Σάββατο 17 Μαΐου 2014


Εἰς τὴν Παναγίαν τὴν Δομάν

Δύο τν απόλων σπευσαν ν φορτώσωσι τ ερά, ς κα τ καλάθια τν ποιμενίδων τ περικλείοντα ορτάσιμά τινα φόδια, ες πέντε ξ νάρια, ερες πέβη ες τ βδομον, κα ο λλοι πεζοί, ο μν κρατοντες τς λαμπάδας των ναμμένας, μ τν ριστεράν, προσπαθοντες, μ τν δεξιάν, ν σκεπάσωσι τν λαμπν π τς πνος τς πογείου αρας, ο δ νάψαντες μικρ φαναράκια, χρήσιμα ες τος απόλους δι τος νυκτερινος παυλισμος κα τος μολγος τν αγν των, ξεκίνησαν κατερχόμενοι πρς βορρν, ετα στράφησαν νατολικώτερον, βαίνοντες δι κακοτοπις φ ς δν θ ντεχον λλοι πόδες παρ τος δικούς των, λαφρ πατοντες μ τ τσαρούχια τ περιβάλλοντα τος εκινήτους πόδας των, βιάζοντες τ γαϊδουράκια ν τρέχωσι, σύροντες μλλον ατ ες τν δρόμον, τοποθετούμενοι ξ ριστερν ς μψυχα δίκρανα, πρς ποστήριξιν τν φορτωμένων ποζυγίων ες τ κρημνωδέστερα μέρη.

Δύο τρες ατν, μ τς κάπας των, ρχοντο τελευταοι, μετ συριγμν κα κατανοήτων μονοσυλλάβων, γοντες τ απόλιά των, μ τ μικρ ρίφια δι χαριεστάτων σκιρτημάτων τρέχοντα παρ τς μητέρας των, βελάζοντα ρωτηματικς, ες α αγες πήντων ορίστως, μ χουσαι πς ν ξηγήσωσι τν συνήθη νυκτοπορίαν.

σελήνη εχεν νατείλει πρ το μεσονυκτίου, κα δίσκος της, πέρυθρος λίγον, πότε φαίνετο πισθεν τν κορυφν ψηλν δένδρων, πότε κρύπτετο, κατ τος λιγμος τς πορείας, πισθεν το βουνο. Κα ο θάμνοι σείοντο πανταχο θεν διέβαινεν πομπή, κα τ ντομα ξεγείροντο παράωρα κ το πνου των, καί τινα μυιγάρια ξορμντα πέτων φαιδρς περ τς νημμένας λαμπάδας, ποβοΐζοντα, καίοντα τς μικκύλας πτέρυγάς των καταστρέφοντα μετ τελευταίου βόμβου τν φήμερον παρξίν των ες τν πρόσψαυσιν τς φλογός. Κα τ νυκτοπούλια φευγον φοβισμένα π σχονον ες κόμαρον, π αμασιν ες δένδρον, προσθέτοντα τν λαφρν θρον τν πτερύγων των ες τ βρν ναρμόνιον φύσημα τς αρας τς ρθρίας. 

Κα γραμπελι χιονανθής, λευκάζουσα κα μυροβολοσα ες τος φράκτας, λευχείμων μυροφόρος ορτάζουσα τν νάστασιν, κα κισσς κα τ γιόκλημα, πλόκαμοι τς νοίξεως ξαπλούσης τν μυροβόλον κόμην της ν τος γρούς, διέχυνον ζωηροτέραν ν τ νυκτ τν εωδίαν των ες τν έρα. 

Καὶ ἡ ἀργυρᾶ ἀμμόκονις τῶν ἄστρων ὠλιγόστευεν ἐπάνω, καθ᾽ ὅσον ὑψοῦτο ἡ σελήνη, καὶ ἡ ἀηδὼν ἠκούετο μινυρίζουσα βαθιὰ εἰς τὸν μυχὸν τοῦ δάσους, καὶ ὁ γκιώνης μὴ δυνάμενος νὰ διαγωνισθῇ πρὸς τὴν λιγυρὰν ἀδελφήν του, ἔπαυσε πρὸς καιρὸν τὸ θρηνῶδες ᾆσμά του.

Εἶχαν κατέλθει ἤδη πολὺ βαθιά, κάτω εἰς τὸ ρεῦμα, καὶ ἀντικρύ των ἔβλεπον μακρὰν τὸ πέλαγος, κυανῆν ὀθόνην, ἀμυδρῶς ἐπαργυρουμένην ἀπὸ τὰς ἀκτῖνας  τῆς  σελήνης.

Ἠκούσθη δὲ μετ᾽ ὀλίγον βαθὺς παφλασμὸς ὡς χειμάρρου καταφερομένου μετὰ δούπου ἀπὸ τῶν βράχων, κρότος συνεχής, ἰσχυρός, μονότονος. Ἦτο τὸ ρεῦμα τῆς Παναγίας τῆς Δομάν, ἀπὸ τῶν ὑδάτων τοῦ ὁποίου εἴκοσι νερόμυλοι ὑδρεύοντο τὸ πάλαι καὶ πολλαὶ ἑκατοντάδες στρέμματα κήπων μὲ κλιμακωτὰς αἱμασιὰς ἐπιαίνοντο ἀπὸ τὸ δροσερὸν νᾶμά του. Ἐκεῖ ἀντικρύ, προέκυπτεν ἐπ᾽ ἄκρας τῆς θαλάσσης τὸ παλαιὸν φρούριον, τὸ ὁποῖον ἦτό ποτε κατοικία ἀνθρώπων, πρὶν γίνῃ γλαυκῶν φωλεὰ καὶ λάρων ὁρμητήριον. Εἰς τὸ ἀκένωτον ρεῦμα τῆς Παναγίας τῆς Δομὰν ὠφείλετο ἡ εὐδοκίμησις πάσης φυτείας καὶ πάσης βλαστήσεως κατὰ τοὺς παλαιοὺς ἐκείνους χρόνους.

Ἦτο ἤδη ὣς δύο μετὰ τὰ μεσάνυκτα, ὅταν ὁ παπ᾽ Ἀγγελὴς καὶ οἱ αἰπόλοι του ἔφθασαν εἰς τὴν Παναγίαν τὴν Δομάν. Τὸ μικρὸν ἐξωκκλήσιον ἦτο κτισμένον ὑπὸ συστάδα πελωρίων δένδρων, περιβαλλόμενον γραφικῶς ὑπ᾽ αὐτῶν, σκεπαζόμενον φιλοστόργως ἀπὸ τοὺς κλῶνάς των. Ὁ ναΐσκος ἦτο πενιχρός, ἀλλὰ διετηρεῖτο καὶ ἦτο λειτουργήσιμος.

Ἦτο δὲ ἓν τῶν ὀλίγων ναϊδίων, ὅσα ἐσώζοντο ὄρθια ἀπὸ τῆς παλαιᾶς ἐποχῆς. Γείτονες αὐτοῦ, χαμηλότερα πρὸς τὴν θάλασσαν, ἦσαν τὸ πάλαι, ἐντὸς τῆς κοιλάδος τῆς συνεχομένης μεταξὺ δύο ἀκτῶν, πάμπολλοι ναΐσκοι ἕως τέσσαρες δωδεκάδες. Οἱ πλεῖστοι ἦσαν σήμερον ἐρείπια. Ἡ Παναγία τοῦ Δομάν, ἁπλῆ ἀναπαράστασις τῆς Ζωοδόχου Πηγῆς τοῦ Βυζαντίου καὶ περιβαλλομένη ὡς μὲ στέφανον ἀπὸ τὸν ἀειθαλῆ κόσμον τῶν πελωρίων δένδρων της, ἵστατο ἀκόμη ὀρθή, κ᾽ ἐφαίνετο λέγουσα πρὸς τοὺς ἀδελφούς της, ὅσοι εἶχαν γονατίσει, καταβληθέντες ἀπὸ τὸν κάματον τῆς διὰ τόσων αἰώνων πορείας: «Παρηγορηθῆτε, σᾶς ἀντιπροσωπεύω ἐγώ!»

Ἡ εὐσεβὴς τάσις τοῦ λαοῦ, ζητοῦντος, διὰ τοῦ πολλαπλασιασμοῦ τῶν ἐξωκκλησίων ἀνὰ τὰ ὄρη καὶ τὰς κοιλάδας, νὰ παρηγορηθῇ διὰ τὴν στέρησιν τῶν τόσων τὸ πάλαι ἱερῶν καὶ βωμῶν του, λησμονοῦντος τοὺς παλαιοὺς θεούς του χάριν τῶν νέων ἁγίων του, κατίσχυσε τῆς αὐστηροτέρας καὶ δογματικωτέρας θεωρίας, καθ᾽ ἣν ἀπηγορεύοντο εἰς τοὺς χριστιανοὺς οἱ ἀγροτικοί ναοί. Ἀκριβέστεροι δέ τινες ἑρμηνεῖς τοῦ γράμματος, ἱερομόναχοι καὶ ἀσκητικοὶ ἄνδρες, ἠρνοῦντο καὶ νὰ λειτουργῶσιν εἰς ἐξωκκλήσια.

Ἀλλὰ τὸ αἴσθημα εἶναι ἀνώτερον τῆς θεωρίας, καὶ ὁ λαός, δουλεύων, τυραννούμενος, πενόμενος, ἀγροδίαιτος, διασπειρόμενος κατὰ κώμας καὶ χωρία, μὴ ἔχων πόρους νὰ κτίσῃ μεγάλας καὶ λαμπρὰς ἐκκλησίας, ἔκτισε πολλὰς καὶ πενιχράς. Ὁ δὲ Σωτήρ, συγκαταβατικώτερος τῶν ἐπισήμων ἐπὶ γῆς διερμηνευτῶν του, «μνημονεύων τῶν ἐπὶ γῆς διατριβῶν», καθὼς εἶπεν ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος, ἐνθυμούμενος τὴν πενιχρὰν προσφορὰν τῆς χήρας, δέχετο κα το πένητος λαο του τν εσεβ φόρον, καθς δέχθη κείνης τ δύο λεπτά.

Ἀλέξανδρος Παπαδιαμάντης

Τετράδιο 145 * Ἀπρίλιος 2012

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου