Τό ἱερό θά σέ βοηθήσει νά καταλάβεις

-Γέροντα, πῶς θά καταλάβουμε ἄν ἕνας κληρικός εἶναι εὐλαβής, ἄν φοβᾶται τόν Θεό; τόν ρώτησα.

-Παιδί μου, αὐτό εἶναι πολύ εὔκολο. ᾽Εσύ πᾶς μέσα στό ἱερό. Τό ἱερό θά σέ βοηθήσει νά καταλάβεις ἄν ὁ ἱερέας εἶναι εὐλαβής κι ἔχει πάνω του φόβο Θεοῦ. Δές πῶς συμπεριφέρεται, ὄχι μόνον τήν ὥρα πού λειτουργεῖ ἀλλά καί τίς ἄλλες ὧρες πού βρίσκεται μέσα σ᾽ αὐτό. ῎Αν γελάει, ἄν ἀστειεύεται, ἄν φωνάζει, ἄν δέν ἔχει συναίσθηση ὅτι βρίσκεται στά ῞Αγια τῶν ῞Αγίων, ἄν δέν πιστεύει ὅτι τό ἱερό εἶναι γεμάτο ἀπό ᾽Αγγέλους πού ἀκατάπαυστα δοξολογοῦν τόν Κύριο πού εἶναι πάνω στήν ῾Αγία Τράπεζα, τότε ὁ κληρικός αὐτός ἔχει ἐξοικειωθεῖ μέ τό ῾Ιερό. Οἱ κληρικοί αὐτοί θά δώσουν γιά τή συμπεριφορά τους αὐτή μιά μέρα λόγο στόν Θεό. Τούς κληρικούς αὐτούς νά τούς ἀποφεύγετε. ῾Η ἐξοικείωση μέ τά ῞Αγια εἶναι πολύ εὔκολη, εἶναι μεταδοτική.

Ἅγιος Ἀμφιλόχιος τῆς Πάτμου

 

Ἀκόμη καὶ ἂν δὲν ὑπῆρχε ὁ παράδεισος...

Πολλοὶ προσκυνητὲς σήμερα τοῦ Ἁγίου Ὅρους ζητοῦν μεγάλους ἁγίους, γιὰ νὰ λύσουν τὰ προβλήματά τους...

Τοὺς ἁγίους δηλαδὴ καὶ τὸν Χριστὸ καὶ τὴν ἐκκλησία τοὺς ἔχουμε καὶ τοὺς θέλουμε ἀπὸ καθαρὸ συμφέρον, γιὰ νὰ περνᾶμε ἀνενόχλητα, καλά. Ὑπάρχει μία μαγικὴ ἀντίληψη γιὰ τὴν ἁγιότητα, τὰ ἱερὰ μυστήρια καὶ τὴν Ἐκκλησία. Αὐτὸ ἀποτελεῖ τὴ θρησκειοποίηση τῆς Ὀρθοδοξίας.

Οἱ ἅγιοι, μᾶς ἔλεγε ὁ Γέροντας Παΐσιος, θ’ ἀγαποῦσαν τὸν Χριστὸ ἀκόμη καὶ ἂν δὲν ὑπῆρχε ὁ παράδεισος...

Μοναχὸς Μωυσῆς Ἁγιορείτης

 

Ὑπεράνω καὶ τοῦ σκανδαλισμοῦ.

Μιὰ φορὰ ἦλθαν δύο φίλοι ἀπὸ τὴν Ἀθήνα, νεαροὶ οἰκογενειάρχες, καὶ μὲ ρωτοῦσαν ἄν ὑπάρχουν γέροντες τοῦ Γεροντικοῦ καὶ τῆς Φιλοκαλίας.

Ὑπάρχουν, τοὺς εἶπα, καὶ τοὺς πῆγα στὸν γέροντα αὐτόν, τὸν μοναχὸ Ἰωσὴφ τὸν Κύπριο.

Ἦταν τότε ἑκατόν πέντε ἐτῶν. Ἦταν ξαπλωμένος κι ἔκανε κομποσκοίνι.

-Οἱ κύριοι εἶναι ἀπὸ τὴν Ἀθήνα καὶ ἤθελαν νὰ πάρουν τὴν εὐχή σου.

Τὸν εἶδαν πὼς δὲν εἶχε ὄρεξη γιὰ κουβέντα. Ἀφοῦ εἶπαν δύο-τρία λόγια, τοὺς ἔκαμε νόημα νὰ φύγουμε.

Φεύγοντας λένε στὸν γέροντα:

-Γέροντα, εἴμαστε μὲ πολλὰ προβλήματα, σᾶς παρακαλοῦμε νὰ προσεύχεσθε.

-Θὰ προσεύχομαι, ἀλλὰ γιὰ νὰ προσεύχομαι θέλω καὶ λεφτά.

Ντράπηκα πολύ, τὰ ἔχασα, δὲν ἤξερα τί νὰ πῶ. Προσπαθοῦσα νὰ δικαιολογήσω τὴν κατάσταση. Ἀποροῦσα γιατί νὰ τὸ κάνει αὐτό.

Τοὺς πῆγα σ' ἕναν ἅγιο ἄνθρωπο κι αὐτὸς νὰ ζητάει χρήματα γιὰ νὰ προσευχηθεῖ; Αὐτὸς ποὺ δὲν γνώριζε καλά-καλά τὴν ἀξία τῶν χρημάτων καὶ δὲν τοὺς ἔδινε μεγάλη σημασία.

Οἱ ἄνθρωποι ἔφυγαν καὶ λυπήθηκα.

Τὴν ἄλλη ἡμέρα ποὺ πῆγα νὰ τὸν δῶ, μοῦ λέει:

-Πάτερ Μωυσῆ, τὴν ἀρετὴ δὲν τὴ μαζέψαμε μαζί. Μὴν μοῦ φέρνεις κόσμο νὰ μὲ τιμᾶνε. Ζήτησα ἀπὸ τὸν Θεὸ νὰ μὲ τιμήσει στὴν ἄλλη ζωή, ὄχι σ΄ αὐτὴ τὴν ψεύτικη.

Ἐξεπλάγην.

Ντροπιάσθηκε στοὺς ξένους ζητώντας χρήματα, ποὺ ποτὲ δὲν εἶχε καὶ ποτὲ δὲν τ' ἀγάπησε, μὲ ντρόπιασε κι ἐμένα.

Ποῦ νὰ τολμήσω νὰ ξαναπάω κόσμο.

Χάλασε τὴν εἰκόνα του, ὡς σπουδαίου ἀσκητῆ. Κατέστρεψε τὴν πρόσοψή του. Ποιός ἀπὸ μᾶς τὸ κάνει αὐτό;

Ἦταν ταπεινός. Ὑπεράνω καὶ τοῦ σκανδαλισμοῦ. Τὸν ἔνοιαζε τί θὰ πεῖ γι' αὐτὸν ὁ Θεὸς κι ὄχι οἱ ἄνθρωποι.

Ὅταν τὸ εἶπα στοὺς φίλους, ἔμειναν ἄφωνοι...

Μοναχὸς Μωυσῆς Ἁγιορείτης

 

Ἄλλος χαρακτήρας ἐκείνη, ἄλλος ἐγώ!

Μιὰ μέρα ἦρθε στὸ Καλύβι κάποιος καὶ μοῦ εἶπε ὅτι εἶναι πολὺ στενοχωρημένος, γιατὶ δὲν συμφωνεῖ μὲ τὴν γυναίκα του. Εἶδα ὅμως ὅτι δὲν ὑπάρχει κάτι σοβαρὸ ἀνάμεσά τους. Ἔχει ἕνα ἐξόγκωμα αὐτός, κάποιο ἄλλο ἡ γυναίκα του, καὶ δὲν μποροῦν νὰ πλησιάσουν ὁ ἕνας τὸν ἄλλον. Χρειάζονται λίγο πλάνισμα. Πάρε δύο σανίδες ἀπλάνιστες. Ἡ μία ἔχει σ᾿ αὐτὸ τὸ σημεῖο ἕναν ρόζο, ἡ ἄλλη σ᾿ ἐκεῖνο τὸ σημεῖο καί, ἂν πᾶς νὰ τὶς ἑνώσης, μένει ἕνα κενὸ ἀνάμεσά τους. Ἅμα ὅμως πλανίσης λίγο τὴν μιὰ ἀπὸ ἐδῶ, λίγο τὴν ἄλλη ἀπὸ ἐκεῖ, ἀλλὰ μὲ τὴν ἴδια πλάνη, ἀμέσως ἐφάπτονται.

Μοῦ λένε μερικοὶ ἄνδρες: «Δὲν συμφωνῶ μὲ τὴν γυναίκα μου· εἴμαστε ἀντίθετοι χαρακτῆρες. Ἄλλος χαρακτήρας ἐκείνη, ἄλλος ἐγώ! Πῶς κάνει τέτοια παράξενα πράγματα ὁ Θεός; Δὲν θὰ μποροῦσε νὰ οἰκονομήση μερικὲς καταστάσεις ἔτσι ὥστε νὰ ταιριάζουν τὰ ἀνδρόγυνα, γιὰ νὰ μποροῦν νὰ ζοῦν πνευματικά;». «Δὲν καταλαβαίνετε, τοὺς λέω, ὅτι μέσα στὴν διαφορὰ τῶν χαρακτήρων κρύβεται ἡ ἁρμονία τοῦ Θεοῦ; Οἱ διαφορετικοὶ χαρακτῆρες δημιουργοῦν ἁρμονία. Ἀλλοίμονο, ἂν ἤσασταν ἴδιοι χαρακτῆρες! Σκεφθῆτε τί θὰ γινόταν, ἂν λ.χ. καὶ οἱ δύο θυμώνατε εὔκολα· θὰ γκρεμίζατε τὸ σπίτι. Ἤ, ἂν καὶ οἱ δύο ἤσασταν ἤπιοι χαρακτῆρες, θὰ κοιμόσασταν ὄρθιοι! Ἂν ἤσασταν τσιγγούνηδες, θὰ ταιριάζατε μέν, ἀλλὰ θὰ πηγαίνατε καὶ οἱ δύο στὴν κόλαση. Ἂν πάλι ἤσασταν ἁπλοχέρηδες, θὰ μπορούσατε νὰ κρατήσετε σπίτι; Θὰ τὸ διαλύατε, καὶ τὰ παιδιά σας θὰ γύριζαν στοὺς δρόμους. Ἕνα στραβόξυλο, ἂν πάρη ἕνα στραβόξυλο, ταιριάζουν μεταξύ τους – ἔτσι δὲν εἶναι; – θὰ σκοτωθοῦν ὅμως σὲ μιὰ μέρα! Γι᾿ αὐτό, τί γίνεται; Οἰκονομάει ὁ Θεὸς ἕνας καλὸς νὰ πάρη ἕνα στραβόξυλο, γιὰ νὰ βοηθηθῆ, γιατὶ μπορεῖ νὰ εἶχε καλὴ διάθεση, ἀλλὰ νὰ μὴν εἶχε βοηθηθῆ ἀπὸ μικρός».

Οἱ μικροδιαφορὲς τῶν χαρακτήρων τῶν συζύγων βοηθοῦν νὰ δημιουργηθῆ μιὰ ἁρμονικὴ οἰκογένεια, γιατὶ ὁ ἕνας συμπληρώνει τὸν ἄλλον. Στὸ αὐτοκίνητο εἶναι ἀπαραίτητο καὶ τὸ γκάζι, γιὰ νὰ προχωρήση, ἀλλὰ καὶ τὸ φρένο, γιὰ νὰ σταματήση. Ἂν τὸ αὐτοκίνητο εἶχε μόνο φρένο, δὲν θὰ κουνιόταν, καὶ ἂν εἶχε μόνον ταχύτητες, δὲν θὰ μποροῦσε νὰ σταματήση. Σὲ ἕνα ἀνδρόγυνο ξέρετε τί εἶπα; «Ἐπειδὴ ταιριάζετε, γι᾿ αὐτὸ δὲν ταιριάζετε!». Εἶναι καὶ οἱ δύο εὐαίσθητοι. Ἂν συμβῆ κάτι στὸ σπίτι, καὶ οἱ δύο τὰ χάνουν καὶ ἀρχίζουν: «Ὤχ, τί πάθαμε!» ὁ ἕνας, «ὤχ, τί πάθαμε!» ὁ ἄλλος. Ὁ ἕνας δηλαδὴ βοηθάει τὸν ἄλλον νὰ ἀπελπισθῆ πιὸ πολύ. Δὲν μπορεῖ νὰ τὸν τονώση λίγο· «γιά στάσου, νὰ τοῦ πῆ, δὲν εἶναι καὶ τόσο σοβαρὸ αὐτὸ ποὺ μᾶς συμβαίνει». Τὸ ἔχω δεῖ αὐτὸ σὲ πολλὰ ἀνδρόγυνα.

Καὶ στὴν ἀγωγὴ τῶν παιδιῶν, ὅταν οἱ σύζυγοι εἶναι διαφορετικοὶ χαρακτῆρες, μποροῦν περισσότερο νὰ βοηθήσουν. Ὁ ἕνας κρατάει λίγο φρένο, ὁ ἄλλος λέει: «Ἄφησε τὰ παιδιὰ λίγο ἐλεύθερα». Ἂν τὰ στριμώξουν καὶ οἱ δύο, θὰ χάσουν τὰ παιδιά τους. Καὶ ἂν τὰ ἀφήσουν καὶ οἱ δύο ἐλεύθερα, πάλι θὰ τὰ χάσουν. Ἐνῶ ἔτσι βρίσκουν καὶ τὰ παιδιὰ μία ἰσορροπία.

Ἅγιος Παΐσιος Ἁγιορείτης

 

Ὅσο μπορεῖς

Κι ἄν δέν μπορεῖς νά κάμεις τήν ζωή σου ὅπως τήν θέλεις,

τοῦτο προσπάθησε τουλάχιστον

ὅσο μπορεῖς: μήν τήν ἐξευτελίζεις

μές στήν πολλή συνάφεια τοῦ κόσμου,

μές στές πολλές κινήσεις κι ὁμιλίες.

Μήν τήν ἐξευτελίζεις πηαίνοντάς την,

γυρίζοντας συχνά κ’ ἐκθέτοντάς την

στῶν σχέσεων καί τῶν συναναστροφῶν

τήν καθημερινήν ἀνοησία,

ὥς πού νά γίνει σά μιά ξένη φορτική.

Κωνσταντῖνος Καβάφης

 

Ἡ πνευματικὴ καλλιέργεια καὶ ἡ οἰκογένεια

Ἡ οἰκογένεια εἶναι τὸ πρωταρχικὸ μέσο πνευματικῆς καλλιέργειας. Κανένας δὲν μπορεῖ νὰ ξεφύγη ὁλωσδιόλου, ἢ νὰ ξεπεράσει ἐντελῶς, τὸ εἶδος καὶ τὸ βαθμὸ τῆς πνευματικῆς καλλιέργειας ποὺ ἀπόκτησε στὸ πρῶτο του περιβάλλον. Βέβαια εἶναι ἀσύνετο νὰ ὑποθέση κανεὶς ὅτι εἶναι ὁ μόνος τρόπος γιὰ τὴ μετάδοση τῆς κουλτούρας. Σὲ κάθε κοινωνία, μὲ ὁποιαδήποτε σύνθεση, ἡ πνευματικὴ καλλιέργεια συνεχίζεται καὶ συμπληρώνεται ἀπὸ ἄλλους ἀγωγούς. Ἀκόμα καὶ σὲ σχετικὰ πρωτόγονες κοινωνίες συμβαίνει τὸ ἴδιο. Σὲ προηγούμενες ἐποχὲς καὶ σὲ κοινότητες περισσότερο πολιτισμένες, μὲ εἰδικευμένες δραστηριότητες, ὅταν ὅλα τὰ παιδιὰ δὲν ἤθελαν νὰ ἀκολουθήσουν τὸ ἐπάγγελμα τοῦ πατέρα τους πήγαιναν παραγιοί. Ἀλλὰ ὁ παραγιὸς (ἰδεατὰ τουλάχιστο) δὲν ὑπηρετοῦσε ἁπλῶς τὸ ἀφεντικό του καὶ δὲν μάθαινε ἁπλῶς τέχνη, ὅπως θὰ τὴν μάθαινε καὶ σὲ μία τεχνικὴ σχολή. Ἀφομοιωνόταν σ’ ἕνα τρόπο ζωῆς, ποὺ ἦταν ἀναπόσπαστος μὲ τὴν τέχνη ποὺ ἀκολουθοῦσε. Καὶ ἴσως τὸ χαμένο σήμερα μυστικό τῆς τέχνης νἆναι αὐτό: Ὄχι ἀπόκτηση μιᾶς δεξιότητας, ἀλλὰ μεταβίβαση ἑνὸς ὁλόκληρου τρόπου ζωῆς. Πνευματικὴ καλλιέργεια -ξέχωρα ἀπὸ τὴ γνώση «περὶ» πνευματικῆς καλλιέργειας – μεταβιβάζονταν καὶ στὰ παλιότερα πανεπιστήμια. Ἐκεῖ ὠφελήθηκαν πολλοὶ νέοι ἄνθρωποι ποὺ δὲν ὑπῆρξαν καὶ καλοὶ φοιτητές, οὔτε ἀπόκτησαν ἐνδιαφέρον γιὰ μάθηση, ἢ γιὰ τὴν Γοτθικὴ ἀρχιτεκτονική, ἢ γιὰ τὸ τυπικὸ τῶν πανεπιστημιακῶν τελετῶν.

Ὡστόσο, τὸ πιὸ σπουδαῖο μέσο πνευματικῆς καλλιέργειας μένει πάντα ἡ οἰκογένεια. Κι ὅταν ἡ ζωὴ τῆς οἰκογένειας δὲν πετυχαίνει στὸ ρόλο της, πρέπει νὰ περιμένουμε τὴν κατάπτωση τῆς κουλτούρας. Σήμερα, βέβαια, ἡ οἰκογένεια εἶναι ἕνας θεσμός, γιὰ τὸν ὁποῖο ὅλοι μιλᾶνε μ’ ἐκτίμηση. Εἶναι ὅμως φρόνιμο νὰ θυμόμαστε ὅτι ἡ λέξη οἰκογένεια παρουσιάζει πολλὲς ποικιλίες στὴν ἑρμηνεία της. Στὴν ἐποχὴ μας σημαίνει σχεδὸν μόνο τὰ μέλη τῆς οἰκογένειας, ποὺ ὑπάρχουν στὴ ζωή. Ἀλλὰ καὶ μ’ αὐτὰ ἀκόμη, εἶναι σπάνιο μιὰ διαφήμιση νὰ εἰκονίζει μιὰ πολυμελῆ οἰκογένεια, ἢ τρεῖς γενεὲς μέσα σὲ μία οἰκογένεια. Ἡ συνηθισμένη οἰκογένεια τῶν διαφημίσεων ἀποτελεῖται ἀπὸ τοὺς δυὸ γονεῖς καὶ ἕνα ἢ δύο μικρὰ παιδιά. Ἐκεῖνο ποὺ προβάλλεται σὰν ἄξιο θαυμασμοῦ δὲν εἶναι ἡ ἀφιέρωση στὴν οἰκογένεια, ἀλλὰ ἡ προσωπικὴ στοργὴ μεταξὺ τῶν μελῶν της. Καὶ ὅσο μικρότερη εἶναι ἡ οἰκογένεια, τόσο πιὸ εὔκολα αὐτὴ ἡ οἰκογενειακὴ στοργὴ μπορεῖ νὰ ἔχει συναισθηματικὲς ἐκδηλώσεις.

Ὅταν μιλάω γιὰ οἰκογένεια ἔχω στὸ νοῦ ἕνα δεσμό, ποὺ ἀγκαλιάζει μία χρονικὴ διάρκεια μεγαλύτερη ἀπ’ αὐτήν. Ἕνα σεβασμὸ στοὺς νεκρούς, ὅσο κι ἂν χάνονται στὰ βάθη τοῦ χρόνου καὶ μία μέριμνα γιὰ τοὺς ἀγέννητους, ὅσο κι ἂν φαίνονται μακρινοί. Ἂν αὐτὸς ὁ βαθὺς σεβασμὸς γιὰ τὸ παρελθὸν καὶ γιὰ τὸ μέλλον δὲν καλλιεργηθεῖ στὴν οἰκογένεια, δὲν θὰ μπόρεση ποτὲ μέσα στὴν κοινωνία νὰ εἶναι κάτι παραπάνω ἀπὸ μία λεκτικὴ συμβατικότατα. Ἕνας τέτοιος σεβασμὸς γιὰ τὸ παρελθόν, εἶναι διαφορετικὸς ἀπὸ τὴ μάταιη καύχηση τῆς γενεαλογίας. Καὶ μία τέτοια εὐθύνη γιὰ τὸ μέλλον δὲν ἔχει τίποτα τὸ κοινὸ μὲ τὴν εὐθύνη τοῦ κατασκευαστοῦ κοινωνικῶν προγραμμάτων.

Τόμας Ἔλιοτ

 

Οὐκ ἔγνως

Γιὰ τὲς θρησκευτικὲς μας δοξασίες -
ὁ κοῦφος Ἰουλιανὸς εἶπεν «Ἀνέγνων, ἔγνων, κατέγνων».
Τάχατες μᾶς ἐκμηδένισε μὲ τὸ «κατέγνων» του,
ὁ γελοιωδέστατος.

Τέτοιες ξυπνάδες ὅμως πέρασι δὲν ἔχουνε
σ᾿ ἐμᾶς τοὺς Χριστιανούς.
«Ἀνέγνως, ἀλλ᾿ οὐκ ἔγνως·
εἰ γὰρ ἔγνως, οὐκ ἂν κατέγνως» ἀπαντήσαμεν ἀμέσως.

Κωνσταντῖνος Καβάφης

 

Γιατὶ μᾶς παρασύρει γλυκὰ

– Γέροντα, γιατί τὸν διάβολο τὸν λένε «κοσμοκράτορα»; Εἶναι πράγματι;

– Ἀκόμη αὐτὸ ἔλειπε, νὰ κυβερνᾶ ὁ διάβολος τὸν κόσμο! Ὅταν εἶπε ὁ Χριστός γιὰ τὸν διάβολο «ὁ ἄρχων τοῦ κόσμου τούτου», δὲν ἐννοοῦσε ὅτι εἶναι κοσμοκράτορας, ἀλλὰ ὅτι κυριαρχεῖ στὴν ματαιότητα, στὴν ψευτιά. Ἀλλοίμονο, θὰ ἄφηνε ὁ Θεὸς τὸν διάβολο κοσμοκράτορα! Ὅσοι ὅμως ἔχουν δοσμένη τὴν καρδιά τους στὰ μάταια, στὰ κοσμικά, αὐτοί ζοῦν ὑπό τὴν ἐξουσία «τοῦ κοσμοκράτορος τοῦ αἰῶνος τούτου». Ὁ διάβολος δηλαδή κυβερνάει τὴν ματαιότητα καὶ τοὺς ἀνθρώπους ποὺ εἶναι κυριευμένοι ἀπὸ τὴν ματαιότητα, ἀπὸ τὸν «κόσμο». «Κόσμος» τί θὰ πῆ; Δὲν θὰ πῆ κόσμημα, μάταιο στολίδι; Ὅποιος λοιπὸν εἶναι κυριευμένος ἀπὸ τὴν ματαιότητα εἶναι ὑπὸ τὴν κατοχὴ τοῦ διαβόλου. Ἡ αἰχμαλωτισμένη καρδιὰ ἀπὸ τὸν μάταιο κόσμο διατηρεῖ καὶ τὴν ψυχὴ ἀτροφικὴ καὶ τὸν νοῦ σκοτισμένο. Τότε, ἐνῶ φαίνεται κανεὶς ὅτι εἶναι ἄνθρωπος, στὴν οὐσία εἶναι πνευματικὸ ἔκτρωμα.

Μοῦ λέει ὁ λογισμὸς ὅτι ὁ μεγαλύτερος ἐχθρὸς τῆς ψυχῆς μας ἀκόμη καὶ ἀπὸ τὸν διάβολο εἶναι τὸ κοσμικὸ πνεῦμα, γιατὶ μᾶς παρασύρει γλυκὰ καὶ μᾶς πικραίνει τελικὰ αἰώνια. Ἐνῶ, ἄν βλέπαμε τὸν ἴδιο τὸν διάβολο, θὰ μᾶς ἔπιανε τρόμος, θὰ ἀναγκαζόμασταν νὰ καταφύγουμε στὸν Θεὸ καὶ θὰ ἐξασφαλίζαμε τότε τὸν Παράδεισο. Στὴν ἐποχή μας, πολὺς «κόσμος» –κοσμικὸ πνεῦμα – μπῆκε στὸν κόσμο καὶ αὐτὸς ὁ «κόσμος» θὰ τὸν καταστρέψη. Ἔβαλαν οἱ ἄνθρωποι μέσα τους τὸν «κόσμο» καὶ διώξανε ἀπὸ μέσα τους τὸν Χριστό.

Ἅγιος Παΐσιος Ἁγιορείτης

 

Ὁ ἰατρός καί τά φάρμακα μᾶς ταπεινώνουν

Ὅταν λοιπόν κάποιος δέν θέλη νά πάρη φάρμακα, ἤ δέν θέλη νά πάη σέ ἰατρό, οἱαδήποτε καί ἄν εἶναι ἡ ἀσθένειά του, δείχνει πώς διέπεται ἀπό ἀτομοκεντρικό σύστημα ζωῆς, ἤ δείχνει πώς εἶναι ἔνοχος, καί ἑπομένως κρύβεται. Ὅπως, ὅταν ζητᾶς κάποιον καί αὐτός δέν παρουσιάζεται, τόν ξαναζητᾶς καί δέν παρουσιάζεται, λές, κάτι ἔκανε αὐτός, κάτι συμβαίνει, ἔτσι ἀκριβῶς καί ὅποιος ἀπεχθάνεται τόν ἰατρό ἤ τά φάρμακα, εἶναι βαριά ἄρρωστος σωματικῶς, πρό πάντων ψυχικῶς. Εἶναι ἄφρων ἀνήρ, διότι λέγει «ἀνήρ φρόνιμος οὐ προσοχθιεῖ αὐτοῖς». Εἶναι ἄφρων ἀνήρ, ἄφρων γυνή, εἶναι ὁ ἀδιόρθωτος, ὁ ἀμετανόητος, εἶναι αὐτός πού δέν τόν νοιάζει ὁ Θεός, παρά μόνον τόν νοιάζει νά κατευθύνη τό σαρακοφαγωμένο κορμάκι του καί τήν σαρακοφαγωμένη ψυχή του ὅπως αὐτός νομίζει, μή τυχόν καί μπορέση νά βγῆ σέ κάποια ἀκροθαλασσιά. Ἀλλά τό φάρμακο καί ὁ ἰατρός δείχνουν ὅτι καθιστοῦμε διαχειριστήν τῆς ὑπάρξεώς μας τόν Θεόν, ὅτι δέν εἴμαστε ἐμεῖς οἱ κυβερνῆτες τοῦ ἑαυτοῦ μας.

Ἐπί πλέον, ὁ ἰατρός καί τά φάρμακα μᾶς ταπεινώνουν, διότι πραγματικά εἶναι ταπείνωσις νά πᾶμε στόν ἰατρό ἤ νά πάρωμε φάρμακο. Ὅλοι μας θέλομε νά ἔχωμε τήν ὑγεία μας, νά εἴμαστε καλά, νά εἴμαστε βολεμένες ὑπάρξεις. Τό βόλεμα δέν εἶναι στοιχεῖο ὑγείας, ἀλλά στοιχεῖο θανατηφόρου ἀσθενείας. Βολεύομαι μέ λεφτά, βολεύομαι μέ ἄνετη καρέκλα, βολεύομαι μέ κρεββάτι καλό, μαλακό, μαλθακό, βολεύομαι μέ ἕνα σπίτι ἀεράτο. Ὅλα αὐτά εἶναι στοιχεῖα ὅτι δέν ζῶ γνήσια καί ζωντανά. Ἀκόμη, τά φάρμακα καί ὁ ἰατρός μαρτυροῦν τήν ὑπακοή μου, ὅτι ὑποτάσσομαι στόν ἄλλον. Ὅ,τι μοῦ πῆ ὁ ἄλλος. Ξέρετε τί μεγάλο πρᾶγμα εἶναι ἡ ἀρρώστια, ὅταν μᾶς ὁδηγῆ στήν ὑπακοή; Μᾶς ἀνοίγει τά μάτια.

Μήν ἐμπιστεύεσθε ποτέ τόν ἑαυτό σας σέ κάποιον ἄνθρωπο πού δέν ἔχει ἀρρωστήσει ἤ πού δέν εἶναι ἄρρωστος, διότι αὐτός δέν ἔχει ἀκόμη ταπεινωθῆ. Σέ ἄνθρωπο ἀταπείνωτον μήν ἐμπιστεύεσθε οὔτε μία τρίχα πού ἔπεσε ἀπό τήν κεφαλή σας, πολλῷ μᾶλλον μήν ἐμπιστεύεσθε τόν ἑαυτό σας. Πάντοτε νά ἔχετε ἕνα ἐρωτηματικό γιά τόν ἄνθρωπο πού ἔχει ἀκμαία τήν ὑγεία του. Ἀντιθέτως ἡ ἀρρώστια, ἡ ὁποία προέρχεται ἀπό τήν μακροθυμία τοῦ Θεοῦ καί μᾶς ταπεινώνει, δηλώνει ὅτι μέσα μας δουλεύει ὁ Θεός. Καί πράγματι, ἡ ἀρρώστια εἶναι δούλεμα ἀπό τόν Θεόν. Ὅπως πιάνεις καί δουλεύεις τό ζυμάρι, ὅπως πιάνεις τήν πέτρα καί τήν δουλεύεις καί βγάζεις ἕναν Χριστόν, ὅπως πιάνεις τό ξύλο καί τό δουλεύεις καί βγάζεις μία ὡραιότατη Παναγία, ἔτσι ἀκριβῶς μᾶς πιάνει ὁ Χριστός μέ τήν ἀρρώστια καί μέ τόν ἰατρό καί μέ τά φάρμακα καί μέ τήν ὑπομονή –πρό πάντων μέ τήν ὀδύνη πού ἔχομε- καί δουλεύει τήν ψυχή μας.

Ἡ ἀσθένεια λοιπόν εἶναι μέν ἀπόρροια τῆς ἁμαρτίας καί τοῦ ἐγωισμοῦ τοῦ ἀνθρώπου, ἀλλά τήν χρησιμοποιεῖ ὁ Θεός, ὁ «ἀπό κακῶν ἐξάγων ἀγαθόν», γιά νά βγάλη ἀρετή καί αἰωνιότητα.

Γέρων Αἰμιλιανός Σιμωνοπετρίτης

 

Τουτέστιν νὰ ζοῦν καὶ νὰ πολιτεύωνται ὡς Χριστιανοὶ

Θέλετε νὰ ἰδῆτε ἀδελφοὶ πόσον εἶναι ἀναγκαία εἰς τὸν κόσμον ἡ ποιμαντικὴ πρόνοια; Στοχασθῆτε μὲ ποῖα παραδείγματα τοὺς ὁμοιάζουσι, καὶ πρῶτον εὐθὺς ψυχὰς τοὺς ὀνομάζουσι τῶν πόλεων, ὅτι καθὼς ἡ ψυχὴ ζωογονεῖ καὶ κινεῖ τὸ σῶμα, οὕτως καὶ ὁ ἐπίσκοπος μὲ τὸν λόγον του καὶ μὲ τὸ ἐδικόν του καλὸν παράδειγμα ζωογονεῖ καὶ κινεῖ εἰς τὰ καλὰ ἔργα τὸ σῶμα τῆς Ἐκκλησίας, καὶ καθὼς ἡ ψυχὴ ὅταν χωρισθεῖ ἀπὸ τὸ σῶμα, εὐθὺς μένει νεκρὸν καὶ ἀκίνητον καὶ ἀκολούθως καὶ σήπεται καὶ σκώληκας γεννᾷ, οὕτως καὶ ἀπὸ τὸ σώμα τῆς Ἐκκλησίας, ὅταν λείψῃ ὁ ἀληθινὸς ποιμήν, ἐκεῖνο νεκροῦται καὶ ἀκίνητον γίνεται εἰς τὰς καλὰς πράξεις, καὶ τέλος πάντων καὶ εἰς βρωμερὰ καὶ ἀκάθαρτα ἔργα καταντᾶ.

Καὶ διὰ τοῦτο ὁ Κύριος τοὺς ὠνόμασεν ἅλας, «ὑμεῖς ἐστε τὸ ἅλας τοῦ κόσμου» ὅτι καθὼς τὸ ἅλας στύφει καὶ σφίγγει τὰ κρέατα, καὶ δὲν τὰ ἀφήνει νὰ γεννήσουν σκώληκας, οὕτως οἱ προστᾶται τῶν Ἐκκλησιῶν, μὲ τὴν διδασκαλίαν καὶ τὴν στυφότητα τῶν ἐλέγχων τους, στύφουσι καὶ συσφίγγουσι τοὺς Χριστιανούς, καὶ δὲν τοὺς ἀφήνουσι κατὰ τὸν θεῖον Χρυσόστομον νὰ γεννήσουν τοὺς αἰωνίους σκώληκας.

Οἱ ἱεροὶ ποιμένες ὀμοιάζουσιν ἀκόμη, καὶ μὲ ἐκεῖνον τὸν πύρινον στύλον, ὁποῦ ὡδήγει τοὺς υἱοὺς Ἰσραὴλ εἰς τὴν γῆν τῆς ἐπαγγελίας, ὅτι καθὼς ἐκεῖνος πηγαίνοντας ἐμπρὸς ὡδηγοῦσε μὲ τὸ φῶς του τὸν καιρὸν τῆς νυκτὸς τὸν ἑβραϊκὸν λαόν, εἰς τὴν γῆν τῆς ἐπαγγελίας, καὶ χωρὶς ἐκεῖνον ἔμενον ἀκίνητοι, ἐκεῖ εἰς τὴν ἔρημον, οὕτως οἱ καλοὶ ποιμένες μὲ τὸν ἀποστολικόν τους λόγον, καὶ μὲ τὸ φωτεινὸν παράδειγμα τῆς εὐαγγελικῆς των ζωῆς, ὁδηγοῦσι τοὺς Χριστιανούς, εἰς τὴv μακαρίαν κατάπαυσιν τοῦ ἀvθρώπου, ἀλλέως δηλαδὴ ἄνευ τούτων, μένουσι προσηλωμένοι εἰς τὰ βιωτικὰ καὶ μάταια τῆς γῆς.

Λοιπόν, ὅσον ἡ ψυχὴ εὑρίσκεται ἀναγκαία, πρὸς τὸ ζῇν καὶ κινεῖσθαι τὸ σῶμα, καὶ ὅσον τὸ ἅλας εἶναι ἀναγκαῖον, πρὸς τὸ διαμένειν ἄσηπτα τὰ κρέατα, καὶ ὅσον ἦτον ἀναγκαῖος ὁ πύρινος στύλος, πρὸς τὴν ὁδηγίαν τοῦ Ἰσραηλιτικοῦ λαοῦ, ἄλλο τόσον εἶναι ἀναγκαῖος ὁ ἀληθινὸς ποιμήν, διὰ τὴν αἰώνιον σωτηρίαν τοῦ Χριστεπωνύμου πληρώματος.

Ἐκεῖνος γνωρίζει διὰ χρέος του ἀπαραίτητον νὰ φροντίζῃ καὶ προμηθεύῃ τὰ μέσα καὶ τοὺς τρόπους, διὰ νὰ μανθάνουν καὶ νὰ ἠξεύρουν οἱ Χριστιανοὶ τὰ δόγματα τῆς ἁγίας πίστεως, τὰ μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας, καὶ νὰ φυλάττουν καλῶς τὰς ἐντολὰς τοῦ ἁγίου εὐαγγελίου, τουτέστιν νὰ ζοῦν καὶ νὰ πολιτεύωνται ὡς Χριστιανοί, ἤγουν ὡς τέκνα Θεοῦ, ὡς ξένοι καὶ πάροικοι εἰς τὴν παροῦσαν ζωήν, ὡς πολίται τῆς ἄνω Ἱερουσαλήμ, καὶ ὡς κληρονόμοι τῆς οὐρανίου Βασιλείας, τῆς ἠτοιμασμένης δι' αὐτούς, ἀπὸ καταβολῆς κόσμου.

Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Πάριος

 

Μὲ ἀσήμαντα πράγματα

-Γέροντα, σκαλώνω σὲ μερικὰ ἀσήμαντα πράγματα καὶ δὲν ἔχω διάθεση μετὰ νὰ ἀγωνισθῶ γιὰ κάτι ἀνώτερο.

-Αὐτὰ εἶναι σὰν τὶς νάρκες ποὺ βάζει ὁ ἐχθρός, γιὰ νὰ ἀχρηστέψει τὸν στρατό. Τὸ ταγκαλάκι, ὅταν δεῖ ὅτι δὲν μπορεῖ νὰ κάνει ἄλλη ζημιὰ στὸν ἀγωνιστή, κοιτάει πῶς νὰ τὸν ἀχρηστέψει μὲ ἀσήμαντα πράγματα. Ὕστερα, νὰ ξέρεις ὅτι ὑπάρχουν καὶ μικρὰ ταγκαλάκια, ποὺ κάνουν ὅμως μεγάλη ζημιά. Μιὰ φορὰ ρώτησαν ἕνα μικρὸ ταγκαλάκι: «Τάχα τί μπορεῖς νὰ κάνεις ἐσύ;». «Ἐγὼ τί μπορῶ νὰ κάνω; Πάω καὶ μπερδεύω τὶς κλωστὲς στὶς μοδίστρες, στοὺς τσαγκάρηδες, ἀπάντησε, καὶ τοὺς κάνω νὰ θυμώνουν». Τὰ μεγαλύτερα σκάνδαλα γίνονται ἀπὸ τιποτένια πράγματα, ὄχι μόνο σ’ ἐμᾶς, ἀλλὰ μερικὲς φορὲς καὶ στὰ κράτη. Στοὺς πνευματικοὺς ἀνθρώπους δὲν ὑπάρχουν σοβαρὲς ἀφορμὲς γιὰ σκάνδαλα. Ἀπὸ τὰ μικρὰ παίρνει ὁ διάβολος ἀφορμή. Τσακίζει τὸν ἄνθρωπο ψυχικὰ μὲ κάτι χαζά, παιδικὰ πράγματα, ὁπότε κάνει τὴν καρδιά του ὅπως ἐκεῖνος θέλει καὶ μένει μετὰ κανεὶς ἕνα κούτσουρο.

Ἅγιος Παΐσιος Ἁγιορείτης

 

Ὁ ταπεινὸς ἄνθρωπος

Ὁ ταπεινὸς ἄνθρωπος διακρίνεται παντοῦ. Καὶ στὰ λόγια του καὶ στὸ βάδισμά του καὶ στὸ φαγητό του καὶ στὸν ὕπνο του. Δὲν διαπληκτίζεται, δὲν θυμώνει, δὲν νευριάζει, δὲν διεκδικεῖ καλὰ καὶ σώνει τὸ δίκιο του. Προκειμένου νὰ χάσει τὴν εἰρήνη καὶ τὴ γαλήνη του καὶ νὰ τὰ χαλάσει μὲ τὸν Θεό, παραιτεῖται. Στέκει στὴν Ἄκρα ταπείνωση τοῦ Κυρίου.

Γέρων Εὐσέβιος Γιαννακάκης