Βίος καὶ Πολιτεία τοῦ Ὁσίου Εὐγενίου τοῦ Αἰτωλοῦ

Μέγας διδάσκαλος καὶ φωτιστὴς τοῦ Γένους ὁ Ἅγιος Εὐγένιος. Τί σημαίνει ὅμως Διδάσκαλος τοῦ Γένους; Ἄς ῥίξουμε μιὰ ματιά. Καὶ ἄς δοῦμε πρῶτα τί σημαίνει Γένος. Ἡ λέξις Γένος γράφεται μὲ κεφαλαῖο Γ. Καὶ ἔτσι πρέπει. Γένος εἶναι τὸ Ἅγιον Ἔθνος, τὸ βασιλικὸ καὶ ἱερατικὸ γένος τῶν Ὀρθοδόξων Ῥωμιῶν. Εἶναι τὸ γένος ποὺ ὀμιλεῖ τὴν ὡραιότερη γλῶσσα τοῦ κόσμου, τὴν Ἑλληνική. Εἶναι τὸ Γένος ποὺ ἔδωσε στὸν κόσμο Ἁγίους, Πατέρες, Μάρτυρες, Ὁμολογητές. Εἶναι τὸ εὐλογημένο Γένος τῶν Ῥωμιῶν. Εἶναι τὸ γένος ποὺ ἄντεξε στὰ μαῦρα χρόνια τῆς σκλαβιᾶς. Εἶναι τὸ Γένος ποὺ ταυτίζεται μὲ τὴν Ἐκκλησία του, τὴν Μητέρα του. Εἶναι τὸ Γένος ποὺ διεφύλαξεν ὡς κόρην ὀφθαλμοῦ τὴν Ὀρθοδοξία. Εἶναι τὸ γένος τὸ μακάριον, οὗ Κύριος ὁ Θεὸς Αὐτοῦ.

Κι ὅταν ὁ ἥλιος σκοτείνιασε καὶ πλάκωσε ἡ μαύρη σκλαβιά, τὸ Γένος αὐτὸ δὲν ξέχασε τὴν εὐγένειάν του. Κάποιοι καλόγηροι ποὺ δὲν ἔφυγαν στὴν Δύση, ὅπως τόσοι γραμματιζούμενοι, ποὺ δὲν προσκύνησαν τὴν παντούφλα τοῦ Πάπα, ποὺ ἔμειναν γαντζωμένοι σὲ αὐτὰ τὰ ἄγρια βράχια, ὑπενθύμιζαν πάντα στοὺς σκλάβους τὴν εὐγένεια τῆς καταγωγῆς των, τοὺς μάθαιναν τὴν γλῶσσα τῶν προγόνων τους, τοὺς παρώτρυναν νὰ μὴν μιλοῦν Βλάχικα, Τούρκικα καὶ Ἀρβανίτικα ἤ Σλαβικά, διατηροῦσαν ἄγρυπνη τὴν συνείδησι, τοὺς μιλοῦσαν γιὰ κάποιο νεφύδριον τὸ ὁποῖον θᾶττον παρελεύσεται, τοὺς καθοδηγοῦσαν στὸ Μαρτύριο, τοὺς δίδασκαν ἐμμονή τῇ ἅπαξ παραδοθείσῃ τοῖς Ἁγίοις πίστει.

Οἱ σκλάβοι τοὺς ἄκουσαν, τοὺς ἀπεδέχθησαν, ὑπήκουσαν στὶς πνευματικὲς συμβουλές τους, δὲν λύγισαν, δὲν ὑπετάγησαν, παρέμειναν ὄρθιοι, καὶ μέσα στὴν σκλαβιά τους παρέμειναν ἐλεύθεροι, διότι ὁ δοῦλος τοῦ Χριστοῦ, δοῦλος ἀνθρώπου δὲν γίνεται. Ἕνας τέτοιος διδάσκαλος ἦταν καὶ ὁ Εὐγένιος.

Τὸ ἔργο του ὑπῆρξε μέγα, ὅπως καὶ ὅλων τῶν διδασκάλων τοῦ Γένους. Δὲν ἐξετιμήθη δεόντως ἀπὸ τοὺς μεταγενέστερους ἐλεύθερους Ἕλληνες. Ἡ πανούκλα τοῦ ἀθέου διαφωτισμοῦ, καὶ ὁ μασωνικὸς Κοραϊσμός, τὸν ἔῤῥιξαν στὴν ἠθελημένη λησμονιά. Λίγοι μόνο ἐρευνητὲς ἀσχολήθηκαν μὲ τὸ ἔργο του, καὶ κυρίως μὲ τὶς πολυπληθεῖς ἐπιστολές του.

Αὐτές, γραμμένες ἄλλες στὴν ἁπλὴ ῥωμέϊκη γλώσσα τῆς ἐποχῆς, καὶ ἄλλες στὴν ἀρχαΐζουσα ἑλληνική (ἀνάλογα σὲ ποιὸν ἀπευθύνονταν), εἶναι γεμάτες πάθος γιὰ τὴν παιδεία, γιὰ τὴν πνευματικὴ ἀναγέννηση τοῦ Γένους, γιὰ τὴν διόρθωσι τῶν κακῶν κειμένων. Ἔγραφε, ἔγραφε παντοῦ. Προέτρεπε κληρικοὺς νὰ φωτίσουν τὸν λαό, ἤλεγχε τοὺς ἀπρόσεχτους, ὅσους μὲ τὴν συμπεριφορά τους ἐσκανδάλιζαν τὸν λαό, ἔγραφε γιὰ βοήθεια σὲ ἀναξιοπαθοῦντες, γιὰ χτίσιμο ναῶν καί μοναστηριῶν.

ἀπὸ τὸ βιβλίο τοῦ Ἀρχιμ. Δοσιθέου Κανέλλου:
Οἱ Ἅγιοί μας. Ἐκδ. Ἱ. Μ. Τατάρνης Εὐρυτανίας

 Τετράδιο 144 * Μάρτιος 2012