Ὑπάρχω κι ἀγαπῶ

Πατέρες καὶ δάσκαλοι, σκέφτομαι: «Τί εἶναι Κόλαση;»

Καὶ λέω πὼς εἶναι «τὸ μαρτύριο τοῦ νὰ μὴν ἀγαπάει κανείς».

Μία φορά, μέσα στὸ ἄπειρο, τὸ ἄμετρο σὲ χρόνο καὶ σὲ διάστημα, δόθηκε σὲ μία πνευματικὴ ὕπαρξη μὲ τὴν ἐμφάνισή της στὴ γῆ ἡ δυνατότητα νὰ πεῖ στὸν ἑαυτό της: «Ὑπάρχω κι ἀγαπῶ».

Μία φορά, μονάχα μία φορά, τῆς δόθηκε μία στιγμὴ ἀγάπης ἐνεργητικῆς, ζώσης, καὶ γι’ αὐτὸ τῆς δόθηκε ἡ ἐπίγεια ζωὴ καὶ μαζὶ μ’ αὐτὴν ὁ καιρὸς καὶ οἱ διορίες. Καὶ τί ἔγινε λοιπόν; Αὐτὴ ἡ εὐτυχισμένη ὕπαρξη ἀρνήθηκε τὸ ἀνεκτίμητο δῶρο, δὲν τὸ ἐκτίμησε, δὲν τὸ ἀγάπησε, τὸ κοίταξε κοροϊδευτικὰ κι ἔμεινε ἀναίσθητη.

Ὅταν μία τέτοια ὕπαρξη φύγει ἀπ’ τὴ γῆ, βλέπει τοὺς κόλπους τοῦ Ἀβραάμ, κουβεντιάζει μὲ τὸν Ἀβραάμ, ὅπως μᾶς λέει ἡ παραβολὴ περὶ Λαζάρου καὶ πλουσίου, ἀτενίζει καὶ τὸν Παράδεισο, μπορεῖ νὰ πλησιάσει καὶ τὸν Κύριο, μὰ αὐτὸ ἀκριβῶς εἶναι τὸ μαρτύριό της, ὅτι ἀνεβαίνει στὸν Θεὸ χωρὶς νὰ ‘χει ἀγαπήσει, γιατὶ ἀγγίζει ἐκείνους ποὺ ἔχουν ἀγαπήσει καὶ ποὺ αὐτὴ εἶχε περιφρονήσει τὴν ἀγάπη τους. Γιατὶ τώρα βλέπει καθαρὰ καὶ θὰ πεῖ μόνος του στὸν ἑαυτό του:

«Τώρα πιὰ κατέχω τὴ γνώση καί, ἂν καὶ διψάω ν’ ἀγαπήσω. δὲ θὰ ὑπάρχει πιὰ κανένας ἄθλος στὴν ἀγάπη μου, δὲ θὰ ὑπάρχει οὔτε θυσία γιατὶ τελείωσε ἡ ἐπίγεια ζωή μου καὶ δὲ θὰ ‘ρθεῖ ὁ Ἀβραὰμ νὰ μοῦ δώσει ἔστω καὶ μία σταγόνα ζῶντος ὕδατος (δηλαδὴ νὰ μοῦ ξαναδώσει τὸ δῶρο τῆς ἐπίγειας ζωῆς ποὺ εἶχα πρῶτα) γιὰ νὰ δροσίσει τὴ φλόγα τῆς δίψας μου γιὰ πνευματικὴ ἀγάπη, ποὺ μὲ φλογίζει τώρα καὶ ποὺ τὴν περιφρόνησα ὅσο ἤμουν στὴ γῆ. Δὲν ἔχω πιὰ ζωὴ καὶ δὲ θὰ ὑπάρξει πιὰ καιρός! Κι ἂν ἀκόμα θὰ ‘μουν πρόθυμος νὰ θυσιάσω τὴ ζωή μου γιὰ τοὺς ἄλλους, εἶναι ἀργὰ πιά, γιατὶ πέρασε ἐκείνη ἡ ζωὴ ποὺ θὰ μποροῦσα νὰ τὴν κάνω θυσία στὴν ἀγάπη καὶ τώρα μία ἄβυσσος χωρίζει ἐκείνη τὴ ζωὴ ἀπ’ τὴν τωρινή μου ὕπαρξη».

Μιλᾶνε γιὰ φλόγες ὑλικὲς ποὺ ἔχει ἡ Κόλαση: δὲν ἐξετάζω αὐτὸ τὸ μυστήριο γιατὶ τρομάζω, μὰ σκέφτομαι πὼς κι ἂν ἀκόμα ὑπῆρχαν ὑλικὲς φλόγες, τότε, μὰ τὴν ἀλήθεια, οἱ κολασμένοι θὰ τὶς δέχονταν μὲ χαρὰ γιατὶ μὲ τὰ σωματικὰ μαρτύρια θὰ ξεχνοῦσαν, ἔστω καὶ γιὰ μία στιγμή, τὸ ψυχικὸ μαρτύριο ποὺ εἶναι πολὺ πιὸ τρομερό.

Μὰ οὔτε καὶ εἶναι δυνατὸ νὰ τοὺς ἀπαλλάξει κανεὶς ἀπ’ αὐτὸ τὸ ψυχικὸ μαρτύριο, γιατὶ δὲν εἶναι ἐξωτερικὸ μὰ τὸ ‘χουν μέσα τους. Μὰ κι ἂν ἦταν δυνατὸν νὰ τοὺς ἀπαλλάξουν, τότε, ἔτσι νομίζω, θὰ γίνονταν ἀκόμα πιὸ πικρὰ δυστυχισμένοι.

Γιατὶ κι ἂν ἀκόμα τοὺς συγχωροῦσαν οἱ δίκαιοι ἀπ’ τὸν Παράδεισο, βλέποντας τὰ μαρτύριά τους καὶ τοὺς καλοῦσαν κοντά τους ἀγαπώντας τους ἀπεριόριστα, καὶ πάλι τὰ μαρτύριά τους θὰ μεγάλωναν, γιατὶ ἴσα ἴσα μ’ αὐτὴ τὴ συγγνώμη θὰ μεγάλωνε καὶ ἡ δίψα τους γιὰ ἀνταπόδοση ἀγάπης, γιὰ ἀγάπη ἐνεργητικὴ καὶ γεμάτη εὐγνωμοσύνη, ποὺ τοὺς εἶναι ἀδύνατο πιὰ νὰ δείξουν. Ὡστόσο σκέφτομαι ταπεινὰ πὼς ὅταν θὰ παραδεχτοῦν πὼς τοὺς εἶναι ἀδύνατο, θὰ ξαλαφρώσουν κάπως γιατί, παίρνοντας τὴν ἀγάπη τῶν δικαίων καὶ μὴ ἔχοντας τὴ δυνατότητα νὰ τὴν ἀνταποδώσουν, θὰ ὑποταχτοῦν καὶ θὰ ταπεινωθοῦν καὶ θὰ κερδίσουν ἔτσι κάτι σὰν ὁμοίωμα τῆς ἐνεργητικῆς ἀγάπης, ποὺ περιφρόνησαν στὴ γῆ, καὶ μιᾶς πράξης ποὺ κάπως μοιάζει μὲ ἐκείνην…

Φιοντὸρ Ντοστογιέφσκι

Ἀδελφοὶ Καραμαζὼφ