Πῶς ἐνεργεῖ ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ

Σήμερα ἑορτάσαμε τήν μνήμη τοῦ ἁγίου Γρηγορίου Ἀρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης τοῦ Παλαμᾶ. Ὁ ἅγιος Γρηγόριος εἶναι ἕνας μεγάλος θεολόγος τῆς Ἐκκλησίας μας, μεγάλος διδάσκαλος πνευματικός, μεγάλος Ἱεράρχης τῆς Ἐκκλησίας μας.

Τόν 14ο αἰώνα οἱ δυτικοί, ὅπως καί σήμερα ἔτσι καί τότε, ἐμφοροῦνταν ἀπό τό πνεῦμα τοῦ ὀρθολογισμοῦ καί δέν μποροῦσαν νά καταλάβουν τί εἶναι ἡ θεία Χάρη καί πῶς ἐνεργεῖ ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ στόν ἄνθρωπο. Προσπαθοῦσαν ὀρθολογιστικά νά ἑρμηνεύσουν τό τί εἶναι ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ.

Τότε ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς δίδαξε τήν ὀρθή, τήν Ὀρθόδοξο θεολογία τοῦ Εὐαγγελίου, τῶν Ἀποστόλων καί τῶν Πατέρων. Ὅτι η Χάρη τοῦ Θεοῦ εἶναι ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ, εἶναι ἄκτιστη, δέν εἶναι κτίσμα, δέν εἶναι δημιούργημα τοῦ Θεοῦ, καί ἁγιάζει τόν ἄνθρωπο, φωτίζει τόν ἄνθρωπο καί ἀκόμη κάνει τόν ἄνθρωπο, ὅταν ὁ ἄνθρωπος ἑνωθεῖ μέ τόν Θεό, θεό κατά χάρη.

Καί ἔτσι ἔδωσε τήν δυνατότητα σέ ὅλους μέ τήν διδασκαλία του νά ἀγωνίζονται νά ἔχουν τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ στήν ζωή τους. Νά ἔχουμε ἐμεῖς τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ στήν ζωή μας καί νά μήν εἴμαστε σ’ αὐτόν τόν κόσμο ἔρημοι, ἀπαρηγόρητοι, κενοί, γεμάτοι ἄγχος καί χωρίς νόημα στήν ζωή μας.

Διότι, ὅταν ὁ ἄνθρωπος δέν ἔχει τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ, εἶναι κενός, ἄδειος καί ἡ ζωή του γεμίζει ἀπό ἄγχος καί ἀπελπισία. Όταν ὅμως ἔχει τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ ὁ ἄνθρωπος, τότε ἔχει τήν εἰρήνη τοῦ Θεοῦ μέσα του, ἔχει τήν χαρά τοῦ Θεοῦ μέσα του, βρίσκει τό ἀληθινό νόημα τῆς ζωῆς του, ἔχει φῶς μέσα στήν ζωή του.

Ὅλα αὐτά λοιπόν τά ὀφείλουμε στόν ἅγιο Γρηγόριο τόν Παλαμᾶ. Γι’ αὐτό καί ἡ Ἐκκλησία μας τόν θεωρεῖ ὡς ἕνα ἀπό τούς μεγίστους διδασκάλους καί πνευματικούς της Πατέρες. Καί εἶναι εὐλογία πού ἦταν Ἀρχιεπίσκοπος τῆς Θεσσαλονίκης, ἡ ὁποία εἶναι ἐγγύτατα στό Ἅγιον Ὅρος πόλη, ἡ δευτέρα Βασιλεύουσα τῆς Ὀρθοδοξίας καί τοῦ γένους μας.

Ἀλλά ἦταν καί Ἁγιορείτης, διότι ἐδῶ στό Ἅγιον Ὅρος ἀσκήθηκε ὁ ἅγιος Γρηγόριος πολλά χρόνια καί ἀπό ἐδῶ ξεκίνησε καί ἔλαβε τά πνευματικά ὄπλα γιά νά διδάξει τήν Ὀρθόδοξο διδασκαλία περί τῆς θείας Χάριτος.

Ὅλοι ἐμεῖς οἱ νεοέλληνες, καί μάλιστα οἱ Ὀρθόδοξοι πιστοί, πρέπει νά διαβάζουμε τα ἔργα τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, γιά νά δοῦμε τί μεγάλος θησαυρός εἶναι ὁ ἅγιος Γρηγόριος καί τί προσφέρει στόν καθένα ἀπό ἐμᾶς σήμερα. Γιατί οἱ ἅγιοι Πατέρες, καί ἰδίως ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, εἶναι ἐπίκαιροι. Δέν ἦταν γιά τόν 14ο αἰώνα, εἶναι καί γιά σήμερα.

Γι’ αὐτό συνιστῶ σέ ὅλους – καί μάλιστα ὅσοι εἶσθε μορφωμένοι – νά ψάξετε νά βρεῖτε νά διαβάσετε τόν βίο τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ καί ὅσα μπορεῖτε ἀπό τά ἔργα του, γιά νά πάρετε φῶς γιά τήν ζωή σας.

Σήμερα, πού ἑορτάζουμε τόν ἅγιο Γρηγόριο, τόν διδάσκαλο τῆς Χάριτος, ζήσαμε καί ἕνα μυστήριο τῆς Χάριτος τοῦ Θεοῦ, τό μυστήριο τῆς Ἱεροσύνης. Ὁ Σεβασμιώτατος, ἔχοντας τό πλήρωμα τῆς χάριτος τῆς Ἱεροσύνης – διότι οἱ Ἐπίσκοποι ἔχουν τό πλήρωμα τῆς Ἱεροσύνης – μέ τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ μετέδωσε αὐτή τήν ἀποστολική Χάρη στόν ἀδελφό μας, πού μέχρι τώρα – πρό δύο ὠρών – ἦταν διάκονος καί μετά δύο ὧρες, πού ἦρθε ἡ θεία Χάρη, ἔγινε ἱερεύς τοῦ Θεοῦ τοῦ Ὑψίστου. Καί τώρα μπορεῖ νά τελεσιουργεῖ τά ἄχραντα Μυστήρια καί νά μεταδίδει καί αὐτός τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ διά τῶν ἁγίων Μυστηρίων.

Εἶναι ἕνα δεῖγμα τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ καί τοῦ πόσο μᾶς ἀγαπάει ὁ Θεός. Ἔτσι ἐγώ αἰσθάνθηκα σήμερα. Ὤστε σ’ ἐμᾶς τούς ἀνθρώπους δίνει τήν ἐξουσία νά μεταδίδουμε τήν θεία Χάρη Του, πρῶτον στούς Ἐπισκόπους καί μετά στούς Ἱερεῖς. Αὐτό δέν εἶναι τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ; Ὄτι η θεία Χάρη δέν ἔρχεται κατ’ εὐθείαν ἀπό τόν Οὐρανό, ἀλλά μεταδίδεται διά μέσου ἀνθρώπων, πού Ἐκεῖνος μέ τήν Χάρη Τοῦ χειροτονεῖ.

Καί το δεύτερο Μυστήριο τῆς Χάριτος τοῦ Θεοῦ· ὁ καθαγιασμός τῶν Τιμίων Δώρων. Διότι δύο φορές ἦρθε σήμερα τό Ἅγιο Πνεῦμα· νά μεταβάλει τόν ἀδελφό σέ Ἱερέα καί νά μεταβάλει τόν ἄρτο καί τόν οἶνο σέ Σῶμα καί Αἷμα Χριστοῦ.

Καί αὐτό τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ· μᾶς δείχνει καί αὐτό πόσο μᾶς ἀγαπάει ὁ Θεός. Μᾶς δίνει τό Σῶμα Του καί τό Αἷμα Του, γιά νά γίνουμε καί ἐμεῖς ἕνα μαζί Του. Να μήν εἶναι Ἐκεῖνος στόν Οὐρανό καί ἐμεῖς στήν γῆ, ἀλλά νά εἴμαστε ἐμεῖς μέσα στόν Χριστό καί ὁ Χριστός νά εἶναι μέσα σ’ ἐμᾶς.

Γιά ὅλα αὐτά αἰσθανόμαστε βαθιά εὐγνωμοσύνη καί εὐχαριστοῦμε τόν Σταυρωθέντα καί Ἀναστάντα Κύριό μας γιά τά δῶρα Του αὐτά τά μεγάλα καί μοναδικά, γιά τά ὁποία πρέπει νά εἴμαστε συνεχῶς συγκινημένοι καί εὐγνώμονες στήν ζωή μας, ὅλοι, μικροί καί μεγάλοι.

Εὐχαριστῶ καί ὅλους σας, πατέρες καί ἀδελφοί, πού ἤλθατε νά συμπροσευχηθοῦμε μαζί, καί εὔχομαι ταπεινῶς μέ τήν εὐχή τοῦ Σεβασμιωτάτου ἡ Χάρη τοῦ Παναγίου Πνεύματος, πού τόσο πλούσια ἐπέλαμψε σήμερα σέ ὅλους ἐμᾶς, νά μᾶς φωτίσει καί νά μᾶς ὁδηγήσει στόν δρόμο τῆς ζωῆς μας, γιά νά φθάσουμε στήν ἐπίγνωση τῆς ἀληθείας τοῦ Χριστοῦ.

(1987)

Ἀρχιμ. Γεώργιος Καψάνης