μουσικὴ ἢ ὄχι, εἶναι κάτι σὰν θόρυβος.

Ἀλλὰ τοὺς ἀρέσει, ἐπειδὴ φοβοῦνται νὰ μείνουν μὲ τοὺς ἑαυτούς τους, νὰ εἶναι ἁπλὰ ἤρεμοι γιὰ μία ὥρα σὲ ἕνα μέρος καὶ νὰ μὴν λένε τίποτα.

Μείνετε ἐκεῖ, διότι ὁ Θεὸς θέλει νὰ σᾶς μιλήσει.

Φοβοῦνται να δημιουργήσουν αὐτὲς τὶς ἐμπειρίες και δραπετεύουν, καὶ λένε «ἂς κάνουμε θόρυβο».

Ὑπῆρχε ἕνα μικρὸ κορίτσι στὴν κατασκήνωση – ἔχουμε μία κατασκήνωση κατηχητικοῦ καὶ πάντα τὸ ἀναφέρω αὐτό – ὑπῆρχε ἕνα μικρὸ κορίτσι ἐκεῖ, ἔφηβη δηλαδή, ὄχι καὶ τόσο μικρή, καὶ εἶχε δύο τρανζίστορ, ἕνα ἐδῶ καὶ ἕνα ἐδῶ, ἐπειδὴ ἄκουγε δύο σταθμούς, δὲν ξέρω. Καὶ τὰ ἀκουστικὰ ἦταν στὸ τέρμα. Περπατοῦσε στὴν κατασκήνωση καὶ κάποιος τῆς εἶπε νὰ τὰ κλείσει. Καὶ εἶπε: «Πάτερ, ἂν τὰ κλείσω, θὰ τρελαθῶ».

Φανταστεῖτε, τί δραματικὴ κατάσταση. Νὰ μὴν μπορεῖτε νὰ εἶστε μόνοι σας μὲ τὸν Ἰησοῦ Χριστό.

Ἂν δὲν ἔχετε κάτι νὰ Τοῦ πεῖτε, ἔχει Ἐκεῖνος νὰ σᾶς πεῖ.

Καταρχὴν πρέπει νὰ εἴμαστε τουλάχιστον γιὰ μία ἢ δύο ὧρες μόνοι μας, ἐκεῖ. Ὄχι μόνο γιὰ νὰ ζητήσουμε κάτι στὴν προσευχή: «Δῶσε μου αὐτό, δῶσε μου ἐκεῖνο, Θεέ μου». Ὄχι, αὐτὸ δὲν εἶναι προσευχή.

Προσευχὴ εἶναι νὰ ἔχεις αὐτὸ τὸ συναίσθημα ὅτι ὁ Θεὸς εἶναι μέσα σου. Αὐτὸς εἶναι ὁ ὁρισμὸς τῆς προσευχῆς.

Δὲν εἶναι προσευχὴ τὸ πόσο θὰ διαβάσεις ἢ πόσα τραγούδια θὰ πεῖς. Προσευχὴ εἶναι ὅταν αἰσθάνεσαι ὅτι ὁ Θεὸς εἶναι μέσα σου.

Εἴμαστε ἕνα μυστήριο. Δὲν γνωρίζουμε ποιοί εἴμαστε. Εἶπε ὁ Δαυΐδ: τί ἐστιν ἄνθρωπος, ὅτι μιμνήσκῃ αὐτοῦ; ἢ υἱὸς ἀνθρώπου, ὅτι ἐπισκέπτῃ αὐτόν; ἠλάττωσας αὐτὸν βραχύ τι παρ'  ἀγγέλους, δόξῃ καὶ τιμῇ ἐστεφάνωσας αὐτόν.

Τί εἶναι ὁ ἄνθρωπος, Θεέ μου, ποὺ τοῦ δίνεις τόση σημασία; Τὸν ἔκανες κάτι λιγότερο ἀπὸ ἕναν ἄγγελο, τὸν στεφάνωσες μὲ δόξα καὶ τιμή.

Τί εἶναι ὁ ἄνθρωπος; Δὲν ξέρουμε. Δὲν γνωρίζουμε γιατὶ ὁ Θεὸς χρειαζόταν νὰ δημιουργήσει ἐμένα κι ἐσένα, ἐπειδὴ ὁ Θεὸς εἶναι πληρότητα. Ἀλλὰ ἤθελε νὰ ἔχει κάποιον νὰ μιλήσει.

Δὲν καταλαβαίνουμε. Ὁ Θεὸς θέλει νὰ μιλάει μαζί μας ὅλη τὴν ὥρα, ἀλλὰ ἐμεῖς δὲν Τοῦ δίνουμε καμμία σημασία.

π. Ρομὰν Μπράγκα

 

Πνευματικὸς ἀγώνας

Σκοπὸς τῆς ζωῆς μας εἶναι νὰ γίνουμε τέλειοι καὶ ἅγιοι. Νὰ ἀναδειχθοῦμε παιδιὰ τοῦ Θεοῦ καὶ κληρονόμοι τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν. Ἂς προσέξουμε μήπως, γιὰ χάρη τῆς παρούσας ζωῆς, στερηθοῦμε τὴ μέλλουσα. Μήπως, ἀπὸ τὶς βιοτικὲς φροντίδες καὶ μέριμνες, ἀμελήσουμε τὸ σκοπὸ τῆς ζωῆς μας.

Ἡ νηστεία, ἡ ἀγρυπνία καὶ ἡ προσευχὴ ἀπὸ μόνες τους δὲν φέρνουν τοὺς ἐπιθυμητοὺς καρπούς, γιατί αὐτὲς δὲν εἶναι ὁ σκοπὸς τῆς ζωῆς μας· ἀποτελοῦν τὰ μέσα γιὰ νὰ πετύχουμε τὸ σκοπό.

Στολίστε τὶς λαμπάδες σας μὲ ἀρετές. Ἀγωνιστεῖτε ν’ ἀποβάλετε τὰ πάθη τῆς ψυχῆς. Καθαρίστε τὴν καρδιά σας ἀπὸ κάθε ρύπο καὶ διατηρῆστε την ἁγνή, γιὰ νὰ ἔρθει καὶ νὰ κατοικήσει μέσα σας ὁ Κύριος· γιὰ νὰ σᾶς πλημμυρίσει τὸ Ἅγιο Πνεῦμα μὲ τὶς θεῖες Του δωρεές.

Παιδιά μου ἀγαπητά, ὅλη σας ἡ ἀσχολία καὶ ἡ φροντίδα σ’ αὐτὰ νὰ εἶναι. Αὐτὰ ν’ ἀποτελοῦν σκοπὸ καὶ πόθο ἀσταμάτητο. Γι’ αὐτὰ ὅλη σας ἡ προσευχὴ πρὸς τὸ Θεό.

Νὰ ζητᾶτε καθημερινὰ τὸν Κύριο· ἀλλὰ μέσα στὴν καρδιά σας καὶ ὄχι ἔξω ἀπ’ αὐτήν. Καὶ ὅταν Τὸν βρεῖτε, σταθεῖτε μὲ φόβο καὶ τρόμο ὅπως τὰ Χερουβεὶμ καὶ τὰ Σεραφείμ, γιατί ἡ καρδιὰ σας ἔγινε θρόνος τοῦ Θεοῦ.

Ἀλλὰ γιὰ νὰ βρεῖτε τὸν Κύριο, ταπεινωθεῖτε μέχρι τὸ χῶμα, γιατί ὁ Κύριος βδελύσσεται τοὺς ὑπερήφανους, ἐνῶ ἀγαπάει καὶ ἐπισκέπτεται τοὺς ταπεινοὺς στὴν καρδιά. Γι’ αὐτὸ καὶ λέει: “καὶ ἐπὶ τίνα ἐπιβλέψω, ἀλλ’ ἤ ἐπὶ τὸν ταπεινὸν καὶ ἠσύχιον, καὶ τρέμοντα τοὺς λόγους μου;”.

Ἀγωνίζου τὸν ἀγώνα τὸν καλὸ καὶ ὁ Θεὸς θὰ σὲ ἐνισχύει. Στὸν ἀγώνα ἐντοπίζουμε τὶς ἀδυναμίες, τὶς ἐλλείψεις καὶ τὰ ἐλαττώματά μας. Εἶναι ὁ καθρέφτης τῆς πνευματικῆς μας καταστάσεως. Ὅποιος δὲν ἀγωνίστηκε, δὲν γνώρισε τὸν ἑαυτό του.

Προσέχετε καὶ τὰ μικρὰ ἀκόμη παραπτώματα. Ἂν σᾶς συμβεῖ ἀπὸ ἀπροσεξία κάποια ἁμαρτία, μὴν ἀπελπίζεστε, ἀλλὰ σηκωθεῖτε γρήγορα, προσπέστε στὸ θεὸ ποὺ ἔχει τὴ δύναμη νὰ σᾶς ἀνορθώσει. Ἡ μεγάλη λύπη κρύβει μέσα της ὑπερηφάνεια.

Οἱ ὑπερβολικὲς λύπες καὶ ἀπελπισίες εἶναι βλαβερὲς καὶ ἐπικίνδυνες, καὶ πολλὲς φορὲς παροξύνονται ἀπὸ τὸ διάβολο γιὰ ν’ ἀνακόψουν τὴν πορεία τοῦ ἀγωνιστῆ.

Μέσα μας ἔχουμε ἀδυναμίες καὶ πάθη καὶ ἐλαττώματα βαθιὰ ριζωμένα: πολλὰ εἶναι καὶ κληρονομικά. Ὅλα αὐτὰ δὲν κόβονται μὲ μία σπασμωδικὴ κίνηση οὔτε μὲ τὴν ἀδημονία καὶ τὴ βαρειὰ θλίψη, ἀλλὰ μὲ ὑπομονὴ καὶ ἐπιμονή, μὲ καρτερία, μὲ φροντίδα καὶ προσοχή.

Ὁ δρόμος ποὺ ὁδηγεῖ στὴν τελειότητα εἶναι μακρύς. Εὔχεσθε στὸ Θεὸ νὰ σᾶς δυναμώνει. Νὰ ἀντιμετωπίζετε μὲ ὑπομονὴ τὶς πτώσεις σας καὶ ἀφοῦ γρήγορα σηκωθεῖτε, νὰ τρέχετε καὶ νὰ μὴ στέκεστε, σὰν τὰ παιδιά, στὸν τόπο ποὺ πέσατε, κλαίγοντας καὶ θρηνώντας ἀπαρηγόρητα.

Ἀγρυπνεῖτε καὶ προσεύχεστε γιὰ νὰ μὴν μπεῖτε σὲ πειρασμό. Μὴν ἀπελπίζεστε ἂν πέφτετε συνέχεια σὲ παλιὲς ἁμαρτίες. Πολλὲς ἀπ’ αὐτὲς εἶναι καὶ ἀπὸ τὴ φύση τους ἰσχυρὲς καὶ ἀπὸ τὴ συνήθεια. Μὲ τὴν πάροδο τοῦ χρόνου ὅμως καὶ μὲ τὴν ἐπιμέλεια νικοῦνται. Τίποτε νὰ μὴ σᾶς ἀπελπίζει.

Ἅγιος Νεκτάριος

Μὴν τρελαίνετε τὰ παιδιά σας κάνοντάς τα νὰ νιώθουν θεοὶ (β)

Le Point: Μὰ δὲν εἶναι δικό σας λάθος, τῶν παιδιάτρων, τῶν ψυχολόγων καὶ τῶν ὑπολοίπων εἰδικῶν γιὰ τὰ παιδιά, ποὺ οἱ γονεῖς δὲν αἰσθάνονται ὡς καθοδηγητές; Τὰ βιβλία καὶ οἱ μεγάλες θεωρίες ποὺ γνωρίζετε καὶ ποὺ ἐξασκεῖτε, δὲν ἀποδεικνύουν ὅτι ἐσεῖς εἶστε ποὺ ἔχετε ἀποστερήσει αὐτὸ τὸν ρόλο;

Aldo Naouri: Ἀπόλυτα! Μὰ μὴν μὲ βάζετε καὶ μένα μέσα. Ὅλο μου τὸ ἔργο, ἐδῶ καὶ τριάντα χρόνια, ἀποτελεῖται ἀκριβῶς ἀπὸ τὴν προσπάθεια νὰ πείσει τοὺς γονεῖς νὰ ἐπανεύρουν τὴν θέση τους καὶ νὰ ἀνακτήσουν τὴν ἐμπιστοσύνη στοὺς ἑαυτούς τους. Εἶχα πεῖ στὴν Francoise Dolto: «Λόγω τῶν ἀπόψεών σας οἱ γονεῖς ἔχουν μουγγαθεῖ, γι’ αὐτὸ τοὺς συμβουλεύω νὰ μὴν σᾶς ἀκοῦν!». Εἶχε ἕνα τέτοιο ταλέντο ὥστε καθιστοῦσε τοὺς γονεῖς παράλυτους. Προτιμῶ τοὺς γονεῖς ποὺ κάνουν λάθη, ἀλλὰ ἀναλαμβάνουν τὶς εὐθύνες τους καὶ τὰ δικαιώματά τους, αὐτοὶ «ὑψηλὰ ἱστάμενοι» καὶ τὰ παιδιὰ «χαμηλά», παρὰ αὐτοὺς ποὺ καταφεύγουν στὶς συνταγὲς τῶν ψυχιάτρων.

Le Point: Ἰσχυρίζεστε, ἐσεῖς ὁ φανατικός της ψυχανάλυσης ὅτι ἡ θέση ποὺ ἔχει πάρει τὸ ὑποσυνείδητο μέσα στὴν κοινωνία μας εἶναι ἐμπόδιο στὴν ἐκπαίδευση!

Aldo Naouri: Μὰ ἡ ἐκπαίδευση δὲν εἶναι διαδικασία θεραπευτική! Εἶναι μία δέσμευση τῶν ὁρμῶν! Ἡ λέξη ἡ ὁποία μπορεῖ νὰ κάνει τὴν μεγαλύτερη ζημιὰ μέσα στὶς οἰκογένειες εἶναι ἡ λέξη «τραυματικός». Φοβόμαστε μήπως τὴν ὑποστοῦν τὰ παιδιὰ καὶ ἔτσι ὑφίστανται πολὺ καλὰ τὴν ἀπογοήτευση, τοὺς ἐμποδίζουν νὰ μεγαλώσουν… Εἶναι ὅπως ὅταν ἔρχονται στὸν παιδίατρο μὲ τὰ ὀκτάχρονα παιδιά τους, μαζὶ μὲ ἕνα μπιμπερὸ ἢ μὲ μία πιπίλα στὸ στόμα, γιατὶ ὁ γονιὸς δὲν ξέρει πῶς νὰ τὸ ἀποτρέψει χωρὶς νὰ τὸ «τραυματίσει». Ἀρκεῖ νὰ τοὺς τὸ πάρει!

Le Point: Χρησιμοποιεῖτε λέξεις πολὺ σκληρὲς γιὰ τοὺς γονεῖς, μὰ εἶναι προπάντων οἱ μητέρες ποὺ ὡς συνήθως μέσα στὰ γραπτά σας, κατηγοροῦνται γιὰ ὅλα τὰ κακά. Θὰ ἔλεγε κανεὶς ὅτι μετὰ ἀπὸ 40 χρόνια συναναστροφὴ στὸ ἰατρεῖο σας, δὲν μπορεῖτε οὔτε νὰ τὶς βλέπετε!

Aldo Naouri: Ἀντιθέτως, συμπάσχω μὲ τὴν μοίρα τους καὶ θέλω νὰ τὶς βοηθήσω! Τὶς ἔχουν κάτω ἀπὸ μία μεγάλη πίεση αὐτὴ τῆς μητρότητας καὶ ἐκείνη τοῦ ἐπαγγέλματος, ποὺ γιὰ νὰ ἀντέξουν ἔχουν βρεῖ ἕνα τρόπο ἁπλὸ νὰ ἐπιμελοῦνται τὸν ναρκισσισμό τους: νὰ ἀγαπιοῦνται ἀπὸ τὰ μικρὰ παιδιά τους εὐχαριστώντας τα σὲ ὅλα, τιθέμενες καθ’ ὁλοκληρίαν στὴν διάθεσή τους. Πρόκειται γιὰ καταστροφή!

Le Point: Ὅμως οἱ σημερινὲς γυναῖκες ἐργάζονται, ἐπενδύουν ἔξω ἀπὸ τὰ παιδιά τους. Πῶς μποροῦν νὰ τεθοῦν στὴν διάθεσή τους;

Aldo Naouri: Προσπαθώντας νὰ ἀνακτήσουν κάθε βράδυ σὲ μιάμιση ὥρα τὶς δέκα ὧρες τῆς ἀπουσίας τους! Τί λάθος!

Προσπαθῶ νὰ τὶς πείσω ὅτι ἡ παρουσία τους δὲν ἔχει τὴν σημασία ποὺ τῆς δίνουν καὶ πὼς τὰ μωρά τους, πέντε λεπτὰ ἀφότου τὶς βρῆκαν, εἶναι σὰν νὰ τὶς εἶχαν ὅλη τὴν ἡμέρα. Δὲν χρειάζεται κάτι νὰ «ἀνακτήσουν».

Le Point: Αἰσθάνεται κανεὶς τὴν συμπόνια σας γιὰ τοὺς πατεράδες… Εἶναι λίγο ἔντονο, μόλις ἐξήλθαμε ἀπὸ τὴν πατριαρχικὴ κοινωνία, μόλις ποὺ ὁ ἄντρας καὶ ἡ γυναίκα βιώνουν τὴν ἰσότητα καὶ παραπονιέστε γιὰ τοὺς φτωχοὺς πατεράδες.

Aldo Naouri: Ὁ πατέρας καὶ ἡ μητέρα δὲν εἶναι ἴσοι. Οἱ ἐνδομήτριες σχέσεις ἀφήνουν ἴχνη ἀνεξίτηλα στὰ παιδιά, ποὺ γνωρίζουν ἀμέσως ποιά εἶναι ἡ μητέρα τους, ἀπὸ τὴν ὁποία δὲν μποροῦν νὰ «ἀπαλλαγοῦν», ἐνῶ ὁ πατέρας γιὰ ἕνα μωρὸ εἶναι ἕνας ξένος. Ἡ μητέρα ὀφείλει νὰ ἐπενδύσει στὸ λόγο της καὶ ἡ κοινωνία νὰ τὴν στηρίξει στὴν ἁρμόζουσα θέση της, ἡ ὁποία δὲν εἶναι ἀνταλλάξιμη μὲ αὐτὴ τῆς ἄφωνης μαμᾶς. Κάνουμε τὸ ἀντίθετο καὶ ὅλος ὁ κόσμος χάνει. Θυμόσαστε τὴν ἀναφορὰ τοῦ δικαστῆ Bruel πάνω στὴν βία στὰ περίχωρα τοῦ Παρισιοῦ τὸ 1998. Ἡ διάγνωση ἦταν χωρὶς ἀμφιβολία: ἔλλειψη τοῦ πατέρα!

Le Point: Ὅμως οἱ πατεράδες τοῦ σήμερα εἶναι περισσότερο παρόντες, ἐπενδύουν πολὺ περισσότερα στὰ παιδιά τους.

Aldo Naouri: Εἶναι θαυμάσιο, ἀλλὰ γιὰ μία φορὰ ἀκόμα, ἂν δὲν ἐπενδύσουν καὶ δὲν ἀναγνωρισθοῦν στὸν ρόλο τους ἀπὸ τὴν φωνὴ τῆς μητέρας καὶ ὁλόκληρη τὴν κοινωνία, ἂν θεωροῦνται σὰν δεύτερες μητέρες, δὲν ὑπάρχει τίποτα νὰ προσθέσουν στὴν ἐκπαίδευση τοῦ παιδιοῦ. Ἕνας πατέρας μπορεῖ νὰ εἶναι συνέχεια παρὼν καὶ νὰ μὴν ἔχει καθόλου λόγο. Ἔτσι τὸ βλέπω! Δὲν πρόκειται γιὰ τὴν εἰσαγωγὴ μίας ἄδειας πατρότητος τῶν δέκα πέντε ἡμερῶν μὲ τὴν ὁποία θὰ ἐπαναφέρει τὴν θέση του. Εἶναι ἐνθαρρυντικὸ ἡ κοινωνία καὶ οἱ μητέρες νὰ δεχτοῦν, ὅτι ὁ πατέρας παίζει σπουδαῖο διαλεκτικὸ ρόλο στὴν ἐκπαίδευση: ἑλκύστε τὴ μητέρα πρὸς τὴν θηλυκότητά της καὶ θρυμματίστε τὴν σχέση μητέρας παιδιοῦ. Ἡ βία τῶν περισσότερων παιδιῶν ὀφείλεται στὴν ἔλλειψη τοῦ πατέρα.

Le Point: Ἂν αὐτὴ ἡ «ἀνεπάρκεια στὴν ἐκπαίδευση» διαιωνίζεται, σὲ τί κίνδυνους εἰσέρχεται ἡ κοινωνία;

Aldo Naouri: Ἕνα ἄτομο τοῦ ὁποίου ἡ παιδικὴ παντοδυναμία δὲν ἔχει σταματήσει ἀπὸ τὴν συνεχῆ ἐκπαίδευση, στὴν ὥριμη ἡλικία θὰ ζεῖ στὴν ἀγωνία, στὴν φιλαυτία καὶ στὴ μονομανία. Τοὺς ἀναγνωρίζω ἀμέσως αὐτοὺς τοὺς ἐνήλικες! Ἂν οἱ γονεῖς δὲν ἐπανεπενδύσουν στὸ ρόλο τους, ἡ κοινωνία μας κινδυνεύει μὲ ρήξη τοῦ κοινωνικοῦ ἱστοῦ, κίνδυνος ὁ ὁποῖος εἶναι ἤδη παρών. Κινδυνεύει νὰ μείνει ἀκυβέρνητη.

Le Point: Κατά βάθος, ποιό εἶναι γιὰ σᾶς τὸ παιδὶ τὸ σωστὰ μεγαλωμένο;

Aldo Naouri: Εἶναι τὸ ἤρεμο παιδί.

 

Γιατί, Θεέ μου, σέ μένα;

῾Η σχέση τοῦ ἀνθρώπου μέ τό Θεό εἶναι μιά σχέση εὐθύνης τοῦ ἀνθρώπου. ῾Ο ἄνθρωπος πηγαίνει ὄντως στόν Θεό καί πηγαίνει γιατί Τόν ἐμπιστεύεται, Τόν ἀγαπᾶ. Τί σημαίνει Τόν ἐμπιστεύεται; Λέει ἡ ᾿Οπισθάμβωνος Εὐχή: «Πᾶσα δόσις ἀγαθή καί πᾶν δώρημα τέλειον ἄνωθεν ἐστί καταβαῖνον». Αὐτό ἔχει καί μιά δεύτερη ἀνάγνωση. ῞Ο,τι κατέρχεται ἄνωθεν εἶναι «δόσις ἀγαθή» καί «δώρημα τέλειον». Δηλαδή; Δηλαδή καί μία ἀρρώστεια καί μία δοκιμασία καί ἕνας θάνατος.᾿Εμεῖς ὅμως, πού δέν κατανοήσαμε τή σχέση μας αὐτή, οὐσιαστικά δέν ἐμπιστευόμαστε τόν Θεό. Νομίζουμε ὅτι ὁ Θεός τότε τά λέει καλά, ὅταν συμφωνεῖ μαζί μας, γιατί ἀκριβῶς ἔχουμε μιά λαθεμένη θρησκευτικότητα. 

᾿Εμπιστεύομαι λοιπόν τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί δέν πηγαίνω στόν Θεό μέ τό ζόρι. ῾Ο Θεός, οὔτε ἐμένα οὔτε ἐσᾶς ἔχει ἀνάγκη. ῾Υπῆρχε πρίν ἀπό μᾶς καί μπορεῖ νά ὑπάρχει καί χωρίς ἐμᾶς. Κι εἶναι σημαντικό νά τό καταλάβουμε. Γιατί μερικές φορές θεωροῦμε ὅτι ὁ Θεός εἶναι ὑποχρεωμένος σέ μᾶς, γιατί νηστεύουμε, γιατί πᾶμε στήν ἐκκλησία. Εἶναι γνωστή ἡ φράση πού προέρχεται ἀπό τά χείλη, πολλές φορές, εὐσεβῶν ἀνθρώπων «Γιατί, Θεέ μου, σέ μένα;». Δηλαδή, τί ὄχι σέ σένα; Τί σέ μένα; Τί σημαίνει αὐτό τό ἐρώτημα; Πόσο λίγο ἐμπιστευόμαστε. Καί δέν καταλάβαμε κάτι. ᾿Ακριβῶς γι’ αὐτό σέ μᾶς. Γιατί ἔχουμε οἰκοδομήσει μιά λαθεμένη οἰκοδομή καί ἐπειδή ὁ Θεός μᾶς ἀγαπάει δέν μᾶς ἀφήνει στήν πλάνη μας καί μᾶς παραχωρεῖ τή δοκιμασία πού φέρνει στήν ἐπιφάνεια ποιοί πραγματικά εἴμαστε.

Κάποτε ἕνα πρόσωπο, τό ὁποῖο ἐργάστηκε χρόνια ὁλόκληρα μέσα στήν ᾿Εκκλησία ἀσθένησε, καί εἶπε αὐτό: «Γιατί, Θεέ μου, σέ μένα;». Κι ἐγώ τοῦ παρήγγειλα: «Γιατί ὄχι σέ σένα; πρῶτον, καί δεύτερον, τό ἐρώτημά σου εἶναι καί ἡ ἀπάντηση. ῞Οταν παλιότερα ἐσύ πήγαινες σέ κάποιον ἀσθενή νά τόν παρηγορήσεις, τί τοῦ ἔλεγες; Γιατί δέν τά λές τώρα στόν ἑαυτό σου; ᾿Από αὐτή τήν καλουπιά ὁ Θεός πάει νά σέ βγάλει». Καί ἔτσι ἤτανε. ῾Ο Θεός ἑτοίμασε τό πρόσωπο αὐτό, τό ὡρίμασε. Γιατί; Γιατί ὁ Θεός θέλει «πάντας ἀνθρώπους σωθῆναι». Καί ἡ σωτηρία εἶναι ἡ ζωή μέ ᾿Εκεῖνον.

Εἶναι πολύ σημαντικό λοιπόν νά προσέξουμε μήπως ἡ θρησκευτικότητά μας καί ἡ πίστη μας εἶναι ἀρρωστημένη. Γιατί ἡ ἀρρωστημένη θρησκευτικότητα ἐπηρεάζει τήν κατάσταση τοῦ σπιτιοῦ μας, ἐπηρεάζει τήν ἀγωγή πού δίνουμε στά παιδιά μας καί πολλές φορές ἐξηγεῖ γιατί εἶναι ἀποτυχημένη αὐτή ἡ ἀγωγή, ὅταν ἐμεῖς προσπαθοῦμε νά διορθώσουμε τό ἔργο τοῦ Θεοῦ, ἐνῶ ὁ Θεός μᾶς ἔδωσε τή δυνατότητα νά ποῦμε ἀκόμα καί σ' Αὐτόν, ὄχι. ᾿Εμεῖς θέλουμε νά τ’ ἀπαγορεύσουμε αὐτό ἀπό τά παιδιά μας. ᾿Από ἀγάπη, λέμε. Σά νά μή μᾶς ἀγαποῦσε ὁ Θεός. ῎Ετσι λοιπόν, εἶναι πάρα πολύ σημαντικό νά συνειδητοποιήσουμε ὅτι μιά ὑγιής σχέση τοῦ Θεοῦ μέ τόν ἄνθρωπο ἔχει αὐτά τά δύο θεμέλια. Τήν ἐλευθερία τοῦ ἀνθρώπου, πού πηγαίνει ἐλεύθερα στόν Θεό γιατί Τόν ἀγαπᾶ καί Τόν ἐμπιστεύεται καί τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. 

Μητροπολίτης Σισανίου καὶ Σιατίστης Παῦλος

Ἔτσι δὲν εἶναι;

Τὸ κυριότερο εἶναι νὰ μὴ λέτε ψέματα στὸν ἑαυτό σας.

Αὐτὸς ποὺ λέει ψέματα στὸν ἑαυτό του καὶ πιστεύει στὸ ἴδιο του τὸ ψέμα, φτάνει στὸ σημεῖο νὰ μὴ βλέπει καμιὰ ἀλήθεια οὔτε μέσα του, οὔτε καὶ στοὺς ἄλλους.

Κι ἔτσι, χάνει κάθε ἐκτίμηση γιὰ τοὺς ἄλλους καὶ κάθε αὐτοεκτίμηση.

Μὴν ἐκτιμώντας κανέναν, παύει ν' ἀγαπάει. Καὶ μὴ ἔχοντας τὴν ἀγάπη, ἀρχίζει νὰ παρασέρνεται ἀπὸ τὰ πάθη καὶ τὴν ἀκολασία γιὰ νὰ ἀπασχοληθεῖ καὶ νὰ διασκεδάσει.

Ἔτσι φτάνει στὴν ἀπόλυτη κτηνωδία, καὶ ὅλα αὐτὰ ἐπειδὴ λέει συνεχῶς ψέματα στοὺς ἄλλους καὶ στὸν ἑαυτό του. Αὐτὸς ποὺ λέει ψέματα στὸν ἑαυτό του εἶναι αὐτὸς ποὺ προσβάλλεται πρῶτος.

Γιατί καμιὰ φορὰ εἶναι πολὺ εὐχάριστο νὰ νιώθει κανεὶς προσβλημένος. Ἔτσι δὲν εἶναι;

Κι ἂς ξέρει πὼς κανένας δὲν τὸν πρόσβαλε καὶ πὼς μονάχος του φαντάστηκε τὴν προσβολὴ καὶ εἶπε ψέματα ἀπὸ κοκεταρία, ὑπερέβαλε τὰ πράγματα γιὰ νὰ τὰ ἐξωραΐσει, ἁρπάχτηκε ἀπὸ μία λέξη φτιάχνοντας ἕνα ὁλάκερο βουνὸ ἀπὸ ἕναν κόκκο σινάπεως.

Τὰ ξέρει ὅλα αὐτὰ καὶ μόνος του, κι ὅμως προσβάλλεται, προσβάλλεται ὥσπου νὰ νιώσει εὐχαρίστηση, νὰ νιώσει μεγάλη ἀγαλλίαση, κι ἔτσι φτάνει στὸ σημεῖο νὰ καλλιεργεῖ μέσα του τὸ πραγματικὸ μίσος.

Φιοντὸρ Ντοστογιέφσκι

Ἀδελφοὶ Καραμαζὼφ

Ἐπανάσταση καί μετάνοια

Πιστεύω ὅτι ὅταν κανείς ἀγωνίζεται γιά τά πολιτικά (χωρίς νά τό ἀπορρίπτω, δεδομένου ὅτι κι ἐγώ ἔκανα πορεῖες στούς δρόμους), ὁ ἀγώνας εἶναι γιά ν' ἀλλάξουμε τύραννο, ἄνθρωπο δυνάστη στό κεφάλι μας. Ἡ ἀληθινή ἐπανάσταση γίνεται μέσα μας, ἡ ἀλλαγή τοῦ ἑαυτοῦ μας. Τό 1975 εἶχα ἐπισκεφθεῖ τό Ἅγιον Ὅρος καί εἶχα γνωρίσει τόν γέροντα Παΐσιο. Τοῦ εἶπα λοιπόν:

- Βλέπω νέους πού γιά τίς ἰδέες τους θυσιάζονται, στέκουν ἄφοβα μπροστά στά τάνκς καί δέν φοβοῦνται γιά τήν ζωή τους. Ἐγώ ὑποτίθεται πώς εἶμαι ἕνας χριστιανός πού ἴσως εἶμαι δειλός. Θά ἔβαζα ἄραγε τά στήθη μου μπροστά στά τάνκς γι' αὐτό πού πιστεύω ἤ μήπως δέν κάνω τίποτα;

Τότε ὁ γέροντας Παΐσιος μοῦ εἶπε:

-Τό νά βάλεις τά στήθη σου μπροστά στά τάνκς εἶναι εὔκολο!

Τέτοια ἀπάντηση μέ ἄφησε ἄναυδο. Κεραυνόπληκτος τόν ρώτησα:

- Εἶναι τόσο εὔκολο νά θυσιάζει κανείς τή ζωή του ἔτσι;

- Ναί, εἶπε, εἶναι εὔκολο, γιατί αὐτό δέν ἔχει μετάνοια!

Ἀργότερα κατάλαβα τό νόημα τῆς φράσεως «δέν ἔχει μετάνοια». Σημαίνει ὅτι ἀσχολεῖσαι διαρκῶς μέ ἐξωτερικά προβλήματα, χωρίς νά κάνεις ἐπανάσταση ἐναντίον τῶν παθῶν σου, γιά ν' ἀλλάξεις τόν ἑαυτό σου. Εἶναι εὔκολο νά φωνάζεις: «Ἀλλάξτε ἐκεῖνο, ἀλλάξτε τό ἄλλο», χωρίς ὅμως νά ἀλλάζεις ἐσύ ὁ ἴδιος στό παραμικρό. Ὁ Σαββόπουλος εἶπε κάποτε μία ὡραία κουβέντα: «Ὑπάρχουν κάποιοι ἄνθρωποι πού ἀγωνίζονται νά διώξουν τό νέφος ἀπό τήν Ἀθήνα καί δέν διώχνουν τό νέφος πού ἔχουν μέσα στήν οἰκογένειά τους!». Κατανόησα λοιπόν ὅτι ἡ ἐπανάσταση οὐσιαστικά ξεκινᾶ ἀπό τόν ἑαυτό σου καί τόν μικρό χῶρο πού ἀνήκεις, καί ὕστερα ἐπεκτείνεται σέ κάποιες κοινωνικές ἐπαναστάσεις, ἄν χρειαστοῦν.

Μοναχός  Ἀρτέμιος Γρηγοριάτης

Ὥστε ἡ Πίστη νὰ κρατηθεῖ ζωντανὴ

Ὁ Κόσμος πειραματίζεται δοκιμάζοντας νὰ διαμορφώσει μιὰ πολιτισμένη ἀλλὰ μὴ χριστιανικὴ νοοτροπία. Τὸ πείραμα θὰ ἀποτύχει˙ ὅμως πρέπει νὰ δείξομε μεγάλη ὑπομονὴ περιμένοντας τὸ γκρέμισμά του˙ στὸ ἀναμεταξὺ νὰ ἐπωφεληθοῦμε τὸ διάστημα αὐτό: ὥστε ἡ Πίστη νὰ κρατηθεῖ ζωντανὴ τοὺς σκοτεινοὺς αἰῶνες ποὺ ἔχομε μπροστά μας˙ ὥστε νὰ ἀνανεώσομε καὶ νὰ ξαναχτίσομε τὸν πολιτισμό˙ καὶ νὰ σώσομε τὸν Κόσμο ἀπὸ τὴν αὐτοκτονία.

Τ.Σ.Ἔλιοτ (1888-1965)

Thoughts after Lambeth, 1931

Ἤθελα νἄμουν τσέλιγκας

Ἤθελα νἄμουν τσέλιγκας, νἄμουν κ᾿ ἕνας σκουτέρης,
νὰ πάω νὰ ζήσω στὸ μαντρί, στὴν ἐρημιά, στὰ δάσα,
νἄχω κοπάδι πρόβατα, νἄχω κοπάδι γίδια,
κ᾿ ἕνα σωρὸ μαντρόσκυλα, νἄχω καὶ βοσκοτόπια,
τὸ καλοκαίρι στὰ βουνά, καὶ τὸν χειμῶ στοὺς κάμπους.
Νἄχω ἀπὸ πάλιουραν βορὸ καὶ στρούγγα ἀπὸ ροδάμι,
νἄχω καὶ σὲ ψηλὴν κορφὴ καλύβα ἀπὸ ρουπάκια,
νἄχω μὲ τὰ βοσκόπουλα σὲ κάθε σκάρον γλέντι,
νἄχω φλογέρα νὰ λαλῶ, ν᾿ ἀντιλαλοῦν οἱ κάμποι,
νἄχω καὶ κόρη ὄμορφη, στεφανωτήν μου νἄχω,
νὰ μοῦ βοηθάει στὸ σάλαγο, νὰ μοῦ βοηθάει στὰ γρέκια,
κι ὄντας θὰ τὰ σταλίζουμε τὰ δειλινὰ στοὺς ἴσκιους,
στῆς ρεματιᾶς τὴ χλωρασιὰ μαζί της νὰ πλαγιάζω,
νὰ μὲ κοιμίζει μὲ φιλιὰ στοὺς δροσερούς της κόρφους.

Κώστας Κρυστάλλης

Ἡ χάρη τῆς Ἀγάπης

Κάποτε ἕνας προσκυνητὴς στὸ Ἅγιο Ὅρος ἔθεσε σὲ πολλοὺς γέροντες τὸ ἐρώτημα: «Τί εἶναι σπουδαιότερο στὴ ζωή μας»; Ὅλοι τοῦ ἀπαντοῦσαν: «Εἶναι ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ· ν’ ἀγαπᾶς τὸν Θεὸ καὶ τὸν πλησίον σου». Σκέφθηκε: «Δὲν ἔχω ἀγάπη οὔτε γιὰ προσευχή, οὔτε γιὰ τὸν Θεό, οὔτε γιὰ τοὺς ἄλλους. Τί νὰ κάνω;». Καὶ ὕστερα μόνος του ἀποφάσισε: «Θὰ ἐνεργῶ σὰν νὰ εἶχα αὐτὴ τὴν ἀγάπη». Τριάντα χρόνια ἀργότερα τὸ Ἅγιο Πνεῦμα τοῦ ἔδωσε τὴ χάρη τῆς Ἀγάπης.

Γέρων Σωφρόνιος

 

Τῆς Σπάρτης οἱ πορτοκαλιές...

Τῆς Σπάρτης οἱ πορτοκαλιές, χιόνι, λουλούδια τοῦ ἔρωτα,
ἄσπρισαν ἀπ᾿ τὰ λόγια σου, γείρανε τὰ κλαδιά τους
γιόμισα τὸ μικρό μου κόρφο, πῆγα καὶ στὴ μάνα μου.

Κάθονταν κάτω ἀπ᾿ τὸ φεγγάρι καὶ μὲ νοιάζονταν,
κάθονταν κάτω ἀπ᾿ τὸ φεγγάρι καὶ μὲ μάλωνε:
Χτὲς σ᾿ ἔλουσα, χτὲς σ᾿ ἄλλαξα, ποῦ γύριζες -
ποιὸς γιόμισε τὰ ροῦχα σου δάκρυα
καὶ νεραντζάνθια;

Νικηφόρος Βρεττᾶκος

Φεγγαράκι

Φεγγαράκι ἀληθινὸ
βγαίνει πίσω ἀπ᾿ τὸ βουνό.
Μιὰ φωνὴ τραγουδιστὴ
στὰ σοκάκια κελαηδεῖ,
κάποιο ἀγόρι περπατεῖ,
καὶ γλυκὰ τὸ τραγουδεῖ.
«Φεγγαράκι μου λαμπρό,
φέγγε μου νὰ περπατῶ.
Φεγγαράκι μου καλό,
χαϊδεμένο κι ἁπαλὸ
φέγγε μέσα στὴν αὐλή,
φέγγε στ᾿ ἄσπρα μας σκαλιά,
τοῦ τζαμιοῦ μας τὸ γυαλί,
στοῦ παπποῦ τ᾿ ἄσπρα μαλλιά,
φεγγαράκι μου λαμπρό,
χαρωπό, λυπητερό».
Φεγγαράκι ἀληθινό,
συργιανᾶ στὸν οὐρανό.
Τὸ τραγούδι τὸ γλυκὸ
σβήνει μὲς τὴ γειτονιά.
Τὸ παιδί, περαστικό,
θἄχει στρίψει ἀπ᾿ τὴ γωνιά.
Φεγγαράκι μου λαμπρό,
σ᾿ ἀγαπῶ σὰ θησαυρό.

Τέλλος Ἄγρας

Καλωσύνη στὶς λυκοποριὲς

Τώρα κρατήσου ἀπ᾿ τὰ σκοινιὰ τῆς θύελλας
Πές μου ποιὸς εἶμαι νὰ σοῦ πῶ ποιὸς εἶσαι

Εἶσαι καλός, εἶσαι ἄνθρωπος, ἔχεις μεγαλώσει
Μὲ πετεινούς, χρυσόμυιγες, γοβιούς, γεράνια
Σὲ μιὰν αὐλὴ μικρὴ ποὺ τὴν κουνοῦσε ἡ θάλασσα
Πέρα-δῶθε
Θυμᾶσαι
Μιὰν αὐλὴ ποὺ μεγάλωνε, χωροῦσε λόφους, κάμπους
Ποτάμια, κερασιές, καμπαναριά,
Βρακουλάδες ποὺ ἔρριχναν φωτιὰ τοῦ Τούρκου
Τὸν καιρὸ ποὺ ἡ μητέρα σου ἦταν
Σὰν μιὰ Παναγιὰ μικρή
Θυμᾶσαι

Ἡ ἁπλὴ ζωὴ πιὸ πλούσια
Κι ἀπὸ δάγκαμα σύκου πλάι σὲ φίλο, πιὸ σεμνή
Κι ἀπὸ λόγο πουλιοῦ σὲ δέντρων ἐκκλησίασμα
Νύχτα-μέρα κρατοῦσε τὸν κανόνα
Θυμᾶσαι
Μέρα-νύχτα πιὸ γλυκιὰ ἡ φωνή σου
Σὰν ἀχτίδα μές στὰ νέα λεμόνια ἔλαμπε
Κι ἡ καρδιά σου ἡ ἀθώα
μέσα στοῦ γλαυκοῦ βυθοῦ τὸν οὐρανό
Σὰν ἄστρο

Εἶσαι καλός, ἔχεις πηδήξει πάνω ἀπὸ φωτιές
Ἔχεις χαϊδέψει
Στὸ χνούδι τοῦ νεροῦ νησιὰ παιδόπουλα
Νέος στὰ χώματά τους ἔχεις δεῖ
Μιὰ κόρη ἀπὸ ἀλαφρόπετρα καὶ αὐγὴ
Νὰ χαράζει σὲ φλούδα δεσπολιᾶς τὸ πρῶτο γράμμα σου.

Χτύπα γι᾿ αὐτὰ τὰ τίμια καὶ τ᾿ ἀγαθά
Ἡ ζωὴ γι᾿ αὐτὰ δὲ θὰ χαθεῖ ποτέ της
Χτύπα ἀπὸ τὰ μάτια σου ν᾿ ἀντιλαμπίσει
Τὸ μαρμαρένιο σπίτι
Ποὔχει ψηλὰ στὴ στέγη
Τοῦ κατακλυσμοῦ τὸ πρῶτο περιστέρι
Γύρω-γύρω περβόλια μὲ νερά
Τῆς Ὑπομονῆς τὸ χάλκινο ἄγαλμα στὴν εἴσοδο
Καὶ βαθιὰ στὸ κελλάρι
Τὴ σοδειὰ τῆς φυλῆς
Θησαυρισμένη ὅπως τὸ λάδι
Σ᾿ ἕνα πιθάρι πατρογονικό, γαλήνιο.

Ὀδυσσέας Ἐλύτης

 

Νὰ θυμᾶσαι πιὸ πολύ τοὺς κεκοιμημένους

Πρὶν ἀπὸ πολλὰ χρόνια, βρέθηκα στὸ Ἅγιον Ὅρος παρακολουθώντας μία ἀξέχαστη Θεία Λειτουργία σὲ ἕνα ταπεινὸ κελλάκι, μὲ λειτουργό, εὐλαβῆ Ἱερομόναχο, ἁγιασμένη ψυχὴ ποὺ πλέον αὐλίζεται εἰς τόπους, ἔνθα τῶν δικαίων τὰ πνεύματα ἀναπαύονται…

Νέος παπὰς ὁ γράφων, ἄγευστος ἀκόμα τῆς μεταμορφωτικῆς ἐμπειρίας τοῦ πολιοῦ καὶ σεβασμίου λειτουργοῦ, ποὺ κρυμμένος σχεδὸν μέσα στὸ μισοσκόταδο, στέκονταν εὐθυτενὴς παρὰ τὸ βάρος τοῦ χρόνου ποὺ ἀγόγγυστα στοὺς ὤμους του κουβαλοῦσε καὶ τὸν ἔβλεπα νὰ μνημονεύει ψυχές, μὲ ἕνα χαμόγελο νὰ διαγράφεται στὰ χείλη του ποὺ ἔτρεμαν προφέροντας σχεδὸν μυστικὰ τὰ ὀνόματα τῶν ἀνθρώπων.

Τὸ μοναδικὸ κερὶ ποὺ εἶχε κοντά του, τοῦ προσέφερε μία ὁριακὴ ματιὰ σὲ αὐτὸ ποὺ μποροῦσε ὁ καθένας μας νὰ δεῖ, ὅσο τὸ φῶς τοῦ κεριοῦ ποὺ τρεμόπαιζε πολεμοῦσε νὰ ἀποδιώξει τὸ μεταμεσονύκτιο σκοτάδι.

Ἐκεῖνος, κυπαρίσσι ποὺ ὁ ἀγέρας τῆς ζωῆς δὲν κατάφερε νὰ ρίξει στὴν γῆ, ἔστεκε κοιτώντας τὸ δισκάριο καὶ μνημόνευε γιὰ ὧρες, διακόπτοντας μόνο ὅπου ἡ ἀκολουθία ἐπέβαλλε τὴν διακοπὴ γιὰ τὶς ἐκφωνήσεις. Τὸν κοίταζα μὲ προσοχή, νὰ διαβάζει ἀτέλειωτα ὀνόματα καὶ κάπου κάπου ἔβλεπα δάκρυα νὰ κυλοῦν ἀπὸ τὰ μάτια του. Πλησίασα ἀθόρυβα κοντά του, ἀπὸ τὴν μία νὰ καταστῶ κοινωνὸς αὐτῆς τῆς δωρεᾶς τοῦ Θεοῦ, μνημονεύοντας ὀνόματα δικά μου καὶ ἀπὸ τὴν ἄλλη νὰ παρακολουθήσω αὐτὸ ποὺ ἐκεῖνος τὴν στιγμὴ αὐτὴ ζοῦσε. Μὲ κοίταξε σὲ κάποια στιγμὴ καὶ μοῦ εἶπε:

-Παπα-Θωμᾶ, καλύτερα νὰ θυμᾶσαι πιὸ πολύ τοὺς κεκοιμημένους παρὰ τοὺς ζωντανούς...

Δὲν πολυκατάλαβα τὸ νόημα τοῦ λόγου του, συνέχισα νὰ μνημονεύω, χωρὶς νὰ μπορῶ νὰ ἀντιληφθῶ τί ζοῦσε ἐκεῖνος! Σὲ κάποια στιγμή, ἡ μνημόνευση ὁλοκληρώθηκε, ἔτσι νόμιζα τουλάχιστον. Πῆγα, δειλά δειλὰ κοντά του, μὲ τὴν ἀναζήτηση τοῦ ἀρχαρίου ποὺ ἀποζητᾶ νὰ μάθει καὶ τὸν ρώτησα:

-Γιατί γέροντα περισσότερο τοὺς κεκοιμημένους;

Τὴν ὥρα ἐκείνη δὲν μοῦ ἀπάντησε. Καὶ αὐτὸ ἦταν μία ἐπιβεβαίωση τῆς δικῆς μου ἀπειρίας, νὰ τὸν ρωτήσω πράγματα ποὺ βλέποντάς τα δὲν μπορεῖς νὰ τὰ καταλάβεις. Ὡστόσο, τελειώνοντας ἡ Θεία Λειτουργία, ὁ σεβάσμιος Γέροντας μὲ πλησίασε καὶ μοῦ εἶπε:

«Ὅταν πρωτόρθα στ’ Ἁγιονόρος, πρὶν ἀπὸ πολλὰ χρόνια, μικρότερος ἀπὸ σένα στὴν ἡλικία, εἶχα τὴν εὐλογία νὰ ἔρθω κοντὰ στὸν μακαριστὸ Πνευματικὸ παπα-Τύχωνα. Ἔτυχε, κάποια στιγμή, ἕνας ἀπὸ τοὺς πατέρες ἑνὸς διπλανοῦ κελλίου νὰ κοιμηθεῖ αἰφνιδίως. Ὁ παπα-Τύχωνας, θέλησε νὰ τὸν σαρανταλειτουργήσει. Κάθε μέρα τελοῦσε τὴν Θεία Λειτουργία μνημονεύοντας ὀνόματα, χιλιάδες ὀνόματα, ἰδιαίτερα ὅσων δὲν εἶχαν πλέον κανέναν νὰ τοὺς θυμᾶται, ἀλλὰ πρῶτα τοῦ ἀδελφοῦ ποὺ πέρασε τὴν πύλη τοῦ Οὐρανοῦ.

Τελειώνοντας τὸ σαρανταλείτουργο, στὴν τελευταία λειτουργία, τὸ εἶδα αὐτὸ ποὺ σοῦ λέω, λίγο πρὶν βάλει τὸ «δι’ εὐχῶν» στάθηκε κοιτώντας τὴν προσκομιδή. Ἡ περιέργεια μὲ ὁδήγησε νὰ κοιτάξω καὶ ἐγὼ μὲ τρόπο, νὰ δῶ τί κοιτοῦσε. Καὶ εἶδα ξεκάθαρα τὸν κοιμηθέντα νὰ στέκει γονατιστὸς μπροστὰ στὸν παπα-Τύχωνα, νὰ βάζει μετάνοια, σὰν νὰ τοῦ λέει εὐχαριστῶ καὶ ξάφνου νὰ χάνεται ἀπὸ μπροστά του… Τὸ εἶδα, παιδί μου, καὶ αὐτὸ δὲν ἔφυγε ποτὲ ἀπὸ τὴν μνήμη μου. Κάθε φορὰ ποὺ στέκω μπρὸς στὴν προσκομιδή, θυμᾶμαι τὸν Γέροντα καὶ τὴν ψυχὴ ποὺ ἦρθε νὰ τὸν εὐχαριστήσει…»

Πέρασαν χρόνια ἀπὸ τότε. Καὶ στὴν σειρὰ τῶν παλαιῶν ποὺ ὁλοκλήρωσαν τὴν ἀποστολή τους στὸ Ἅγιο Βῆμα, μπήκαμε οἱ νεότεροι…

Καὶ ὅταν στέκω μπρὸς στὴν προσκομιδή, θυμᾶμαι τὸν εὐλαβῆ λειτουργὸ τοῦ Θεοῦ, θυμᾶμαι τὴν ἀπέριττη Θεία Λειτουργία στὸ Ἁγιορείτικο Κελλὶ καὶ εὐχαριστῶ τὸν Θεὸ γιατί, μέσα στὶς πολλὲς δωρεές, ἔδωσε καὶ τούτη τὴ Χάρη. Νὰ στέκεις μεταξὺ οὐρανοῦ καὶ γῆς καὶ νὰ ἑνώνεις δύο κόσμους, τῶν φθαρτῶν καὶ τῶν αἰωνίων…

π. Θωμᾶς Ἀνδρέου

Ὁ Σταυρός τοῦ Κυρίου καί ἡμῶν

Ἐνταῦθα ὁ λόγος εἶναι περί τοῦ Σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ και ἡμῶν.

Καί Α. Ὁ Σταυρός τοῦ Χριστοῦ.

Τρία πρόσωπα εἶναι σπουδαῖα ἐνταῦθα. Ὁ Χριστός, ὁ Ἀπόστολος Πέτρος καί ὁ Διάβολος. Ὁ Χριστός καί ὁ Πέτρος εἶναι τά ἁγιώτερα πρόσωπα εἰς τήν γῆν καί τόν Οὐρανόν. Ὁ Διάβολος εἶναι τό βρωμερώτερον πρόσωπον ἐδῶ καί εἰς τόν ἂλλον κόσμον. Ὁ Χριστός ὀνομάζει τόν Ἀπόστολον Πέτρον διάβολον! Πόσον τρομερόν εἶναι τό πράγμα, ἂν σκεφθῶμεν, ὃτι ὁ Ἀπόστολος Πέτρος ὠνομάσθη διάβολος, διότι δέν ἠθέλησε νά σταυρωθῆ ὁ Χριστός ἀπό ἀγάπην του πρός Αὐτόν. Ὀνομάζει δέ ὁ Χριστός τόν Ἀπόστολον Πέτρον διάβολον, διότι εἶχε μεγάλην ἐπιθυμίαν νά σταυρωθῆ, ἳνα ἐξιλεώσῃ ἡμᾶς ἒναντι τοῦ Πατρός του διά.τό προπατορικόν ἁμάρτημα τοῦ Ἀδάμ. Ἐρωτᾶται ὃμως. Διατί ἒχει τόσην ἐπιθυμίαν νά σταυρωθῆ ὁ Χριστός, ὣστε ὀνομάζει τόν Ἀπόστολον Πέτρον διάβολον καί δέν συγχωρεῖ τό ἁμάρτημα μας διά λόγου, ἀλλά δι’ αἳματος σταυρικοῦ; Ἰδού! Μέ τόν σταυρικόν θάνατον τοῦ Χριστοῦ φαίνονται δύο ἀντίθετα πράγματα τοῦ Θεοῦ καί τοῦ ἀνθρώπου.

Πρῶτον τοῦ Θεοῦ.

Διά τοῦ σταυρικοῦ θανάτου φαίνονται ἡ αὐστηρότης τῆς θείας δικαιοσύνης καί ἡ θεία εὐσπλαγχνία. Ἡ Δικαιοσύνη του! Δέν ἦτο ἂλλος καταλληλότερος τρόπος ἐκφράσεως τῆς θείας δικαιοσύνης ἐν τῆ ὑψίστῃ αὐστηρότητι παρά διά μίαν μόνην ἁμαρτίαν τῶν πρωτοπλάστων καί ἐκείνην πρό χιλιάδων ἐτῶν καί κατά πρώτην φοράν γενομένην καί εἰς μορφήν μικρᾶς βαρύτητος – βρῶσις ἀπηγορευμένου καρποῦ! - νά ὑποστῆ ὁ μονογενής Του Υἱός τήν ἐσχάτην τῶν ποινῶν, τόν θάνατον και τοῦτον ἐν τῆ ἀτιμωτική καί πολυωδύνῳ μορφῆ τοῦ σταυροῦ! Ἀλλά ταυτοχρόνως δέν ὑπάρχει καλλίτερος τρόπος ἐκφράσεως τῆς θείας εὐσπλαγχνίας πρός τούς ἁμαρτωλούς ἀπό τοῦ νά μή πάθῃ τίποτε ἀπό τήν ποινήν ταύτην ὁ ἁμαρτήσας ἂνθρωπος ἀλλά ὁ ἀναμάρτητος Ἰησοῦς, ἡμεῖς δέ νά σωζώμεθα δωρεάν οὐχί διά λόγου, ἀλλά διά τοῦ αἳματος τοῦ σταυρωθέντος Ἰησοῦ. Ὣστε μέ τόν σταυρικόν θάνατον Του ὁ Χριστός ἒδειξε τήν αὐστηρότητα τῆς θείας δικαιοσύνης κατά τῆς ἁμαρτίας καί τήν μεγάλην Του ἀγάπην πρός τούς ἁμαρτωλούς. Πόσον ἐπιτυχής καί ἀνάγλυφος εἶναι ὁ τραγικός συνδυασμός τῶν δύο ἰδιοτήτων τοῦ θεοῦ δικαιοσύνης καί ἀγάπης ἐν τῶ σταυρῶ!

Δεύτερον. Τοῦ ἀνθρώπου:

Ὁ Σταυρός ὃμως τοῦ Κυρίου συνδυάζει καί ζυγίζει και δύο ἂλλας ἀντιθέσεις, αἳτινες ὑπάρχουσιν εἰς τόν ἂνθρωπον, τήν βρωμιά του καί τό μεγαλεῖον του. Βρωμιά εἶναι αἱ ἁμαρτίαι του και μεγαλεῖον του εἶναι ἡ ἀξία τῆς ἀνθρωπίνης ψυχῆς. Πόσον βαρεῖα εἶναι και τί ζυγίζει ἡ ἁμαρτία, μία ζυγαριά μόνον ἠδύνατο νά τά ζυγίση, ἓνας μεγάλος ζυγιστής ἠδύνατο νά κρατήσῃ εἰς τό χέρι του τήν ζυγαριάν αὐτήν καί εἰδικά δράμια ἒπρεπε πρός τοῦτο νά εὑρεθῶσι.

Καί αὐτά εἶναι: Ζυγός μέν ὁ Σταυρός, ζυγιστής ὁ θεάνθρωπος Ἰησοῦς καί δράμια τό αἷμα Του! Δέν ὑπάρχει βαρύτερον πράγμα ἀπό τόν σταυρόν, δέν ὑπάρχει δυνατώτερος ἀπότόν Θεόν. Δέν ὑπάρχουν ἐλαφρότερα δράμια, ὣστε νά ζυγίζουν καί τά ἐλάχιστα βάρη, βαρύτερα δράμια, ὣστε νά ζυγίζουν μεγάλα βάρη ἀπό τό αἷμα τοῦ Χριστοῦ. Καί τά τρία αὐτά ἐζύγισαν τήν μίαν, τήν πρώτην τήν πρό χιλιάδων ἐτῶν ἁμαρτίαν καί ἐχύθη τόσον καί τοιοῦτον αἷμα. Πόσον βαρεῖα εἶναι ἡ ἁμαρτία!

Ἀλλά ὁ σταυρός δηλοῖ καί τήν ἀξίαν τῆς ἀνθρωπίνης ψυχῆς. Ἰδού πῶς! Προκειμένου νά καθαρίσωμέν οἱονδήποτε ὓφασμα ἐξετάζομεν πόσον θά μᾶς στοιχίσουν τά καθαριστικά. Ἑπομένως ἀπό τήν ἀξίαν τοῦ καθαριστικοῦ μέσου ἐξάγεται ἡ ἀξία τοῦ καθαριζομένου ὑφάσματος. Καί ἐδῶ καθαρτήριον μέσον εἶναι τό αἷμα τοῦ Χριστοῦ. Καθαριζόμενον πρᾶγμα ἡ ψυχή μας. Ἂπειρη εἶναι ἡ ἀξία τοῦ αἳματος τοῦ Χριστοῦ; Ἂπειρη εἶναι καί ἡ ἀξία τῆς ψυχῆς μας. Ὣστε ἰδού ὁ σταυρός δεικνύει τό βάρος τῆς ἁμαρτίας, τήν ἀξίαν τοῦ ἀνθρώπου! Ἑπομένως ὁ σταυρός δηλοῖ πόσον δίκαιος καί ἀγαθός εἶναι ὁ Θεός, πόσον βάρος ἒχει ἡ ἁμαρτία καί ἀξίαν ὁ ἂνθρωπος!

Β. Οἱ ἰδικοί μας σταυροί:

Τό ἲδιον και οὗτοι φανερώνουν: Τήν ἀγάπην καί δικαιοσύνην τοῦ Θεοῦ, τήν ἀξίαν καί τήν βρωμιάν μας. Καί συγκεκριμένως. Ἒχεις και σύ τά σταυρουλάκια σου. Πτωχείαν, ἀσθένειαν, γείτονα κακόν, νοικάρην ὀχληρόν, ἀδελφόν καί συγγενῆ ἰδιότροπον, ἂνδρα ἢ γυναῖκα τύραννον, φίλον συκοφάντην, συνάδελφον κουτσομπόλην ἢ ὑβριστήν, κ.λ.π. Μέσα εἰς αὐτά θά φανῆ ἡ ἀγάπη καί ἡ δικαιοσύνη τοῦ Θεοῦ ἡ ἀξία σου καί ἡ βρωμιά σου. Πράγματι! Πότε ὁ Θεός θά δείξη τήν ἀγάπην Του πρός ἐσέ; Ὃταν εἶσαι πτωχός, ἀσθενής, ὃταν ἒχεις γείτονα ὀχληρόν, ὃταν ἀδικῆσαι ἀπό τόν ἂνδρα σου, τήν γυναῖκα σου, τόν φίλον σου, τόν συνάδελφον σου. Ὃταν δέν ἀδικῆσαι, δέν ὑπάρχει λόγος νά ἐκδηλωθῆ τόση ἀγάπη τοῦ Θεοῦ! Πότε σύ χαϊδεύεις τό μάτι σου, τό χέρι σου, τό πόδι σου; Ὃταν ἒχῃ πληγήν τινα. Πότε ἡ μητέρα φιλεῖ τό παιδί της καί ἐκδηλοῖ τήν ἀγάπην της; Ὃταν ἀσθενῆ. Τό ἲδιον κάμνει καί ὁ Θεός πρός ἡμᾶς, ὃταν ὑποφέρωμεν.

Εἰς τούς σταυρούς μας δέν φαίνεται μόνον ἡ ἀγάπη Του ἀλλά καί ἡ δικαιοσύνη Του. Πόσοι ἀπό τούς σταυρούς αὐτούς εἶναι τιμωρία μας! Σέ κουτσομπολεύει αὐτή, διότι καί σύ κάποιον ἂλλον κουτσομπόλευσες. Σε συκοφαντεῖ ἐκεῖνος, διότι καί σύ εἰς κάποιον λόγον συκοφαντίας ἐξετόξευσες.. Eἶσαι ἀσθενής; Ἀποκλείεται, ὣστε ἀπό τῶν πολλῶν σου ἁμαρτιῶν νά ἀσθενῆ τό σῶμα; Εἶσαι πτωχός; Ἀποκλείεται ἡ τεμπελιά, ἡ σπατάλη νά σ’ ἒφερον εἰς τό σημεῖον αὐτό; Εἶναι τύραννος ὁ ἂνδρας σου; Ποῦ ξέρω ἂν τόν βασανίζῃς καί σύ μέ τούς ἰδικούς σου γυναικείους τρόπους; Εἶσαι ἐν τάξει, εἰς αὐτά καί ἀδικεῖσαι; Αἲ, τότε θά ἐκδηλωθῆ ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ πρός σέ.

Ἀλλά εἰς τούς σταυρούς αὐτούς φαίνεται ἡ βρωμιά μας καί ἡ ἀξία μας ἐπάνω εἰς τήν πίεσιν τῆς ἀδικίας, τῆς συκοφαντίας, τῆς πτωχείας, τῆς ἀσθενείας, θά ξεράσῃς ὃ,τι ἒχεις μέσα σου κατά τοῦ γείτονα σου, τοῦ ἰδιοκτήτου σου, τοῦ νοικάρη, τοῦ φίλου, τοῦ συναδέλφου σου, τῆς φίλης. Τότε θά δείξης καί τό μεγαλεῖον τῆς ψυχῆς σου διά τῆς ὑπομονῆς εἰς τήν πτωχείαν καί νόσον, διά τῆς μεγαλοκαρδίας σου εἰς τούς συκοφάντας σου, διά τῆς σιωπῆς εἰς τάς ἐξάψεις τοῦ θυμοῦ τοῦ ἀνδρός σου, διά τῆς συγγνώμης σου πρός τούς βλάψαντάς σε, γενικῶς διά τῆς προσπαθείας σου νά ρίπτῃς νερό καί ὂχι λάδι στή φωτιά. Ἰδού καί οἱ δικοί μας σταυροί, καθρέπται τῆς ἀγάπης καί δικαιοσύνης τοῦ Θεοῦ, τῆς. βρωμιᾶς καί τοῦ μεγαλείου μας! Ἰδού διατί ό Χριστός τόσον πολύ ἐπεθύμει νά σταυρωθῆ, ὣστε νά εἲπῃ τόν Πέτρον, ὃστις τοῦ συνέστησε, νά μή σταυρωθῆ, Διάβολον. Ἰδού διατί συνέστησεν, ὃτι πρέπει νά προσέχωμεν εἰς τούς σταυρούς μας, ὣστε νά ὑπομένωμεν αὐτούς.

Παράδειγμα σπουδαιότατο καί εἰκών φωτεινοτάτη, πόσον ἡ θλίψις, ἐξαγνίζει τόν ἂνθρωπον καί ἀναδεικνύει, τόν Θεόν, εἶναι ὂχι μόνον τῶν ἁγίων, οἱ ὁποῖοι διά τῶν βασάνων ἐξελαμπικαρίσθησαν ὡς χρυσός ἐν χωνευτηρίῳ, ἀλλά καί κατά τόν κατακλυσμόν. Κατά τόν κατακλυσμόν δηλαδή τοῦ Νῶε, ὃσον ὁ κατακλυσμός ἐμεγάλωνε, τόσον ἡ κιβωτός τῶν 8 δικαίων ψυχῶν ἀνυψοῦτο εἰς ὑψηλότερον ὓψος. Ὃσο περισσότεροι ἀσεβεῖς ἐπνίγοντο, τόσον ἡ κιβωτός τῆς σωτηρίας τῶν δικαίων ἢγγιζε πρός τόν Οὐρανόν. Τό γεγονός τοῦτο εἶναι ἐκφραστικωτάτη εἰκών τῆς δικαιοσύνης τοῦ θεοῦ πρός τούς ἁμαρτωλούς, ἀγάπης Του πρός τούς δικαίους καί δεῖγμα τῆς ἀνθρωπίνης βρωμιᾶς, ἀλλά καί ἀξίας, ἀφοῦ 8 ἂνθρωποι ἐσώθησαν μέσα εἰς τόσην κοσμοχαλασιά.

Μ ί α ἀ π ο ρ ί α.

Εἶπεν ὁ Χριστός τόν Ἀπόστολον Πέτρον Σατανᾶν. Ἑπομένως ἐπιτρέπεται καί ἡμεῖς νά εἲπωμεν τόν ἂλλον Σατανᾶν ἢ νά. διαβολοστείλωμεν ἂλλον, ἂνθρωπον;

Ἀπαντῶ. 1) Ό Χριστός θά στείλῃ εἰς τόν Διάβολον κατά τήν μεγάλην Κρίσιν, ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι εἰργάσθησαν αὐτόν διά τοῦ «ὑπάγετε ἀπ’ἐμοῦ οἱ κατηραμένοι εἰς τό πῦρ τό αἰώνιόν τό ἡτοιμασμένον τῶ διαβόλῳ καί τοῖς ἀγγέλοις αὐτοῦ». Ἑπομένως ὁ Χριστός ἒχει δικαίωμα νά στείλῃ ἀνθρώπους, ὑπηρέτας τοῦ Σατανᾶ, εἰς τόν Σατανᾶν, διότι ἡ παγγνωσία του γνωρίζει ἂν ὁ Α εἶναι διάβολος ἢ ἀξίζει νά πάῃ εἰς τόν διάβολον, ἐνῶ ἡμεῖς οὒτε γνῶσιν οὒτε δικαίωμα ἒχομεν. 2) Ὁ Χριστός εἶπε τόν Ἀπόστολον Πέτρον Σατανᾶν, διότι τοῦ εἶπε νά μή σταυρωθῆ. Σύ ὃμως λέγεις τόν ἂλλον Σατανᾶν, διότι σέ σταυρώνει. Πόση διαφορά!

Ἀρχιμ. Ἰωὴλ Γιαννακόπουλος

Ἡ χαρὰ ποὺ περιγελᾶ τὸν θάνατο

Θυμᾶμαι μιά γριὰν ἑλληνίδα, ἀπὸ τὴν Κωνσταντινούπολι, στὴν Μασσαλία. Δούλευε σ’ ἕνα ἑστιατόριο. Ἐγέρασε καὶ πῆρε σύνταξι κι ἔμενε στὸ σπίτι της. Κάποτε μοῦ εἶπε: «Πολλοὶ μὲ λυποῦνται τώρα καὶ μοῦ λένε: "Κυρά-Κατίνα, τί κάνεις τώρα μόνη σου;" Ἀλλ’ ἐγὼ θέλω νὰ σᾶς πῶ ὅτι, τώρα ποὺ εἶμαι μόνη μου, περνῶ τὴν καλύτερη περίοδο τῆς ζωῆς μου, γιατί συνέχεια λέω τὴν εὐχή: "Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με", καὶ ταυτόχρονα διαβάζω βίους ἁγίων».

Ἔτσι βλέπομε, ἀπὸ τὴν μιά μεριά, ἕναν ποὺ τὰ ἔχει ὅλα, (σπίτια τέλεια, αὐτοκίνητα τῆς τελευταίας τεχνολογίας, κτλ.), καὶ νὰ μὴν ἔχη ὄρεξι νὰ ζήσει. Καὶ ἀπὸ τὴν ἄλλη, τὴν κυρά-Κατίνα, ἀπὸ τὴν Κωνσταντινούπολι διωγμένη, νὰ ἔχη πεθάνει ὁ ἄντρας της, νὰ μένη μόνη σ’ ἕνα δωματιάκι καὶ νὰ νοιώθη ὅτι βρίσκεται μέσα στὸν παράδεισο. Αὐτὸ εἶναι ποὺ χαρίζει ἡ ὀρθόδοξη Ἐκκλησία. Δηλαδή, ὄχι μόνο μπορεῖ κανεὶς νὰ χαρῆ εὐαίσθητα καὶ σωστὰ τὶς εὐλογίες τῆς ζωῆς, ἀλλ’ εἶναι δυνατὸν νὰ ἔχη μέσα του αὐτὴν τὴν εὐαισθησία καὶ τὴν χαρά, ἡ ὁποία περιγελᾶ τὸν θάνατο καὶ ἡ ὁποία κάνει τὶς δυσκολίες, τὰ γεράματα καὶ τὸν θάνατο, μεγάλη εὐλογία…

Ἀρχιμανδρίτης Βασίλειος Γοντικάκης

 

Πῶς βλέπουμε τοὺς ἄλλους

Κάποτε στὴν ἄκρη ἑνὸς χωριοῦ ζοῦσε ἕνας γέρος. Μία μέρα ἕνας ταξιδιώτης ποὺ ἔφτασε στὸ χωριὸ ἀπὸ ἕνα μακρινὸ τόπο, πλησίασε τὸν γέρο καὶ ρώτησε: «Πῶς εἶναι οἱ ἄνθρωποι τοῦ χωριοῦ»;

Ὁ γέροντας τὸν κοίταξε καὶ τὸν ρώτησε:

- «Πῶς βρίσκεις τοὺς ἀνθρώπους στὸ δικό σου τόπο;»

Ὁ ταξιδιώτης σάστισε λίγο καὶ μετὰ ἀπάντησε πὼς τὸ χωριὸ του ἦταν γεμάτο ἔγκλημα, βία κι ἐπιθετικότητα καὶ οἱ ἄνθρωποι ἦταν ἐντελῶς ἀναξιόπιστοι.

Τότε ὁ γέροντας μουρμούρισε λυπημένα:

- «Νομίζω πὼς κι ἐδῶ τὰ ἴδια θὰ βρεῖς»

Πέρασε λίγος καιρὸς κι ἕνας ἑπόμενος ταξιδώτης σταμάτησε καὶ ρώτησε τὸν γέρο:

- «Πῶς εἶναι οἱ ἄνθρωποι στὸ χωριὸ αὐτό»;

Ἐκεῖνος ἀνταπάντησε πάλι:

- «Πῶς τοὺς βρίσκεις στὸ δικό σου τόπο»;

Ὁ ταξιδιώτης χαμογέλασε καὶ ξεκίνησε νὰ λέει στὸν γέρο πόσο φιλικοί, καλοσυνάτοι καὶ συμπονετικοὶ ἦταν οἱ κάτοικοι στὸ χωριό του.

Ὁ γέροντας τὸν κοίταξε, τοῦ χαμογέλασε καὶ τοῦ εἶπε:

- «Ἔτσι θὰ τοὺς βρεῖς καὶ δῶ».

Θλίψη καὶ κατάθλιψη

Ὁ γέροντας Πορφύριος Καυσοκαλυβίτης συχνά ἔλεγε πώς ἡ σήμερα τόσο διαδεδομένη κατάθλιψη συχνά καί κύρια ὀφείλεται στόν μεγάλο ἐγωισμό. Ἀπό μικροί μεγαλώνουμε μέ μία λαθεμένη ἀγωγή. Τῶν περισσότερων ἡ ἀνατροφή ἀπό μικρά παιδιά εἶναι μία ἐπιμελής καλλιέργεια ἑνός λίαν ἐγωιστικοῦ πνεύματος. Γεννιέται ἀπό νωρίς ἡ σφοδρή ἐπιθυμία γιά διάκριση, ἔπαινο, ἐντυπωσιασμό καί πρωτοκαθεδρία. Γεννιέται ἕνα ὑπερβολικό ἐνδιαφέρον γιά τήν ἐνδυμασία, τήν κόμμωση καί τήν ἐπίδοση σέ ἀνάξια λόγου πράγματα. Ὁ πολύς ἐγωισμός ὁδηγεῖ στόν πρωταγωνιστισμό, τήν ἀπόρριψη τῶν ἄλλων, τή χρησιμοποίηση ὑπερβολῶν, ψευδῶν καί ὕβρεων. Ὁρισμένοι φθάνουν μάλιστα νά ὑπηρετοῦν τό ἄσχημο καί τό κακό μόνο καί μόνο γιά νά συζητιοῦνται καί νά προβάλλονται.

Μέ μιὰ τέτοια πλεύση καί προοπτική τί συμβαίνει; Πολύ συχνά, ἐπειδή τά πράγματα δέν μᾶς ἔρχονται ὅπως ἀκριβῶς θέλουμε, ἀμέσως στεναχωριόμαστε, ταραζόμαστε, ἀγχωνόμαστε, ἀπογοητευόμαστε καί κλεινόμαστε στόν ἑαυτό μας. Παρουσιάζεται μία βαθιά θλίψη μέσα μας ὅτι δέν μᾶς προσέχουν πολύ, δέν μᾶς ἀγαπᾶνε ὅσο θέλουμε, δέν ἀναγνωρίζουν τήν ἀξία μας καί δέν ἐκτιμοῦν τά προσόντα καί τίς δυνατότητές μας. Μιὰ λοιπόν μή ἀναγνώριση, μία παρατήρηση, μία ἐπίπληξη μᾶς θυμώνει, μᾶς ντροπιάζει, μᾶς ἀναστατώνει, μᾶς θλίβει. Τοῦτο συμβαίνει γιατί ἔχει θιγεῖ ὁ ἐγωισμός, ἔχει ἀνατραπεῖ ἡ ὡραία ἰδέα πού ὑπῆρχε γιά τόν ἑαυτό μας, τήν ὁποία ἐπιθυμοῦμε νά ἔχουν ὁπωσδήποτε καί οἱ ἄλλοι.

Εἶναι μεγάλη λύπη ἄξιοι νέοι ἄνθρωποι νά φθάνουν καί σ’ αὐτήν τήν ἀποτρόπαιη αὐτοχειρία, γιατί δέν ἀντέχουν μία ἀποτυχία, μία ἀπογοήτευση, μία ὑποτίμηση, μία προσβολή, μία ξαφνική πτώχευση. Ἕνας ταπεινός, ἕνας ἀληθινός Χριστιανός, ὅλα αὐτά τά πικρά γεγονότα τά ἀντιμετωπίζει πιό ψύχραιμα, πιό αἰσιόδοξα, πιό καρτερικά καί πιό ἐλπιδοφόρα. Μάλιστα, μερικές φορές μποροῦν νά γίνουν δυνατές ἀφορμές πνευματικῆς ὡρίμανσης καί ψυχικῆς καλλιέργειας.

Μία παρατεινόμενη στενοχώρια φέρνει θλίψη καί αὐτή πάλι τή φοβερή κατάθλιψη, πού σήμερα μαστίζει πολλούς. Ἡ κατάθλιψη μπορεῖ νά ἀδρανοποιήσει τόν ἄνθρωπο κουραστικά. Ἡ κατάθλιψη ἔχει συνήθη αἰτία τόν ἄφθονο ἐγωισμό. Ὁ ταπεινός ἔχει ἰσχυρά ἀντισώματα, δέν εἶναι εὔκολο νά κυριευθεῖ ἀπό τήν κατάθλιψη.

Τελικά, πιστεύουμε πώς ὁ ὑπερβολικός ἐγωισμός εἶναι μία σκέτη ἀνοησία καί ἡ γνήσια ταπείνωση μία ἐπιλογή ἑνός ὑψηλοῦ πνευματικοῦ κέρδους. Ὁ ἐγωιστής εἶναι πάντοτε ἀχόρταγος, ἀνικανοποίητος, ἀνασφαλής καί ἀγχώδης. Ἀντίθετα, ὁ ταπεινός εἶναι ἥσυχος, ἱκανοποιημένος, εὐχαριστημένος, ἄφοβος καί ἤρεμος. Ὁ ἐγωιστής πάσχει νά ξέρει πῶς τόν βλέπουν, πῶς τόν ἐκτιμοῦν καί πόσο τόν θαυμάζουν. Ἔτσι εἶναι συνεχῶς ἀνήσυχος. Αὐτό σημαίνει ὅτι τοῦ λείπει ἡ αὐτοεκτίμηση καί ἐναγώνια τήν ἀποζητᾶ ἀπό τούς ἄλλους. Οἱ ἄλλοι ὅμως ἔχουν τά δικά τους προβλήματα καί δέν ἀσχολοῦνται τόσο μ’ αὐτόν. Αὐτοβασανιζόμενος καί ταλαιπωρούμενος ἀπό νοσηρές ἐπιθυμίες, φαντασίες καί ἰδέες πονᾶ πολύ. Μήν ἀντέχοντας, καταφεύγει σέ διάφορα χάπια, ἀκόμη καί σέ ἀλκοόλ καί ναρκωτικά, γιά νά ἀποφύγει τόν ἐσωτερικό πόλεμο.

Εἶναι γεγονός πώς καταναλώνονται τεράστιες ποσότητες καί μεγάλα ποσά γιά ἀντικαταθλιπτικά φάρμακα, ἀλλά καί σέ προγράμματα ἀποτοξινώσεως. Τό πρόβλημα ὅμως δέν θεραπεύεται στή ρίζα του, γιατί παραμένει ἰσχυρός ὁ ἐγωισμός, πού δημιουργεῖ ὅλα αὐτά τά προβλήματα. Τό ἀταπείνωτο φρόνημα τῶν καιρῶν μας, οἱ συγκρούσεις, ἡ μή ἀγωνιστικότητα, ἡ νωχέλεια, οἱ συχνές ἀπογοητεύσεις ὁδηγοῦν στήν κατάθλιψη. Εὐγενεῖς, εὐαίσθητοι, ἀδύναμοι καί ἀδρανεῖς νέοι μπορεῖ νά κυριευθοῦν ἀπό τήν κατάθλιψη. Θεωρήσαμε τήν ταπείνωση ὀλέθριο ἐλάττωμα. Ἀγωνιστήκαμε γιά ἄλλα πολλά πού δέν ἦταν οὐσιαστικά καί πρωτεύοντα. Μπερδέψαμε τήν ταπείνωση μέ τήν κακομοιριά καί τήν ἁπλοϊκότητα. Μόνο ὅμως ὁ ἀληθινά ταπεινός μπορεῖ νά εἶναι πραγματικά χαρούμενος, ἀστεναχώρητος, νηφάλιος, γαλήνιος καί ὑπερβολικά εἰρηνικός. Οἱ ἡμέρες μας ἔχουν ἰδιαίτερη ἀνάγκη πνευματικῆς ἐνισχύσεως.

Γέρων Μωυσῆς Ἁγιορείτης