Ὁ φοῦρνος τοῦ Χότζα

—Γέροντα, ἀφοῦ οἱ ἰαμβικοὶ κανόνες εἶναι δύσκολοι καὶ δὲν εἶναι κατανοητοὶ στὸν κόσμο, γιατί ἡ Ἐκκλησία τοὺς διατηρεῖ καὶ δὲν κρατάει μόνο τοὺς πεζούς;

—Η Ἐκκλησία δὲν μπορεῖ νὰ ἀλλάζη σὰν τὸν φοῦρνο τοῦ Χότζα ἢ σὰν τοὺς ἀνεμόμυλους καὶ νὰ γυρίζη κάθε φορὰ κατὰ ποὺ φυσάει ὁ ἄνεμος. Ὀφείλει νὰ κρατήση ὡς κόρην ὀφθαλμοῦ τοὺς ἀνεκτίμητους θησαυροὺς ποὺ παρέλαβε μέσα στὴν λατρεία της. Δὲν πρέπει νὰ τοὺς ἀπεμπολήση. Σήμερα καταργοῦμε τοὺς ἰαμβικοὺς κανόνες ἐπειδὴ δὲν τοὺς καταλαβαίνουμε. Αὔριο τοὺς πεζούς. Μεθαύριο θὰ πετάξουμε καὶ τοὺς αἴνους. Διότι σὲ λίγα χρόνια, μὲ τὴν γλώσσα ποὺ διδάσκεται σήμερα στὰ σχολεῖα, δὲν θὰ εἶναι κατανοητοὶ οὔτε οἱ αἶνοι, ποὺ εἶναι ἁπλούστερα τροπάρια.

Μὲ τὴν ἴδια λογική, λοιπόν, θὰ καταργήσουμε καὶ τὴν ὑπόλοιπη λατρεία τῆς Ἐκκλησίας. Καὶ τότε τί θὰ βάλουμε στὴ θέσι αὐτῶν; Ἀντὶ νὰ λέμε: «Τὰς κεφαλὰς ἡμῶν τῷ Κυρίῳ κλίνωμεν», θὰ λέμε: «Σκύψτε στὸν ἀφέντη τὶς κοῦτρες σας»; Ἢ «Σκύψτε στὸν ἀφέντη τὰ κεφάλια σας»; Τί εἴδους λατρεία θὰ γίνη, ἂν τὴ γράψουμε στὴ δημοτική;

Κάποιοι μετέφρασαν τὴν Καινὴ Διαθήκη σὲ τελείως σύγχρονη γλώσσα. Χρησιμοποίησαν μάλιστα καὶ μονοτονικό. Ἐκεῖ μέσα μεταφράζουν τὸ «Λάβετε, φάγετε» = «Πάρτε καὶ φᾶτε». Συγχωρήσατέ με, ἀλλὰ ἔτσι ἐκχυδαΐζονται τελείως καὶ χάνουν τὴν ἱερότητά τους τὰ λόγια τοῦ Κυρίου. Λὲς καὶ δίνουμε νὰ φᾶνε μπριζόλες ἢ τυρόπιττες! Αὐτὰ τὰ λόγια θὰ μείνουν ὅπως τὰ ἔγραψαν οἱ Εὐαγγελισταί. «Λάβετε φάγετε. Πίετε ἐξ αὐτοῦ πάντες». Αὐτὰ δὲν μεταβάλλονται.

Δὲν θὰ μεταφράσουμε τὰ λόγια της λατρείας σ’ αὐτὸ τὸ γλωσσικὸ ἐξάμβλωμα, τὸ ὁποῖο ἀκοῦμε ἀπὸ τὰ μέσα τῆς λεγομένης μαζικῆς ἐνημερώσεως. Θὰ καταντήσουν νὰ μὴν ἔχουν «εἶδος οὐδὲ κάλλος». Τὰ κείμενα αὐτὰ εἶναι κλασσικὰ καὶ δὲν μποροῦν νὰ ἀποδοθοῦν, δὲν μποροῦν νὰ μεταφρασθοῦν. Καὶ οἱ ἐργασίες οἱ μεταφραστικὲς ποὺ γίνονται, ὑστεροῦν ἀπείρως ἀπὸ τὸ κάλλος τοῦ πρωτοτύπου. Ἀλλὰ προκειμένου νὰ μὴ τὸ καταλαβαίνη κανείς, τί νὰ κάνουμε; Δὲν θὰ ἔχη τὸ προνόμιο κάποιος νὰ τὸ χαρῆ στὸ πρωτότυπο, ἐφ’ ὅσον δὲν ξέρει ἀρχαῖα ἑλληνικά, τουλάχιστον ἂς τὸ κατανοήση. Ἂς πάρη μία ἰδέα μὲ τὴ βοήθεια τῆς μεταφράσεως. Ἀλλὰ τὰ κείμενα αὐτὰ καθ’ ἑαυτὰ ἂς μείνουν, διότι ἐπαναλαμβάνω, εἶναι κλασσικά. Δὲν μποροῦμε νὰ εἰσαγάγουμε στὴν λατρεία τὴν γλώσσα στὴν ὁποία ὁμιλοῦμε.

Ἀρχιμ. Ἐπιφάνιος Θεοδωρόπουλος