Μιὰ ἀπαλὴ ἀνέκφραστη ἀγαλλίαση

Ὅταν ἐλέγχουμε κάποιον ἀπὸ ἀγάπη, μὲ πόνο, εἴτε τὴν καταλαβαίνει ὁ ἄλλος τὴν ἀγάπη μας εἴτε ὄχι, ἡ ἀλλοίωση γίνεται στὴν καρδιά του, ἐπειδὴ κινούμαστε ἀπὸ καθαρὴ ἀγάπη. Ἐνῶ ὁ ἔλεγχος ποὺ γίνεται χωρὶς ἀγάπη, μὲ ἐμπάθεια, τὸν κάνει τὸν ἄλλο θηρίο, γιατὶ ἡ κακία μας προσκρούει στὸν ἐγωισμό του, καὶ τότε βγάζει σπίθες, καὶ ἀνάβει ἡ φωτιά, ὅπως ὅταν χτυπήση ὁ πυριόβολος –τὸ ἀτσάλι- στὴν στουρναρόπετρα.

Ὅταν ἀνεχώμαστε τὸν ἀδελφό μας ἀπὸ ἀγάπη, ἐκεῖνος τὸ καταλαβαίνει. Καὶ ὅταν δὲν ἐκδηλώνεται ἡ κακία μας, ἀλλὰ εἶναι ἐσωτερική, πάλι τὴν καταλαβαίνει, γιατὶ τοῦ προκαλεῖ ταραχή· ὅπως ὁ διάβολος, ἀκόμη καὶ ὅταν παρουσιάζεται σὰν ἄγγελος φωτός, φέρνει ταραχή, ἐνῶ ὁ πραγματικὸς Ἄγγελος φέρνει μιὰ ἀπαλὴ ἀνέκφραστη ἀγαλλίαση.

Ἅγιος Παΐσιος Ἁγιορείτης

Ἁπλότητα καί ἀγαθότητα

Ὅ,τι κάνει ὁ καλός ἑαυτός μας, νά μήν τό παίρνει εἴδηση ὁ κακός «Μή γνώτω ἡ ἀριστερά σου τί ποιεῖ ἡ δεξιά σου». «Ἀριστερά» εἶναι ὁ ἀντίθετος ἑαυτός μας, πού ὅταν τό πάρει εἴδηση, θά τά χαλάσει ὅλα. Ὁ ἀντίθετος εἶναι ὁ κακός ἑαυτός μας. Νέος εἶναι ὁ ἐν Χριστῷ ἑαυτός μας, ἐνῶ ὁ ἄλλος εἶναι ὁ παλαιός. Χρειάζεται τέχνη γιά νά μήν παίρνει εἴδηση ὁ παλαιός. Χρειάζεται τέχνη καί κυρίως ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ.

Ὑπάρχουν μερικά μυστικά. Τό Εὐαγγέλιο μᾶς προτρέπει πώς πρέπει νά προλαμβάνουμε ὁρισμένα πράγματα πού μᾶς δυσκολεύουν στόν ἀγώνα μας.

Λ.χ. θέλετε νά γευθεῖτε μία χαρά ἀπό τόν Θεό. Ποιό εἶναι τό μυστικό ἐδῶ; Ἔστω ὅτι τήν πιστεύετε καί τή ζητᾶτε τή χαρά καί λέτε «δέν μπορεῖ παρά νά μοῦ τή δώσει ὁ Θεός». Ἐκεῖνος δέν τήν δίνει. Καί αἰτία εἶστε ἐσεῖς οἱ ἴδιοι. Ὄχι ὅτι ὁ Θεός δέν θέλει νά τή δώσει, ἀλλά τό μυστικό εἶναι ἡ δική σας ἁπλότης καί ἀπαλότης.

Ὅταν λείπει ἡ ἁπλότης καί λέτε: θά κάνω αὐτό καί ὁ Θεός θά μοῦ δώσει αὐτό πού ζητῶ, δέν γίνεται.

Ἁπλά, ἀπαλά θά κάνετε τό καθετί. Δέν θά κάνετε τίποτα μέ σκοπιμότητα. Νά μή λέτε, θά κάνω ἔτσι, γιά νά ἔρθει αὐτό τό ἀποτέλεσμα, ἀλλά θά τό κάνετε ἔτσι ἀπαλά, χωρίς νά τό ξέρετε. Δηλαδή προσεύχεσθε ἁπλά καί δέν σκέφτεστε τί θά χαρίσει ὁ Θεός μές στήν ψυχή σας. Δέν κάνετε ὑπολογισμούς. Νά μήν τό συζητᾶτε αὐτό μέ τόν ἑαυτό σας. Ὅταν λέτε τήν εὐχή, νά τή λέτε ἀπαλά, ἁπλά καί νά μήν σκέπτεσθαι τίποτε ἄλλο παρά μόνο τήν εὐχή.

Ἡ καρδιά σας νά εἶναι ἁπλή, ὄχι διπλή καί ἀνειλικρινής, ἀγαθή καί ὄχι πονηρή καί ἰδιοτελής. Τήν ἁπλή καί ἀγαθή ψυχή ὅλοι τήν ἐπιζητοῦν, ἀναπαύονται σέ κείνη, τήν πλησιάζουν χωρίς φόβο, χωρίς ὑποψία. Καί ἡ ἴδια ζεῖ μέ ἐσωτερική εἰρήνη, ἔχει ἀγαθή σχέση μ’ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους καί μ’ ὅλη τήν κτίση.

Ὁ ἀγαθός ἄνθρωπος δέν ἔχει πονηρούς λογισμούς, ἑλκύει τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ. Κυρίως ἡ ἀγαθότητα καί ἡ ἁπλότητα ἑλκύουν τή Χάρη τοῦ Θεοῦ. Εἶναι προϋποθέσεις γιά νά ἔρθει ὁ Θεός καί «μονήν εὑρήσει»

Στήν Ἁγία Γραφή ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ μᾶς λέει καθαρά γιά τήν ἁπλότητα «ἀγαπήσατε δικαιοσύνην οἱ κρίνοντες τήν γῆν, φρονίσατε περί τοῦ Κυρίου ἐν ἀγαθότητι καί ἐν ἁπλότητι καρδίας ζητήσατε αὐτῶν…».

Ἁπλότητα καί ἀγαθότητα.

Αὐτό εἶναι τό πᾶν, γιά ν’ ἀποκτήσετε τήν Θεία Χάρη. Πόσα μυστικά ὑπάρχουν στήν Ἁγία Γραφή! «Κακότεχνος ψυχή» εἶναι ἡ κακοφτιαγμένη ψυχή, αὐτή πού κατασκευάζει τό κακό. Οὔτε εἰσέρχεται, οὔτε κατοικεῖ ἡ Θεία Σοφία σέ μία τέτοια ψυχή. Ὅπου ὑπάρχει διαφθορά καί δολιότητα, δέν εἰσέρχεται ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ.

Ἅγιος Πορφύριος Καυσοκαλυβίτης

Ἡμερολόγιο 28^ης Ὀκτωβρίου 1940

Δευτέρα 28

Κοιμήθηκα δυὸ τὸ πρωί, διαβάζοντας Μακρυγιάννη. Στὶς τρεῖς καὶ μισὴ μία φωνὴ μέσα ἀπὸ τὸ τηλέφωνο μὲ ξύπνησε: «ἔχουμε πόλεμο». Τίποτε ἄλλο, ὁ κόσμος εἶχε ἀλλάξει. Ἡ αὐγή, ποὺ λίγο ἀργότερα εἶδα νὰ χαράζει πίσω ἀπὸ τὸν Ὑμηττό, ἦταν ἄλλη αὐγή: ἄγνωστη. Περιμένει ἀκόμη ἐκεῖ ποὺ τὴν ἄφησα. Δὲν ξέρω πόσο θὰ περιμένει, ἀλλὰ ξέρω πὼς θὰ φέρει τὸ μεγάλο μεσημέρι. Ντύθηκα κι ἔφυγα ἀμέσως.

Στὸ Ὑπουργεῖο Τύπου δυό-τρεῖς ὑπάλληλοι. Ὁ Γκράτσι εἶχε δεῖ τὸν Μεταξᾶ στὶς τρεῖς. Τοῦ ἔδωσε μία νότα καὶ τοῦ εἶπε πὼς στὶς 6 τὰ ἰταλικὰ στρατεύματα θὰ προχωρήσουν. Ὁ πρόεδρος τοῦ ἀποκρίθηκε πὼς αὐτὸ ἰσοδυναμεῖ μὲ κήρυξη πολέμου, καὶ ὅταν ἔφυγε κάλεσε τὸν πρέσβη τῆς Ἀγγλίας. Ἀμέσως μετὰ τὸν Νικολούδη στὸ Ὑπουργεῖο Ἐξωτερικῶν. Ὁ πρόεδρος ἦταν μέσα μὲ τὸν πρέσβη τῆς Τουρκίας.

Στὸ γραφεῖο τοῦ Μαυρουδῆ, ὁ Μελᾶς ἔγραφε σπασμωδικὰ ἕνα τηλεγράφημα. Ὁ Μαυρουδῆς μέσα στὸ παλτό του σὰν ἕνα μικρὸ σακούλι. Διάβασα τὴ νότα τοῦ Γκράτσι. Ὁ Γάφος κι ὁ Παπαδάκης τηλεφωνοῦσαν. Καθὼς ἑτοίμαζα τὸ τηλεγράφημα τοῦ Ἀθηναϊκοῦ πρακτορείου, μπῆκε ὁ Τοῦρκος πρέσβης γιὰ νὰ ἰδεῖ τὴ νότα καὶ σὲ λίγο ὁ πρόεδρος μὲ ὄψη πολὺ ζωντανή.

Ἔπειτα ἄρχισαν νὰ φτάνουν οἱ ὑπουργοί, χλωμοὶ περισσότερο ἢ λιγότερο, καθένας κατὰ τὴν κράση του. Τὸ ὑπουργικὸ συμβούλιο κράτησε λίγο. Ὁ Μεταξᾶς πῆγε ἀμέσως στὸ γραφεῖο του κι ἔγραψε τὸ διάγγελμα στὸ λαό. Τὸ πήραμε καὶ γυρίσαμε στὸ ὑπουργεῖο τύπου. Μέσα ἀπὸ τὰ τζάμια τοῦ αὐτοκινήτου, ἡ αὐγὴ μ᾿ ἕνα παράξενο μυστήριο χυμένο στὸ πρόσωπό της.

Ἔγραψα μαζὶ μὲ τὸ Νικολούδη τὸ διάγγελμα τοῦ βασιλιᾶ. Καμιὰ δακτυλογράφος ἀκόμη. Πῆγα σπίτι μιὰ στιγμὴ καὶ τὸ χτύπησα στὴ γραφομηχανή μου. Ἡ Μάρω μοῦ εἶχε ἑτοιμάσει καφέ. Γύρισα στὸ Ὑπουργεῖο καθὼς σφύριζαν οἱ σειρῆνες. Στὴ γωνία Κυδαθηναίων μιὰ φτωχὴ γυναίκα μὲ μιὰ ὑστερικὴ σύσπαση στὸ πρόσωπο. Τώρα ὅλοι μαζεμένοι στὰ ὑπόγεια τῆς «Μεγάλης Βρετανίας».

Ὁ βασιλιὰς μὲ ὕφος νέου ἀξιωματικοῦ. Ὑπόγραψε τὸ διάγγελμά του καὶ φύγαμε. Τηλεφώνησα στὸ τηλεγραφεῖο νὰ σταματήσουν τὰ τηλεγραφήματα καὶ τῶν Γερμανῶν ἀνταποκριτῶν. Οἱ ὑπάλληλοι ἐκεῖ εἶναι ἀκόμη οὐδέτεροι. Δὲν μποροῦν νὰ πιστέψουν τὴ φωνή μου:

-Εἶστε βέβαιος; καὶ τῶν Γερμανῶν;

-Καὶ τῶν Γερμανῶν, εἶπα.

-Τί δικαιολογία νὰ δώσουμε;

Δὲν ἔχω καιρὸ γιὰ συζητήσεις:

-Πέστε τους πὼς τώρα εἶναι χαλασμένα τὰ σύρματα μὲ τὸ Βερολίνο, κι ἂν φωνάζουν πολὺ στεῖλτε τους σ᾿ ἐμένα.

Πῆρα καὶ ἔδωσα τὸ πρῶτο πολεμικὸ ἀνακοινωθέν μας καὶ κατέβηκα στοὺς δρόμους γιὰ νὰ ἰδῶ τὰ πρόσωπα. Τὸ πλῆθος ἔσπαζε τὰ τζάμια τῶν γραφείων τῆς «Ἄλα Λιτόρια».

Γιῶργος Σεφέρης

Πρόσεχε, μὴν πάρουν τὰ μυαλά σου ἀέρα

Ἄκουσα, ὅτι ἡ οἰκογενειακή σας ζωή, τό σπίτι σας, δέν εἶναι ἔξω ἀπό ἀρρώστιες καί ἀπό ἄλλες λυπηρές καταστάσεις, καί λυπήθηκα πολύ. Καί παρακάλεσα τόν Κύριο, νά σᾶς ἐπισκεφθῆ μέ εὐσπλαχνία καί ἔλεος· καί νά θεραπεύσει τίς ἀσθένειές σας.

Τί νά κάμωμε;

Ἔτσι τό θέλησε ὁ Κύριος: νά μή περνάει ἡ πρόσκαιρη αὐτή ζωή χωρίς πίκρες καί θλίψεις.

Ἡ ἁγία Γραφή λέγει: «πᾶσα κεφαλή εἰς πόνον καί πᾶσα καρδία εἰς λύπην». Δηλαδή: Δέν θά βρεῖς στόν κόσμο κεφάλι χωρίς σκοτοῦρες- καρδιά χωρίς πόνο καί στενοχώριες.

Καί αὐτό ἰσχύει ὄχι ἁπλά γιά κάθε ἄνθρωπο· ἀλλά καί γιά τούς ἁγίους!

Δέν ὑπάρχει ἅγιος, ποὺ - ὅσο ἅγιος καί τέλειος καί ἄν ἦταν - νά πέρασε στή ζωή του χωρίς πόνο καί θλίψη, χωρίς νά ὑποφέρει.

Γιατί ὅμως, γιατί;

Ἀπαντάει ὁ ἀπόστολος Παῦλος: «Ἵνα μή ὑπεραίρομαι». Γιά νά μή πάρουν τά μυαλά μου ἀέρα! Γιατί, ὁ ἄνθρωπος, ὅταν τά ἔχει ὅλα καλά, μεγαλοπιάνεται.

Καί ὅποιος μεγαλοπιάνεται, σκέφτεται ἀπάνθρωπα· καί μιλάει καί ἐνεργεῖ ἀπάνθρωπα!

Ἄν λοιπόν ἅγιοι σάν τόν ἀπόστολο Παῦλο ὑπόφεραν πολλά, γιά νά μήν πάρουν τά μυαλά τους ἀέρα, πόσο πιό πολύ εἶναι γιά μᾶς εὐεργεσία θεϊκή, ὅταν ὑποφέρουμε!

Πότε εἶναι γιά μᾶς ὁ πόνος εὐεργεσία;

Ὅταν μᾶς κάνει καί ψάχνουμε νά ἰδοῦμε, πῶς περπατᾶμε.

Ὅταν αὐτό δέν τό κάνουμε, ἀπό μόνοι μας, μᾶς χρειάζονται οἱ θλίψεις· γιατί εἶναι ὁ μόνος τρόπος ποὺ μπορεῖ νά μᾶς κάμει νά ξυπνήσουμε.

Ἅγιος Ἀντώνιος τῆς Ὄπτινα

Γιατί ὁ Χριστιανισμὸς δὲν πρέπει νὰ ἀλλάζει μὲ τοὺς καιροὺς; (4)

Λύτρωσέ μας, Κύριε, ἀπὸ αὐτὴν τὴν εὐρεία ὁδό! Προτιμότερο ὅμως νὰ ἀγαπήσουμε κάθε στενοχωρία ποὺ ὁ Κύριος διώρισε γιὰ τὴν σωτηρία μας. Ἂς ἀγαπήσουμε τὰ χριστιανικὰ δόγματα καὶ ἂς βιάσουμε τὸ νοῦ μας μὲ αὐτά, ἐπιβάλλοντάς του νὰ μὴ σκέπτεται διαφορετικά. Ἂς ἀγαπήσουμε τὰ χριστιανικὰ ἤθη καὶ ἂς βιάσουμε τὴν θέλησί μας σ΄ αὐτά, ὑποχρεώνοντάς την νὰ σηκώνη τὸν ἐλαφρὸ ζυγὸ τοῦ Κυρίου ταπεινὰ καὶ ὑπομονετικά. Ἂς ἀγαπήσουμε ὅλες τὶς χριστιανικὲς τελετουργίες καὶ ἀκολουθίες ποὺ μᾶς νουθετοῦν, μᾶς διορθώνουν, μᾶς ἁγιάζουν. Ἂς βιάσουμε τὴν καρδιὰ μας μ' αὐτές, προωθώντας την νὰ μεταφέρη τὶς προτιμήσεις της ἀπὸ τὰ γήινα καὶ τὰ φθαρτὰ στὰ οὐράνια καὶ ἄφθαρτα.

Ἂς περιορίσουμε τὸ ἑαυτό μας σὰν νὰ μπαίναμε σὲ κλουβί. Ἤ, μᾶλλον, ἂς σύρουμε τὸν ἑαυτό μας, σὰν νὰ περνούσαμε μέσα ἀπὸ μία στενὴ διάβασι. Ἂς εἶναι αὐτὴ στενή, γιὰ νὰ μὴ μπορῆ νὰ περεκκλίνη κανεὶς οὔτε δεξιά, οὔτε ἀριστερά. Ἀναμφίβολα ὅμως θὰ λάβουμε δι' αὐτῆς τῆς στενῆς ὁδοῦ ὡς ἀντάλλαγμα τὴν βασιλεία τῶν οὐρανῶν. Διότι αὐτὴ ἡ βασιλεία, καθὼς γνωρίζετε, εἶναι ἡ βασιλεία τοῦ Κυρίου. Ὁ Κύριος καθώρισε αὐτὴ τὴν στενὴ ὁδὸ καὶ μᾶς εἶπε: Πηγαίνετε ἀκριβῶς ἀπὸ αὐτὴ τὴν ὁδὸ καὶ θὰ ἐπιτύχετε τὴν βασιλεία τῶν οὐρανῶν."

Θὰ μποροῦσε πλέον κανεὶς νὰ ἀμφιβάλλη γιὰ τὸ ἂν ὁ ὁδοιπόρος φθάση στὸ σκοπό του; Καὶ τί μυαλὸ θὰ εἶχε καθένας ποὺ ἀρχίζει νὰ ἐπιθυμεῖ κάθε εἶδος ἀκυρώσεως ἐντολῶν, ὅταν μὲ αὐτὸν τὸν τρόπο θὰ ἔχανε ἀμέσως τὸ δρόμο του καὶ θὰ χανόταν;

Ἀφοῦ ἐννοήσατε πλήρως αὐτὴ τὴν ἐπιβεβαίωσι, μὴ στενοχωρῆσθε ἂν κάτι στὴν διδασκαλία μας φαίνεται αὐστηρό. Τὸ μόνο ποὺ νὰ ἐπιζητῆτε εἶναι τὸ νὰ βεβαιωθῆτε ἂν εἶναι τοῦ Κυρίου. Κι ἐφ' ὅσον βεβαιωθήκατε πὼς εἶναι τοῦ Κυρίου, δεχθῆτε την ὁλόψυχα, ὁσοδήποτε αὐστηρὴ ἤ ἐξαναγκαστικὴ μπορεῖ νὰ εἶναι. Κι ὄχι μόνο μὴν ἐπιθυμῆτε ἰδιαίτερη μεταχείρισι καὶ ἐπιείκεια στὸ δόγμα καὶ στὸ ἦθος, ἀλλὰ φεύγετε ἀπὸ αὐτά, σὰν νὰ φεύγατε τὸ πῦρ τῆς γεένης. Ἀπὸ αὐτὸ δὲν μποροῦν νὰ ξεφύγουν ὅσοι ἐπινοοῦν τέτοια πράγματα καὶ μὲ αὐτὰ παρασύρουν τοὺς ψυχικῶς ἀδυνάτους νὰ τοὺς ἀκολουθήσουν. Ἀμήν.

Ἅγιος Θεοφάνης ὁ Ἔγκλειστος

Γιατί ὁ Χριστιανισμὸς δὲν πρέπει νὰ ἀλλάζει μὲ τοὺς καιροὺς; (3)

Ἀκολούθως ἀκοῦστε τί ἀναφέρεται στὸν Προφήτη Ἰεζεκιὴλ ποὺ ἐπὶ ἑπτὰ ἡμέρες βρισκόταν σὲ ἔκστασι προσευχῆς καὶ μετὰ ἀπὸ ἑπτὰ ἡμέρες ἄκουσε τὸ λόγο τοῦ Κυρίου: «Υἱὲ ἀνθρώπου, σκοπὸν δέδωκά σε τῷ οἴκω Ἰσραήλ, καὶ ἀκούσῃ ἐκ στόματός μου λόγον», καὶ διακήρυξε στὸ λαό. Νὰ ὁ νόμος γιὰ σένα! Ἂν δῆς ἕναν ἄνομο ποὺ διαπράττει ἀνομία καὶ δὲν τοῦ πῆς: ἄφησε τὴν ἀνομία σου καὶ ἄλλαξε δρόμο, «ὁ ἄνομος ἐκεῖνος ἐν τῇ ἀδικίᾳ αὐτοῦ ἀποθανεῖται, καὶ τὸ αἷμα αὐτοῦ ἐκ τῆς χειρός σου ἐκζητήσω». Ἀντιθέτως, ἂν διακηρύξης στὸν ἄνομο ὅτι θὰ πρέπει νὰ ξεφύγη ἀπὸ τὴν ἄνομη ὁδό του καὶ αὐτὸς δὲν ξεφύγη, τότε ἐκεῖνος ὁ ἄνομος θὰ πεθάνη στὴν ἀνομία του, ἐνῶ ἐσὺ θὰ σώσης τὴν ψυχή σου. Παρόμοια ἂν δῆς ἕνα δίκαιο ποὺ ἀρχίζει νὰ κλονίζεται στὴν ἀρετή του καὶ δὲν τὸν στηρίξης καὶ δὲν φροντίσης νὰ τὸν φέρης στὸν ἴσιο δρόμο μὲ τὰ λόγια σου, τότε ἐκεῖνος ὁ δίκαιος ἐπειδὴ ἁμάρτησε, θὰ πεθάνη στὶς ἁμαρτίες του, ἀλλὰ τὴν ψυχή του θὰ ζητήσω ἀπὸ τὰ χέρια σου ποὺ δὲν τὸν στήριξες. Ἂν ὅμως προειδοποιήσης τὸν δίκαιο ὅτι δὲν πρέπει νὰ ἁμαρτάνη καὶ αὐτὸς παύση νὰ ἁμαρτάνη, τότε ὁ δίκαιος θὰ ζήση κι' ἐσὺ θὰ σώσης τὴν ψυχή σου.

Τί αὐστηρὸς νόμος! Κι' ὅμως ἀκούγεται στὶς συνειδήσεις ὅλων τῶν ποιμένων κατὰ τὴν ἐκλογὴ καὶ χειροτονία τους, ὅταν ἕνας βαρὺς ζυγὸς τίθεται πάνω τους, ἡ διαποίμανσις τοῦ ποιμνίου τοῦ Χριστοῦ ποὺ Ἐκεῖνος τοὺς τὸ ἐμπιστεύθηκε, μικρὸ ἤ μεγάλο. ὄχι μόνο νὰ τὸ διαποιμάνουν, ἀλλὰ καὶ νὰ τὸ διατηρήσουν. Πῶς θὰ μποροῦσε κανεὶς νὰ εἶναι τόσο θρασύς, ποὺ νὰ διαστρέψη τὰ πάντα στὸ νόμο τοῦ Χριστοῦ, ὅταν αὐτὸ συνεπάγεται καταστροφὴ καὶ στοὺς δύο, ποιμένες καὶ ποίμνιο;

Ἂν ἡ σωστικὴ δύναμις τῆς διδασκαλίας ἑξαρτιόταν ἀπὸ τὴν γνώμη μας πάνω σ' αὐτὴν καὶ τὴν συναίνεσί μας σ' αὐτήν, τότε θὰ εἶχε νόημα τὸ νὰ συλλάβη κάποιος ἄνθρωπος στὸ νοῦ του νὰ ἀνοικοδομήση τὸν Χριστιανισμὸ σύμφωνα μὲ τὶς ἀνθρώπινες ἀδυναμίες ἤ τὶς ἀξιώσεις τῆς ἐποχῆς καὶ νὰ τὸν προσαρμόση κατὰ τοὺς πόθους τῆς ἁμαρτωλῆς του καρδιᾶς. Μὰ ἡ σωστικὴ δύναμις τοῦ χριστιανικοῦ νόμου δὲν ἐξαρτᾶται καθόλου ἀπό μᾶς, ἀλλὰ ἀπὸ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, ἀπὸ τὸ γεγονὸς ὅτι ὁ ἴδιος ὁ Θεὸς καθιέρωσε ἐπακριβῶς τὴν ἀκριβῆ ὁδὸ τῆς σωτηρίας. Ἔξω ἀπὸ αὐτὴν δὲν ὑπάρχει ἄλλη ὁδός, οὔτε θὰ μποροῦσε νὰ ὑπάρξη. Συνεπῶς καθένας ποὺ διδάσκει μὲ ὁποιονδήποτε διαφορετικὸ τρόπο, σημαίνει πὼς παρεκκλίνει ἀπὸ τὴν ἀληθινὴ ὁδὸ καὶ καταστρέφει τὸν ἑαυτό του καί σᾶς. Τί λογικὴ ὑπάρχει σ' αὐτό;

Προσέξατε πόσο αὐστηρὴ κρίσις ἐλέχθη, ὅταν κάτι παρόμοιο συνέβη στὸ ἔθνος τοῦ Ἰσραὴλ κατὰ τὰ δύσκολα χρόνια τῆς αἰχμαλωσίας του. Μερικοὶ Προφῆτες ἀπὸ οἶκτο γιὰ τοὺς βασανισμένους καὶ τοὺς ἀρρώστους μιλοῦσαν στὸ λαὸ ὄχι ὅπως ὁ Κύριος παρήγγειλε, ἀλλὰ ὅπως ἡ καρδιὰ τους τοὺς ὑπαγόρευε. Γι' αὐτοὺς ὁ Κύριος ἔδωσε τὶς ἑξῆς διαταγὲς στὸν Ἰεζεκιήλ: «Καὶ σύ, υἱὲ ἀνθρώπου, στήρισον τὸ πρόσωπόν σου ἐπὶ τὰς θυγατέρας τοῦ λαοῦ σου τὰς προφητευούσας ἀπὸ καρδίας αὐτῶν καὶ προφήτευσον ἐπ᾿ αὐτὰς καὶ ἐρεῖς· τάδε λέγει Κύριος· οὐαὶ ταῖς συῤῥαπτούσαις προσκεφάλαια ὑπὸ πάντα ἀγκῶνα χειρὸς καὶ ποιούσαις ἐπιβόλαια ἐπὶ πᾶσαν κεφαλὴν πάσης ἡλικίας τοῦ διαστρέφειν ψυχάς· αἱ ψυχαὶ διεστράφησαν τοῦ λαοῦ μου, καὶ ψυχὰς περιεποιοῦντο».

Τοῦτο σημαίνει: Ἀλλοίμονο σὲ κείνους ποὺ διατάζουν κάθε εἶδος ἰδιαιτέρας μεταχειρήσεως καὶ προτείνουν τέτοια μαλθακὴ ἀγωγὴ, ὥστε κανεὶς νὰ μὴν αἰσθάνεται τὴν παραμικρὴ δυσαρέσκεια, οὔτε ἀπὸ τοὺς ἐπάνω οὔτε ἀπὸ τοὺς κάτω, ἀδιαφορώντας ἐὰν τοῦτο εἶναι γιὰ τὴν σωτηρία ἤ τὴν καταστροφή, εὐάρεστο ἤ ἀποκρουστικὸ στὸ Θεό. Ἀλλοίμονο σ' αὐτούς, διότι «τάδε λέγει Κύριος...τὰ προσκεφάλαια ὑμῶν καὶ ἐπιβόλαια», δηλαδὴ τὴν μελιστάλακτη καὶ παρήγορη διδασκαλία σας, «ἐφ’ ἃ ὑμεῖς ἐκεῖ συστρέφετε ψυχάς», θὰ διαρρήξω ἀπὸ τὰ χέρια σας, θὰ ἐλευθερώσω τὶς διεστραμμένες ψυχὲς ἀπὸ αὐτὴ τὴν διδασκαλία σας καὶ θὰ σᾶς ἐξολοθρεύσω, διαφθορεὶς.

Αὐτὸ εἶναι τὸ ὄφελος τῆς ἰδιαιτέρας μεταχειρίσεως καὶ τῆς ἐπιεικείας, τὸ εἶδος ποὺ θέλετε νὰ ἀκοῦτε ἀπὸ τοὺς ἱεροκήρυκες! Ὅταν βάλετε ὅλα τοῦτα βαθειὰ στὴν καρδιά σας, δὲν εἶναι σωστὸ νὰ θέλετε νὰ κάνουμε ὁποιεσδήποτε παραχωρήσεις στὸ χριστιανικὸ δόγμα, ἔχοντας τὴν λανθασμένη ἐπιθυμία νὰ σᾶς εὐχαριστήσουμε. Ἀντίθετα μάλιστα ὀφείλετε νὰ ἀπαιτῆτε ἐπίμονα νὰ παραμένουμε στὸ δόγμα, ὅσο τὸ δυνατὸν αὐστηρὰ καὶ ἀκλόνητα.

Ἔχετε ἀκούσει ποτὲ γιὰ τὰ συγχωροχάρτια τοῦ Πάπα τῆς Ρώμης; Νὰ τί εἶναι αὐτά: Ἰδιαίτερη μεταχείρισις καὶ ἐπιείκεια, τὰ ὁποῖα δίνει ἀψηφώντας τὸ νόμο τοῦ Χριστοῦ. Καὶ ποιὸ εἶναι τὸ ἀποτέλεσμα; Ἀπὸ αὐτὰ ὅλη ἡ Δύσις εἶναι διεφθαρμένη στὴν πίστι καὶ στὸν τρόπο ζωῆς, καὶ τώρα χάνεται στὴν ἀπιστία καὶ στὸν ἀχαλίνωτο βίο μὲ τὰ συγχωροχάρτια της.

Ὁ Πάπας ἄλλαξε πολλὰ δόγματα, χάλασε ὅλα τὰ Μυστήρια, ἀκύρωσε τοὺς κανόνες ποὺ ἀφοροῦσαν τὴν ρύθμισι τῆς Ἐκκλησίας καὶ τὴν διόρθωσι τῶν ἠθῶν. Ὅλα πλέον ἄρχισαν νὰ πηγαίνουν ἀντίθετα στὸ θέλημα τοῦ Κυρίου, καὶ ἔγιναν χειρότερα καὶ πιὸ χειρότερα.

Κατόπιν ἐμφανίστηκε ὁ Λούθηρος, ἕνας ἔξυπνος ἄνθρωπος ἀλλὰ ἰσχυρογνώμων. Αὐτὸς λοιπὸν εἶπε: «Ὁ Πάπας ἄλλαξε τὰ πάντα ὅπως ἤθελε, γιατί νὰ μὴν κάνω κι' ἐγὼ τὸ ἴδιο;» Ἄρχισε λοιπὸν νὰ τροποποιῆ καὶ νὰ ξανατροποποιῆ τὰ πάντα μὲ τὸν τρόπο του, καὶ ἵδρυσε κατ' αὐτὸν τὸν τρόπο τὴν νέα λουθηρανικὴ πίστι, ἡ ὁποία ἐλάχιστα μοιάζει μὲ ὅσα ὁ Κύριος παρήγγειλε καὶ οἱ ἅγιοι Ἀπόστολοι μᾶς παρέδωσαν.

Μετὰ τὸ Λούθηρο παρουσιάστηκαν φιλόσοφοι. Κι' αὐτοὶ μὲ τὴν σειρὰ τους εἶπαν: «Ὁ Λούθηρος καθιέρωσε γιὰ τὸν ἑαυτὸ του μία νέα πίστι, δῆθεν βασισμένη στὸ Εὐαγγέλιο, στὴν πραγματικότητα ὅμως στηριγμένη στὸ δικό του τρόπο σκέψεως. Γιατί λοιπὸν κι' ἐμεῖς νὰ μὴ συνθέσουμε δόγματα βασισμένα μόνο στὸ δικό μας τρόπο σκέψεως, ἀγνοώντας τελείως τὸ Εὐαγγέλιο;» Ἄρχισαν κι' αὐτοὶ πλέον νὰ σκέπτωνται ὀρθολογιστικά, καὶ νὰ εἰκάζουν περὶ τοῦ Θεοῦ, περὶ τοῦ κόσμου, περὶ τοῦ ἀνθρώπου, καθένας μὲ τὸν τρόπο του, καὶ ἀνακάτεψαν τόσα πολλὰ δόγματα, ὥστε μόνο νὰ τὰ ἀπαριθμήση κανείς, ζαλίζεται ὁ νοῦς του.

Τώρα οἱ δυτικοὶ ἔχουν τὶς ἑξῆς ἀντιλήψεις: Πίστευε ὅ,τι νομίζεις καλύτερο ζῆσε ὅπως σου ἀρέσει, ἱκανοποίησε ὁ,τιδήποτε θέλγει τὴν ψυχή σου. Ὡς ἐκ τούτου δὲν ἀναγνωρίζουν κανένα νόμο ἤ περιορισμὸ καὶ δὲν ὑποτάσσονται στὸν Λόγο τοῦ Θεοῦ. Ἡ ὁδὸς τους εἶναι εὐρεία, ὅλα τὰ ἐμπόδια ἐκτοπίστηκαν. Μὰ ἡ εὐρεία ὁδὸς ὁδηγεῖ στὴν ἀπώλεια, καθὼς λέγει ὁ Κύριος. Ἐκεῖ ὠδήγησε ἡ χαλαρότης στὴν διδασκαλία!

Ἅγιος Θεοφάνης ὁ Ἔγκλειστος