Τὰ παιδιὰ τοῦ Ἱεροῦ

Κύριε διευθυντὰ

Τὸ Σαρανταήμερο ἀρχίζει στὶς 15 τοῦ Νοέμβρη καὶ τελειώνει τὰ Χριστούγεννα. Σὲ πολλὲς ἐνορίες, τὴν περίοδο αὐτή, γίνεται κάθε μέρα λειτουργία. Ἔχουμε τότε τὸ λεγόμενο «Σαρανταλείτουργο». Στὸ μικρὸ χωριό μου, τὸ Σταυροδρόμι Γορτυνίας, τὰ Σαρανταλείτουργα, τὴ δεκαετία τοῦ 1950 καὶ τοῦ 1960, ἔχουν ἀποτυπωθεῖ ἔντονα στὶς μνῆμες μας. Τὶς Κυριακές, ἔψελναν οἱ κανονικοὶ ψάλτες. Ὁ Μπαρμπαγγελής, ὁ Μπαρμπαθόδωρος κι ὁ Μπαρμπαριστείδης. Τὶς καθημερινὲς ὅμως, ποὺ οἱ κανονικοὶ ψάλτες πήγαιναν στὶς δουλειές τους, τὸ ἔργο αὐτὸ ἀναλάμβαναν μερικοὶ μαθητὲς τοῦ δημοτικοῦ σχολείου, «τὰ παιδιὰ τοῦ Ἱεροῦ».

Τὸ δημοτικὸ σχολεῖο ἦταν δίπλα στὴν Ἐκκλησία. Ὁ παππούλης εἶχε παρακαλέσει τὸν δάσκαλο νὰ δικαιολογεῖ τὴν ὀλιγόλεπτη καθυστέρηση προσέλευσης τῶν παιδιῶν αὐτῶν. Τελειώνοντας ἡ λειτουργία τὰ παιδιὰ τοῦ Ἱεροῦ ἔτρεχαν στὸ σχολεῖο τους. Ὁ Τάκης τῆς Λούλας, τοῦ Φουσκαρογιώργη, ἦταν ὁ περισσότερο συνεπής. Ἔγραψε ἱστορία σὰν παιδὶ τοῦ Ἱεροῦ στὴ δεκαετία τοῦ 1960. Δὲν εἶχε πάρει καμία ἀπουσία. Ἀχάραγο περνοῦσε τὴν πόρτα τῆς ἐκκλησίας. Μὲ πάγο, μὲ χιόνι, μὲ κρύο, μὲ βροχή, ὁ Τάκης πρῶτος, ὁ Τάκης ἐκεῖ. Ὁ Τάκης ψάλτης. Ὁ Τάκης στὴν ὑπηρεσία τοῦ Ἱεροῦ. Νὰ φροντίζει τὴ φωτιά. Νὰ ἔχει σὲ ἑτοιμότητα τὸ θυμιατό...

Ἡ σχολική του σάκα στὸ ψαλτήρι. Στὶς 8 ἡ ὥρα τὴν ἅρπαζε καὶ ἔτρεχε στὸ σκολειό του. Τρέχοντας ἔλεγε τὴ μετὰ τὴ θεία μετάληψη εὐχή, «...ἀκατακρίτως ὑποδέχεσθαι τῶν ἀχράντων Μυστηρίων τὸν ἁγιασμόν, εἰς ἴασιν ψυχῆς τε καὶ σώματος...». Ἀπὸ μνήμης ὅλα, χωρὶς νὰ κατανοεῖ τότε, τὴν πατερικὴ αὐτὴ γλώσσα. Μαζὶ μὲ τὸν Τάκη ἦσαν καὶ ἄλλα παιδιά, ποὺ εἶχαν τὸν ζῆλο νὰ ὑπηρετοῦν τὸ Ἱερό, ἰδιαίτερα κατὰ τὸ Σαρανταλείτουργο. Τὴ δεκαετία τοῦ 1950 καὶ τοῦ 1960 πέρασαν ἀρκετὲς σειρὲς ἀπὸ τὸ Ἱερό τοῦ σεπτοῦ Ναοῦ τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου τοῦ χωριοῦ μου.

Ὅταν ἔκανε πολὺ κρύο, ὁ παππούλης ἔλεγε στὰ παιδιὰ τοῦ Ἱεροῦ, νὰ ψέλνουν ἀπὸ τὸ Ἱερὸ καὶ ὄχι ἀπὸ τὸ ἀναλόγιο. Τὰ λίγα κάρβουνα, ποὺ ἔφερνε, ἐζέσταιναν λίγο τὰ παγωμένα χεράκια τους. Ὁ παππούλης τοὺς ἔδινε, στὸ μεγάλο κρύο, λίγο κρασάκι, μία φέτα προσφορὰ καὶ καμιὰ κουταλιὰ ζάχαρη γιὰ νὰ τὰ στυλώνει.

Ὁ παππούλης τοὺς ἔλεγε νὰ διαβάζουν δυνατά, καθαρὰ καὶ μὲ «στόμφο» τὰ ἱερὰ βιβλία, γιὰ νὰ γίνουν καλοὶ μαθητές. Κάποιες φορὲς τοὺς ἔλεγε νὰ προσεύχονται στὴν Παναγία, γιατί ἡ Παναγία εἰσακούει καλύτερα τὶς προσευχές τους ἀπὸ τὶς δικές του. Τοὺς μάθαινε νὰ ψέλνουν. Μαζὶ ἔψελναν τὸν ὑπέροχο ὕμνο «Ἡ Παρθένος σήμερον, τὸν Προαιώνιον Λόγον...».

Τὰ παιδιὰ τοῦ Ἱεροῦ ἐπρόκοβαν στὰ γράμματα. Στὸ γυμνάσιο εἶχαν πολὺ καλὲς ἐπιδόσεις, ἰδιαίτερα στὰ Ἀρχαῖα καὶ τὰ Νέα Ἑλληνικά. Μετὰ τὸ σχολεῖο, ὅταν βγῆκαν στὴ ζωή, ἐτήρησαν κάποιες ἀρχὲς ποὺ πῆραν ἀπὸ τὴ «θητεία» τους στὸ Ἱερό. Κράτησαν μὲ τὴν πίστη τους μιὰ πνευματικότητα. Σμίλεψαν μὲ τὴν προσευχὴ τους ἕνα χαρακτήρα, ποὺ ἀντέχει τὰ ξεροβόρια καὶ τὶς παγωνιὲς τῆς ζωῆς, ὅπως ἀντέχει μὲ σεμνότητα καὶ ταπείνωση ὅσα ἔρχονται σὰν χάρη, δωρεὰ καὶ εὐλογία, ἀπὸ τὴν Κεχαριτωμένη Μεγάλη τους Μητέρα, τὴν Παναγία. Στὸν Ναὸ Της ὑπηρέτησαν μὲ δύσκολες συνθῆκες, τὴ δεκαετία τοῦ 1950 καὶ τοῦ 1960, ὡς μικροὶ Ἄγγελοι, σὲ ὅλα τὰ διακονήματα, ἐκεῖνα τὰ παγωμένα πρωινὰ τῶν Σαρανταλείτουργων!...

Μιχάλης Μιχαλακόπουλος

(ἐπιστολὴ στὴν Καθημερινὴ)