Τὰ μπουχτίζουν στὰ γράμματα

Βλέπω παιδιὰ ποὺ ἔχουν τελειώσει ὄχι μόνο Λύκειο ἀλλὰ καὶ Πανεπιστήμιο νὰ γράφουν κάτι γράμματα, νὰ κάνουν κάτι λάθη… Ἐμεῖς τοῦ Δημοτικοῦ ἤμασταν καὶ τέτοια λάθη δὲν κάναμε. Καὶ ἂν εἶναι φοιτητὲς τῆς Φιλολογίας ἢ τῆς Νομικῆς, κάτι γίνεται. Ἂν εἶναι ἄλλης Σχολῆς, δὲν ξέρουν νὰ γράψουν. Ἐνῶ τὸ Σχολαρχεῖο παλιὰ ἦταν… (σὰν Πανεπιστήμιο). Ἐδῶ βλέπεις καὶ στὸ Δημοτικὸ πόσα μάθαιναν τότε τὰ παιδιά, πόσο μᾶλλον στὸ Σχολαρχεῖο!

Σήμερα τὰ φορτώνουν ἕνα σωρὸ καὶ τὰ μπερδεύουν. Τὰ μπουχτίζουν στὰ γράμματα χωρὶς πνευματικὸ ἀντιστάθμισμα. Στὰ σχολεῖα τὰ παιδιὰ πρέπει πρῶτα νὰ μαθαίνουν τὸν φόβο τοῦ Θεοῦ. Μικρὰ παιδιὰ νὰ πᾶνε νὰ μάθουν ἀγγλικά, γαλλικά, γερμανικά –ἐνῶ Ἀρχαῖα νὰ μὴ μάθουν – μουσική, τὸ ἕνα, τὸ ἄλλο… Τί νὰ πρωτομάθουν; Ὅλο γράμματα καὶ ἀριθμοὺς καὶ ἐκεῖνα ποὺ εἶναι νὰ μάθουν, γιὰ τὴν Πατρίδα τους κ.λπ., δὲν τὰ μαθαίνουν. Οὔτε πατριωτικὰ τραγούδια οὔτε τίποτε.

Πιάσε ἕνα ἀπὸ τὰ σημερινὰ παιδιὰ τώρα καὶ ρώτησέ το: «Σὲ ποιό νομὸ εἶναι τὸ χωριό σου; Πόσο πληθυσμὸ ἔχει;». Δὲν ξέρει νὰ σοῦ πῆ. Σοῦ λέει: «Θὰ πάω στὸ Πρακτορεῖο, θὰ πάρω τὸ λεωφορεῖο καὶ θὰ μὲ πάη στὸ χωριό. Ἀφοῦ ξέρει ὁ εἰσπράκτορας, θὰ τοῦ πῶ ὅτι θέλω νὰ πάω στὸ τάδε χωριό, θὰ πληρώσω καὶ θὰ μὲ πάη».

Ἐμεῖς στὸ Δημοτικὸ ξέραμε ὅλον τὸν κόσμο ἀπ΄ ἔξω. Γιατὶ ἔπρεπε νὰ ξέρης ἀπ΄ ἔξω τὶς πόλεις ὅλων τῶν κρατῶν ἀπὸ πεντακόσιες χιλιάδες κατοίκους καὶ ἄνω. Μετὰ ἔπρεπε νὰ ξέρης τὰ μεγαλύτερα ποτάμια στὸ φάρδος καὶ στὸ μάκρος καὶ τὰ ἀμέσως μικρότερα, τὰ μεγαλύτερα βουνὰ κ.λπ. –πόσο μᾶλλον τῆς Ἑλλάδος! Τὸ ἔχω δεῖ καὶ σὲ μεγάλους, ὄχι μόνο σὲ μικρὰ παιδιά· φοιτητὴς νὰ μὴν ξέρη πόσους κατοίκους ἔχει ἡ πόλη στὴν ὁποία σπουδάζει! Ρώτησα ἕναν ποιό εἶναι τὸ μεγαλύτερο βουνὸ τῆς Ἑλλάδος, καὶ δὲν ἤξερε. Ποιό εἶναι τὸ μεγαλύτερο ποτάμι, τίποτε. Τὸ πιὸ μικρό, οὔτε αὐτό. Φοιτητὴς καὶ νὰ μὴν ξέρη τίποτε γιὰ τὴν Πατρίδα του!

Θά΄ ρθοῦν μετὰ οἱ …«φίλοι»μας, οἱ γείτονες, καὶ θὰ τοῦ ποῦν: «Αὐτὴ δὲν εἶναι πατρίδα σου· εἶναι πατρίδα δική μας», καὶ θὰ τοὺς ἀπαντήση: «Καλὰ λέτε, ἔτσι εἶναι»! Καταλάβατε; Ἐκεῖ πᾶμε! Ἂν ρωτήσης ὅμως τὰ σημερινὰ παιδιὰ γιὰ τὸ ποδόσφαιρο ἢ γιὰ τὴν τηλεόραση, τὰ ξέρουν ὅλα καὶ ὅλους ἄπ΄ ἔξω.

Καὶ βλέπεις, ἦρθαν παιδιὰ ἀπὸ τὴν Ἀλβανία καὶ ἤξεραν γράμματα. «Ποῦ τὰ μάθατε τὰ γράμματα;» ρωτᾶς τοὺς Βορειοηπειρῶτες. «Στὶς φυλακές», σοῦ λένε. Ἐκεῖνα τὶς φυλακὲς τὶς ἔκαναν σχολεῖα. Τὰ δικά μας τὰ παιδιὰ τὰ σχολεῖα τὰ ἔκαναν φυλακές· κλείστηκαν μόνα τους μέσα μὲ τὶς καταλήψεις… Τὰ παιδιὰ σήμερα, ἰδίως στὴν ἐφηβικὴ ἡλικία, εἶναι ζαλισμένα· πιὸ πολὺ στὸ Γυμνάσιο καὶ στὸ Λύκειο. Στὸ πανεπιστήμιο εἶναι πιὸ ὥριμα. Ἐκεῖ ἄλλωστε, ὅποτε θέλουν πηγαίνουν.

Ἅγιος Παΐσιος Ἁγιορείτης

 

Θεέ μου, κάνε με

Ὅλα αὐτὰ τὰ ἀγαθὰ ποὺ ἔχομε κάθε μέρα γύρω μας καὶ τὰ νομίζομε τίποτα, ἕνα ζεστὸ κρεβάτι, ἕνα καθαρὸ φαγητό, νερὸ νὰ πλυθοῦμε, ροῦχα νὰ φορέσουμε, φιλικὴ συντροφιά, τοὺς δικούς μας - Θεέ μου, κάνε μὲ νὰ καταλαβαίνω καθημερινὰ τὴν ἀξία τους, νὰ καταλαβαίνω τὸ πόσο εὔκολα μποροῦν ὅλα αὐτὰ νὰ γίνουν ἄφαντα μέσα σὲ μιὰ μέρα ἀπὸ μπροστά μου καὶ νὰ μεταμορφωθῶ σὲ ἕνα βρωμερό, πειναλέο, κουρελιασμένο ἀνθρώπινο πλάσμα, ποὺ ἄλλα ἀνθρώπινα (αὐτὸ εἶναι τὸ ἀπίστευτο) πλάσματα τὸ σπρώχνουν μὲ τὸν ὑποκόπανο ἢ μὲ κλοτσιὲς μέσα σὲ μπουντρούμια ἢ συρματοπλεγμένα στρατόπεδα, μὲ μιὰ ψωριασμένη κουβέρτα, ὡς ὅτου ἀρρωστήσει, σακατευτεῖ, ξεψυχήσει, παλαβώσει ἢ ἀποσκελετωθεῖ τῆς πείνας...

Θεέ μου, κάνε μὲ νὰ καταλαβαίνω καθημερινὰ καὶ νὰ τιμάω αὐτὰ τὰ λίγα, ἢ πολλά, ποὺ τὰ ἔχω σήμερα, ἕνα καθαρὸ κρεβάτι, μιὰ γωνιὰ ζεστή, τὸ ψωμί, τὸ κρασί, τὸ τραπέζι ἐτοῦτο μὲ τὸ χαρτὶ καὶ τὸ μολύβι... Θεέ μου, κάνε με.

Ζήσιμος Λορεντζᾶτος

 

Νὰ ζεῖς εἶναι ἄλλο πρᾶγμα

Οἱ ἄνθρωποι καταντήσανε σὰν ἄδεια κανάτια, καὶ προσπαθοῦν νὰ γεμίσουν τὸν ἑαυτό τους, ρίχνοντας μέσα ἕνα σωρὸ σκουπίδια, ἐκθέσεις μὲ τερατουργήματα, μπάλλες, ὁμιλίες καὶ ἀερολογίες, καλλιστεῖα... ποὺ μετριέται ἡ ἐμορφιὰ μὲ τὴ μεζούρα, ἠλίθιους καρνάβαλους, συλλόγους λογῆς-λογῆς μὲ γεύματα καὶ μὲ σοβαρὲς συζητήσεις γιὰ τὸν ἴσκιο του γαϊδάρου, συνδέσμους ἀφιερωμένους στοὺς ἀποθεωμένους ἄνδρας τῆς Εὐρώπης κι ἕνα σωρὸ ἄλλα τέτοια.

Αὐτή, μὲ μιὰ ματιά, εἶναι ἡ εἰκόνα τῆς ἀνθρωπότητας σήμερα, ποὺ νὰ μὴν ἀβασκαθῆ! Ποῦ νὰ βρεῖ κανένας καταφύγιο; Δόξα στὸν Θεό, ποὺ ὑπάρχει ἀκόμα κάποιο καταφύγιο γιὰ μᾶς ποὺ δὲν εἴμαστε σὲ θέση νὰ νοιώσουμε «τὸ μεγαλεῖο τῆς ἐποχῆς μας».

Δόξα στὸν Θεὸ ποὺ ὑπάρχουν ἀκόμα κάποιοι τόποι ποὺ δὲν τοὺς ἐξήρανε αὐτὴ ἡ φυλλοξήρα ποὺ λέγεται σύγχρονος πολιτισμός.

Καλὸ εἶναι νὰ ὑπάρχεις, ἀλλὰ νὰ ζεῖς εἶναι ἄλλο πρᾶγμα.

Φώτης Κόντογλου

 

Οἱ κερασιές

Ὁ χειμώνας

θὰ μᾶς κυρτώσει τὶς ράχες

καὶ θὰ χιονίσει.

Θὰ χιονίσει ἀλύπητα

πάνω ἀπ' τὰ κεφάλια μας.

Κι ὅταν θὰ φύγει κι αὐτός,

οἱ κερασιές, ναί,

θ’ ἀνθίσουν καὶ πάλι...

Μενέλαος Λουντέμης

 

Ἡλικία τῆς γλαυκῆς θύμησης

Ἐλαιῶνες κι ἀμπέλια μακριὰ ὡς τὴ θάλασσα
Κόκκινες ψαρόβαρκες πιὸ μακριὰ ὡς τὴ θύμηση
Ἔλυτρα χρυσὰ τοῦ Αὐγούστου στὸν μεσημεριάτικο ὕπνο
Μὲ φύκια ἢ ὄστρακα. Κι ἐκεῖνο τὸ σκάφος
Φρεσκοβγαλμένο, πράσινο, ποὺ διαβάζεις ἀκόμη στὴν εἰρήνη τοῦ κόλπου τῶν νερῶν Ἔχει ὁ Θεός.

Περάσανε τὰ χρόνια φύλλα ἢ βότσαλα
Θυμᾶμαι τὰ παιδόπουλα, τοὺς ναῦτες ποὺ ἔφευγαν
Βάφοντας τὰ πανιὰ σὰν τὴν καρδιά τους
Τραγουδοῦσαν τὰ τέσσερα σημεῖα τοῦ ὁρίζοντα.
Κι εἶχαν ζωγραφιστοὺς βοριάδες μὲς στὰ στήθια.

Τί γύρευα ὅταν ἔφτασες βαμμένη ἀπ᾿ τὴν ἀνατολὴ τοῦ ἥλιου
Μὲ τὴν ἡλικία τῆς θάλασσας στὰ μάτια
Καὶ μὲ τὴν ὑγεία τοῦ ἥλιου στὸ κορμί - τί γύρευα
Βαθιὰ στὶς θαλασσοσπηλιὲς μὲς στὰ εὐρύχωρα ὄνειρα
Ὅπου ἄφριζε τὰ αἰσθήματά του ὁ ἄνεμος
Ἄγνωστος καὶ γλαυκός, χαράζοντας στὰ στήθια μου τὸ πελαγίσιο του ἔμβλημα.

Μὲ τὴν ἄμμο στὰ δάχτυλα ἔκλεινα τὰ δάχτυλα
Μὲ τὴν ἄμμο στὰ μάτια ἔσφιγγα τὰ δάχτυλα
Ἦταν ἡ ὀδύνη -

Θυμᾶμαι ἦταν Ἀπρίλης ὅταν ἔνιωσα πρώτη
φορὰ τὸ ἀνθρώπινο βάρος σου.
Τὸ ἀνθρώπινο σῶμα σου πηλὸ κι ἁμαρτία
Ὅπως τὴν πρώτη μέρα μας στὴ γῆ.
Γιόρταζαν τὶς ἀμαρυλλίδες - Μὰ θυμᾶμαι πόνεσες
Ἤτανε μία βαθιὰ δαγκωματιὰ στὰ χείλια
Μιὰ βαθιὰ νυχιὰ στὸ δέρμα κατὰ κεῖ ποὺ χαράζεται παντοτινά του ὁ χρόνος.

Σ᾿ ἄφησα τότες

Καὶ μιὰ βουερὴ πνοὴ σήκωσε τ᾿ ἄσπρα σπίτια
Τ᾿ ἄσπρα αἰσθήματα φρεσκοπλυμένα ἐπάνω
Στὸν οὐρανὸ ποὺ φώτιζε μ᾿ ἕνα μειδίαμα.

Τώρα θά ᾿χω σιμά μου ἕνα λαγήνι ἀθάνατο νερό
Θά ᾿χω ἕνα σχῆμα λευτεριᾶς ἀνέμου ποὺ κλονίζει
Κι ἐκεῖνα τὰ χέρια σου ὅπου θὰ τυραννιέται ὁ Ἔρωτας
Κι ἐκεῖνο τὸ κοχύλι σου ὅπου θ᾿ ἀντηχεῖ τὸ Αἰγαῖο.

Ὀδυσσέας Ἐλύτης

 

Τόν Υἱόν σου αἴτησαι ὑπέρ ἐμοῦ τοῦ δούλου σου

Ὁ Ἰωάννης Καποδίστριας εἶχε ἕναν Κορίνθιο ἀξιωματικό, ὑπασπιστή, ὁ ὁποῖος πῆρε τὴν εἰκόνα αὐτὴ μετὰ τὴν δολοφονία τοῦ Κυβερνήτη στὸ Ναύπλιο, στὶς 27 Σεπτεμβρίου τοῦ 1831.

Ἔπειτα, τὴ δώρησε στὸν Ἱερὸ Ναὸ τοῦ Ἀποστόλου Παύλου στὴν Κόρινθο καὶ ἀργότερα ἡ εἰκόνα μεταφέρθηκε στὸ ἐκκλησιαστικὸ Μουσεῖο τῆς Κορίνθου πρὸς φύλαξη, ἐνῶ τέλη τοῦ 2008, ἀρχὲς τοῦ 2009, συντηρήθηκε ἐξαιρετικά, ἀπὸ τὴν φθορὰ τοῦ χρόνου.

Ἡ εἰκόνα τῆς Θεοτόκου εἶναι τοῦ τύπου τῆς «Γλυκοφιλούσας», λαϊκῆς τεχνοτροπίας, καὶ ἔχει διαστάσεις 0,40 Χ 0,54 ἑκατοστά, μὲ σαφῆ τὴν ἐπιρροὴ τῆς ἑπτανησιακῆς τεχνοτροπίας καὶ ἦταν ἡ προσωπικὴ προσκυνηματικὴ εἰκόνα τοῦ πρώτου Κυβερνήτη τῆς Ἑλλάδος Ἰωάννη Καποδίστρια. Ὁ Καποδίστριας, γνωστὸς γιὰ τὴν βαθειὰ πίστη του στὴν Ὀρθοδοξία, προσευχόταν συχνὰ γιὰ φώτιση, ὑπομονὴ καὶ δύναμη στὴν Παναγία.

Ἡ εἰκόνα ἀποτελεῖ σήμερα ἕνα ἐξαιρετικὰ σημαντικὸ θρησκευτικὸ ἀλλὰ καὶ ἱστορικὸ κειμήλιο γιὰ τὴν πίστη μας καὶ τὴν πατρίδα μας, ἐνῶ στὸ πίσω μέρος της φέρει μία ἰδιόχειρη ἐπιγραφή:

«Γλυκοφιλοῦσα Μαριάμ τόν Υἱόν σου αἴτησαι ὑπέρ ἐμοῦ τοῦ δούλου σου Ἰωάννου, βραβεῦσαι μετά σοφίας κυβερνᾶν τόν εὐσεβῆ λαόν του καί βασιλείας με Αὐτοῦ τυχεῖν δι᾿ ἔλεός του. 1829».

 

Ὁ εὔκολος Χριστιανισμός

Δὲν ὠφελεῖ νὰ κάνης τὸν Χριστιανισμὸ εὔκολο κι εὐχάριστο. Τὸ πιὸ πιθανὸ εἶναι ὅτι τὰ νιᾶτα - ἢ ἡ καλύτερη μερίδα τους- θὰ ‘ρθοῦν σὲ μιὰ δύσκολη θρησκεία κι ὄχι σὲ μιὰ εὔκολη.

Μερικοὶ βρίσκουν προσφορώτερο ἕνα διανοητικὸ τρόπο προσέγγισης. Ὑπάρχει, βέβαια, ἀνάγκη γιὰ διανοούμενους λαϊκούς. Σ’ αὐτούς, καὶ στοὺς ἄλλους, πρέπει νὰ τονιστῆ ὁ δρόμος τῆς πειθαρχίας καὶ τῆς ἄσκησης. Γιατὶ καὶ ὁ τελευταῖος Χριστιανὸς μπορεῖ καὶ πρέπει νὰ ζῆ μιὰ τέτοια μορφὴ ζωῆς, ποὺ γιὰ τὸν σύγχρονο κόσμο εἶναι ἀσκητική.

Ἡ πειθαρχία τοῦ συναισθήματος εἶναι στὸν κόσμο μας πιὸ σπάνια καὶ πιὸ δύσκολη ἀπὸ τὴν πειθαρχία τοῦ νοῦ. Αὐτὴ τὴ δεύτερη πειθαρχία τὴν ξέρουν μόνο μερικοὶ ἔξοχοι λαϊκοὶ κήρυκές της. Σκέψη, μελέτη, ἀπάρνηση, θυσία!

Νὰ μὲ ποιὲς ἰδέες θὰ συγκινηθοῦν οἱ νέοι - αὐτοὶ οἱ νέοι, ποὺ διαφέρουν ἀπὸ τὴ νεότητα ἄλλων ἐποχῶν, ἐπειδὴ ἔχουν πίσω τους ὥριμη γενιὰ πολὺ διαφορετική. Δὲν θὰ προσελκύσεις ποτὲ τοὺς νέους κάνοντας εὔκολο τὸν Χριστιανισμό.

Ὅμως πολλοὶ μποροῦν νὰ ἑλκυσθοῦν, ὅταν ἀνακαλύψουν πὼς εἶναι δύσκολος. Δύσκολος, τόσο γιὰ τὸν ταραγμένο νοῦ, ὅσο καὶ γιὰ τὰ ἀνυπόταχτα πάθη.

Τ. Σ. Ἔλιοτ

 

Ὅταν Τὸν ἀγαπᾶς, δὲν ὑπάρχει ὁδὸς ἀκηδίας

Ἡ ἀκηδία, ἡ λύπη, ἡ καταπόνηση ὁπωσδήποτε θὰ σὲ ἐπισκέπτονται, ὅπως καὶ κάθε ἄνθρωπο. Τὸ κυριότερο θέμα εἶναι πῶς ἐμεῖς τὶς ἀντιλαμβανόμαστε. Σοῦ ἔγραψα ἤδη, μοῦ φαίνεται, ὅτι ἂν ζοῦμε τὶς καταστάσεις μας ὡς «ἀτομικές» μας μόνο, τότε ἡ ψυχὴ στὸ τέλος ὅλων πτωχεύει καὶ γίνεται ἄκαρπη, ἐνῷ ἡ ζωὴ χάνει τὸ νόημά της καὶ γίνεται ἀφόρητα ὀχληρή.

Ὁ σκοπός μας, τὸν ὁποῖο ἔχει θέσει μπροστά μας τὸ Εὐαγγέλιο, εἶναι νὰ γίνουμε παγκόσμιες ὑποστάσεις, νὰ φέρουμε μέσα μας ὅλο τὸν κόσμο, νὰ ζήσουμε ὅλο τὸ βάθος τῆς ἱστορίας τοῦ κόσμου, καὶ ἐπάνω ἀπ’ ὅλα τοῦ Ἀνθρώπου. Ὅλη δηλαδὴ ἡ ἀνθρωπότητα εἶναι αὐτὸ τὸ «Ἐγώ», καὶ ὅλη ἡ ἱστορία εἶναι ἡ ζωή μου.

Κάθε ὀδύνη, κάθε χαρά, κάθε ἄλλο βίωμα ἀγάπης, δυσαρέσκειας, χαρᾶς, λύπης, ἐλπίδας, ἀπογνώσεως, κάθε ἐμπειρία πλούτου, φτώχειας, πείνας, κορεσμοῦ, φόβου, ἐξουσίας, ἐκβιασμοῦ, ταπεινώσεως, πάλης, μὴ ἀντιστάσεως, καὶ ὅλων τῶν λοιπῶν, εἶναι γιὰ μᾶς ἀποκάλυψη αὐτοῦ ποὺ διαδραματίζεται στὸν Ἀνθρώπινο Κόσμο.

Μέσα λοιπὸν ἀπὸ τὴν προσωπική μας πεῖρα, ποὺ φαίνεται τόσο μικρὴ καὶ ἐφήμερη, θὰ γνωρίσουμε τὸ Εἶναι στὸ πλήρωμά του, ὅσο μᾶς εἶναι ἐφικτό. Ἀκολουθῶντας τὸν δρόμο αὐτό, ἀντιδρώντας μὲ τὸν τρόπο αὐτό, ἑτοιμαζόμαστε γιὰ τὴν πρόσληψη τοῦ Πνεύματος τοῦ Χριστοῦ, ὁ ὁποῖος μᾶς φανέρωσε τὴν εἰκόνα τῆς τελειότητας τῶν υἱῶν τοῦ Θεοῦ.

Καὶ ὅταν γινόμαστε οἱ ἴδιοι «κατ’ εἰκόνα Του», νικοῦμε τὸν κόσμο, γινόμαστε ὑπερκόσμιοι, παγκόσμιοι καὶ ἐξωκόσμιοι κατὰ τὸ μέτρο τῆς ἐξομοιώσεως μας πρὸς τὸν Χριστό.

Δὲν εἴμαστε σὲ θέση νὰ ἐπιζητοῦμε πόνο, παθήματα. Εἶναι φυσικὸ γιὰ κάθε ζωντανὸ ὄν νὰ ἐπιθυμεῖ τὴ χαρά, τὴν ἀγάπη, τὸ φῶς. Ἔχοντας ὅμως διδαχθεῖ ἀπὸ τὸν Θεό, δὲν δειλιάζουμε μπροστὰ στὰ παθήματα, γιατὶ μὲ αὐτὰ καὶ ἐμεῖς πλουτίζουμε μὲ τὴ γνώση τῆς αἰωνιότητας, κερδίζουμε τὴ ζωὴ ποὺ ἀγκαλιάζει τὰ πάντα. Μὲ τὸν ἴδιο λοιπὸν τρόπο ἑτοιμαζόμαστε καὶ γιὰ τὴν ἐμπειρία τοῦ θανάτου, γιὰ νὰ γίνουμε ἱκανοὶ νὰ προσλάβουμε τὴν «κρείττονα ἀνάστασιν».

Βέβαια στὸ κέντρο ὅλων βρίσκεται γιὰ μᾶς ὁ Χριστός, Θεὸς καὶ Ἄνθρωπος. Χωρὶς Αὐτὸν παραμένουμε στὸ σκοτάδι. Χωρὶς Αὐτὸν εἴμαστε ἀνίκανοι νὰ διακρίνουμε ποῦ ἐμφανίζεται ἡ «ἁμαρτία», δηλαδὴ ἡ ἔκπτωση ἀπὸ τὴ Θεία Ἀγάπη τοῦ Πατρός. Ἤδη πρὸ πολλοῦ πρέπει νὰ ἔχουμε ἐγκαταλείψει τὴν ἀφελῆ ἀντίληψη τῆς ἁμαρτίας.

Ἡ ἁμαρτία εἶναι ρήξη τῆς σχέσεώς μας μὲ τὸν Θεό, ὁ ὁποῖος εἶναι τὸ ἀπόλυτο Φῶς, ἡ ἀπόλυτη Γνώση, ἡ ἀπόλυτη Ἀγάπη. Μὲ Αὐτὸν δὲν μπορεῖ νὰ συνδεθεῖ τίποτε ἀταίριαστο. Ἂν θέλουμε νὰ εἴμαστε μαζί του καὶ ἐν Αὐτῷ, πιστὰ τέκνα Του, τότε πρέπει καὶ ἐμεῖς νὰ εἴμαστε Ἅγιοι, ὅπως καὶ Αὐτὸς εἶναι Ἅγιος.

Ἂν ἐμεῖς δὲν εἴμαστε τέτοιοι, τότε λυπούμαστε γιὰ τὸν ἴδιο τόν ἑαυτό μας, στεκόμαστε στὰ ὅρια τῆς ἀπογνώσεως, μὲ τὸν φόβο μήπως χάσουμε γιὰ πάντα τὴν υἱοθεσία καὶ τὴ διαμονὴ στὸ ἀπέραντο Φῶς. Ἐμεῖς ὅμως δὲν πηγαίνουμε πέρα ἀπὸ τὸ ὅριο αὐτό. Ἀπορρίπτουμε τὴν πλήρη ἀπόγνωση.

Ἔτσι, ἡ ζωὴ τοῦ Θεοῦ, ἂν καὶ ὄχι στὸ πλήρωμά της, διαφυλάσσεται μέσα μας, καὶ ἐμεῖς μὲ τὸν ἕνα ἢ τὸν ἄλλον τρόπο θὰ φτάσουμε στὴν τέλεια νίκη. Ἡ ἀγάπη πρὸς τὸν Χριστὸ εἶναι ἡ πιὸ ἀξιόπιστη βεβαίωση τῆς Ἀναστάσεώς μας. Καὶ ἐσὺ Τὸν ἀγαπᾶς, καὶ δὲν ὑπάρχει γιὰ σένα ὁδὸς ἀκηδίας. Τὰ τελευταῖα λόγια τὰ εἶπε κατὰ κάποιο τρόπο ὁ ὅσιος Σεραφεὶμ πρὶν ἀπὸ ἑνάμιση αἰῶνα.

Ὅσιος Σωφρόνιος Σαχάρωφ

 

Ἀρχὴ τῆς σοφίας

Οἱ ἀσθενεῖς καὶ ἄρρωστοι κατὰ τὴν ψυχὴ χρειάζονται μᾶλλον συμπάθεια παρὰ ἐπίπληξη. Ὅταν δὲν συμπαθῶ τοὺς ἄλλους βλάπτω πολὺ τὴν ψυχή μου.

***

Ἀρχὴ τῆς σοφίας τοῦ Θεοῦ εἶναι ἡ ἐπιείκεια καὶ ἡ πραότης, ποὺ ὑποφέρει τὶς ἀδυναμίες τῶν ἄλλων. Αὐτὸ εἶναι κατόρθωμα γενναίας ψυχῆς.

Ἅγιος Ἰσαὰκ ὁ Σύρος

 

Ἀπὸ ἀγάπη

Ὁ ἄνθρωπος μὲ τὴν νηστεία γίνεται ἀρνί. Ὅταν γίνεται θηρίο, σημαίνει ὅτι ἡ ἄσκηση ποὺ κάνει ἢ εἶναι πάνω ἀπὸ τὶς δυνάμεις του ἢ τὴν κάνει ἀπὸ ἐγωισμό, γι’ αὐτὸ δὲν δέχεται θεία βοήθεια. Ἀλλὰ καὶ τὰ ἄγρια ζῶα, τὰ θηρία, μερικὲς φορὲς τὰ ἡμερεύει, τὰ ταπεινώνει ἡ νηστεία. Βλέπεις, ὅταν πεινοῦν, πλησιάζουν τὸν ἄνθρωπο. Ἀπὸ ἔνστικο, νιώθουν ὅτι ἀπὸ τὴν πεῖνα θὰ ψοφήσουν, ἐνῶ, ἂν πλησιάσουν τὸν ἄνθρωπο, γιὰ νὰ βροῦν τροφή, μπορεῖ νὰ μὴν πάθουν τίποτε. Ἐγὼ εἶδα λύκο ποὺ ἦταν σὰν ἀρνάκι, γιατὶ ἦταν νηστικὸς. Εἶχε κατεβῆ στὴν αὐλή μας μιὰ φορὰ τὸν χειμῶνα μὲ χιόνια πολλά. Εἴχαμε βγῆ μὲ τὸν ἀδελφό μου νὰ ταΐσουμε τὰ ζῶα καὶ ἐγὼ κρατοῦσα τὸ λυχνάρι. Πῆρε ὁ ἀδελφός μου τὸ φουρνόξυλο καὶ τὸν χτυποῦσε καὶ δὲν ἀντιδροῦσε καθόλου.

Ἂν δὲν φθάση κανείς, ὅ,τι κάνει, νὰ τὸ κάνη ἀπὸ ἀγάπη πρὸς τὸν Θεὸ καὶ πρὸς τὸν συνάνθρωπό του, κάνει σπατάλη. Ἂν νηστεύη καὶ ἔχη ὑπερήφανο λογισμό, ὅτι κάτι κάνει, πάει χαμένη ἡ νηστεία του. Εἶναι μετὰ σὰν ἕνα τρύπιο ντεπόζιτο, ποὺ δὲν κρατάει τίποτε. Ρίξε νερὸ μέσα σὲ ἕνα τρύπιο ντεπόζιτο, σιγὰ-σιγὰ φεύγει ὅλο.

Ἅγιος Παΐσιος Ἁγιορείτης

 

Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με τὸν ἁμαρτωλόν

Παραλάβαμε ἀπὸ τοὺς ἁγίους Πατέρες μας νὰ λέμε τὴν προσευχὴ· «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, Υἱὲ τοῦ Θεοῦ, ἐλέησόν με τὸν ἁμαρτωλόν». Αὐτὴ τὴν προσευχὴ ὅσο συχνὰ τὴν λέει ὁ Χριστιανός, τόσο περισσότερο λαμβάνει τὴν Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, εἰρήνη στὴν ψυχή του, φωτισμὸ στὸ μυαλό του καὶ δύναμη νὰ ἀντιμετωπίσει τὸν ἀγῶνα τῆς ζωῆς.

Αὐτὴ τὴν προσευχὴ δὲν μπορεῖ νὰ τὴν πεῖ κανείς, ἐὰν δὲν ἔχει τὴν Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Διότι λέγει ὁ ἀπόστολος Παῦλος, ὅτι «οὐδεὶς δύναται εἰπεῖν Κύριον Ἰησοῦν εἰ μὴ ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ»· δηλαδή, «κανεὶς ἄνθρωπος δὲν μπορεῖ νὰ πεῖ τὸν Ἰησοῦ Χριστό, Κύριο, Θεό, παρὰ μόνον ἐὰν ἔχει την Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος». Γι’ αὐτὸ λοιπόν, κάθε φορὰ ποὺ ἕνας Χριστιανὸς λέγει τὸν Χριστὸ Κύριο, Θεό, αὐτὸ τὸ λέγει ἐπειδὴ ἔχει τὴν Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

Ἐμεῖς ἀπὸ ποῦ ἔχουμε τὴν Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος; Τὴν ἔχουμε ἀπὸ τὸ Ἅγιο Βάπτισμα. Διότι τότε ποὺ βαπτισθήκαμε, ἐλάβαμε τὴν Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ὅλοι οἱ Χριστιανοὶ εἶναι Πνευματοφόροι. Ἀλλὰ αὐτὴ τὴν Χάρη μποροῦμε νὰ τὴν ἔχουμε μέσα μας ἢ ζωντανή, νὰ μᾶς ἁγιάζει καὶ νὰ μᾶς χαριτώνει, ἢ θαμμένη. Ἕνας ἄνθρωπος ποὺ εἶναι βαπτισμένος, ἀλλὰ δὲν προσεύχεται, δὲν ζεῖ στὴν Ἐκκλησία, δὲν ἐξομολογεῖται, δὲν κοινωνεῖ, δὲν κάνει τὶς ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ, ἔχει βεβαίως τὴν Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος μέσα του, ἀλλὰ ἀνενέργητη· δὲν λειτουργεῖ ἡ Χάρις. Μόλις ὅμως αὐτὸς ἀρχίσει νὰ προσεύχεται, νὰ ἐξομολογεῖται, νὰ κοινωνεῖ, νὰ κάνη τὰ ἔργα τοῦ Θεοῦ, τὴν ἀγάπη, τὶς ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ, ἀμέσως ἀρχίζει μέσα του ἡ Χάρις νὰ ἐνεργεῖ, καὶ ὁ ἄνθρωπος φωτίζεται, ἁγιάζεται, καθαρίζεται καὶ σώζεται.

Γιὰ νὰ μπορέσουμε λοιπὸν καὶ ἐμεῖς νὰ ἔχουμε τὴν Χάρη τοῦ Θεοῦ νὰ ἐνεργεῖ καὶ νὰ τὴν αἰσθανόμαστε μέσα μας, πολὺ μᾶς βοηθάει αὐτὴ ἡ προσευχή, τὸ «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, Υἱὲ τοῦ Θεοῦ, ἐλέησόν με τὸν ἁμαρτωλόν». Τὸ πρωὶ ποὺ σηκωνόμαστε μαζὶ μὲ τὶς ἑωθινὲς προσευχὲς ποὺ λέμε, τὸ «Βασιλεῦ Οὐράνιε...», τὸ «Παναγία Τριάς...», τὸ «Πάτερ ἡμῶν...», νὰ λέμε ἀρκετὲς φορὲς τὴν προσευχὴ αὐτή, κάνοντας καὶ τὸν Σταυρό μας· «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, Υἱὲ τοῦ Θεοῦ, ἐλέησόν με τὸν ἁμαρτωλόν». Τὴν ἡμέρα ὅσο μποροῦμε, ἐδῶ καὶ ἐκεῖ· «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με τὸν ἁμαρτωλόν». Ὅταν κανένας πειρασμός, καμία κακὴ σκέψη ἔρχεται στὸν νοῦ μας· «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με τὸν ἁμαρτωλόν», καὶ φεύγει αὐτὴ ἡ κακὴ σκέψη. Ὅταν ἔχουμε κάποια στενοχώρια, κάποια ἀπελπισία, κάποια δυσκολία, μόλις ποῦμε τὸ «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ...» ἀρκετὲς φορές – πρέπει νὰ τὸ ποῦμε μὲ ταπείνωση, μὲ πίστη – ἔρχεται εἰρήνη στὴν ψυχή. Μόλις στὴν οἰκογένεια πάει νὰ γίνει ἕνα σκάνδαλο, μία διαίρεση, μία ἀκαταστασία· «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησον ἡμᾶς», «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, φώτισε τὰ παιδιά μας», «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, εἰρήνεψέ μας», καὶ ἔρχεται Χάρις, εὐλογία καὶ εἰρήνη. Σὲ ὅσους Χριστιανοὺς εἴπαμε νὰ λένε αὐτὴ τὴν προσευχή, καὶ ἰδίως ὅταν μέσα στὴν οἰκογένειά τους ὑπάρχουν δυσκολίες, ὅλοι μοῦ εἶπαν ὅτι μὲ τὴν προσευχὴ αὐτὴ ἡ οἰκογένεια εἰρήνεψε, καὶ τὰ παιδιὰ φωτίζονται, καὶ ὁ κόσμος γίνεται καλύτερος, καὶ πιὸ κοντὰ στὸν Χριστὸ ἔρχεται.

Λοιπόν, ἐὰν θέλετε, κρατῆστε το αὐτὸ σὰν ἕνα τελευταῖο ἐφόδιο, σήμερα ποὺ φεύγετε ἀπὸ τὸ Ἅγιον Ὅρος. Νὰ προσπαθεῖτε ὅσο πιὸ συχνὰ μπορεῖτε νὰ λέτε «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με τὸν ἁμαρτωλόν». Δὲν χρειάζεται κανεὶς νὰ εἶναι στὸ δωμάτιό του κλεισμένος ἢ σὲ μία Ἐκκλησία μέσα. Καὶ στὸ αὐτοκίνητο ποὺ ὁδηγεῖ, καὶ στὸν δρόμο ποὺ περπατάει, καὶ περίπατο ποὺ κάνει, καὶ δουλειὲς ἄλλες ποὺ κάνει, τὸ μυαλὸ μπορεῖ νὰ δουλεύει· «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με τὸν ἁμαρτωλόν».

Ὑπάρχει μάλιστα καὶ ἕνα πολὺ ὡραῖο βιβλιαράκι, ποὺ σᾶς συνιστῶ νὰ τὸ διαβάσετε. Λέγεται «Οἱ περιπέτειες ἑνὸς Προσκυνητοῦ». Εἶναι σὰν μυθιστόρημα· διαβάζεται ὡραῖα. Ἐκεῖ περιγράφει τὴν ζωὴ ἑνὸς Ρώσου προσκυνητῆ, ὁ ὁποῖος ἔζησε τὸν περασμένο αἰῶνα καὶ εἶχε πολὺ πόθο Θεοῦ μέσα στὴν καρδιά του. Ἤθελε νὰ μάθει αὐτὴ τὴν προσευχή – πῶς νὰ τὴν λέγει – καὶ ταξίδευσε σὲ διάφορα μέρη, καὶ βρῆκε ἁγίους Γέροντες καὶ Ἀσκητές, οἱ ὁποῖοι τοῦ δίδαξαν αὐτὴ τὴν προσευχή. Ἅμα τὸ διαβάσετε αὐτὸ τὸ βιβλίο, θὰ δεῖτε καὶ ἐσεῖς ποιά εἶναι ἡ μέθοδος, ἡ τέχνη, γιὰ νὰ λέμε αὐτὴ τὴν προσευχή, καὶ μάλιστα ὄχι ἁπλῶς νὰ τὴν λέμε μὲ τὸ στόμα, ἀλλὰ ἀπὸ τὸ στόμα νὰ πηγαίνει στὸν νοῦ καὶ ἀπὸ τὸν νοῦ νὰ πηγαίνει στὴν καρδιά. Διότι ὅταν ἡ προσευχὴ εἶναι στὴν καρδιά, τότε εἶναι καὶ ἡ πιὸ καθαρή, γνήσια, ἀληθινὴ προσευχή, καὶ τότε φέρνει καὶ πολλὴ εἰρήνη στὴν ψυχή. Ἂν θέλετε δοκιμάστε καὶ θὰ μὲ θυμηθεῖτε· πόση εἰρήνη θὰ ἔλθει στὴν ψυχή σας καὶ πόση χαρὰ θὰ πάρετε, ἅμα μάθετε αὐτὴ τὴν προσευχή· «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με τὸν ἁμαρτωλόν». Ὅλοι μπορεῖτε, μικροὶ καὶ μεγάλοι. Μέσα στὴν Ἐκκλησία μας ἔχουμε ὅπλα γιὰ νὰ εἴμαστε εὐτυχισμένοι, ἀλλὰ δὲν τὰ χρησιμοποιοῦμε. Γι’ αὐτὸ καὶ δὲν ἔχουμε χαρὰ στὴν ζωή μας. Ἐνῶ ἐὰν ἔχουμε τὴν προσευχή, θὰ ἔχουμε καὶ ἀληθινὴ χαρά.

Εὔχομαι καλὸ ταξίδι, καὶ ἡ εὐλογία τοῦ Θεοῦ νὰ εἶναι μαζί σας.

Ἀρχιμ. Γεώργιος Καψάνης

Καθηγούμενος Ἱ. Μ. Ὁσίου Γρηγορίου Ἁγίου Ὄρους

 

Ταπεινὸς ὑπεράνω σκανδαλισμοῦ

Ἕναν τέτοιο γέροντα, ἀμέριμνο, ἁπλό, ταπεινό, μὲ μεγάλη ἐμπιστοσύνη στὸν Χριστὸ καὶ τὴν Παναγία, γνωρίσαμε.

Ἦταν ἀπὸ τὸ Ριζοκάρπασο τῆς σήμερα τουρκοκρατούμενης Κύπρου κι ἦλθε στὸ Ἅγιον Ὅρος, ὅταν κι αὐτὸ ἦταν Τουρκοκρατούμενο. Ἐκοιμήθη πρὶν δώδεκα ἔτη, σὲ ἡλικία ἑκατὸν ἕξι ἐτῶν. Εἶχε στὸ Ἅγιον ‘Ὅρος ὀγδόντα ἕξι ἔτη.

Ἐξῆλθε αὐτοῦ μιὰ-δυὸ φορές, γιὰ νὰ πάει προσκυνητὴς στὰ Ἱεροσόλυμα. Ὀγδόντα ἕξι ἔτη εἶχε νὰ φάει κρέας. Ὀγδόντα ἕξι ἔτη εἶχε νὰ δεῖ γυναῖκα. Εἴκοσι πέντε ἔτη εἶχε νὰ πλύνει τὸ πιάτο του. Ὑγιέσταστος, ἐγκρατέστατος, ἐξυπνότατος, ἀγαθότατος. Ἑκατὸν τριῶν ἐτῶν ἀνέβηκε στὴν σκεπή τοῦ κελλιοῦ του, νὰ διορθώσει τὰ κεραμίδια.

Ὅ,τι ζητάω ἀπὸ τὴν Παναγία μοῦ τὸ στέλνει» ἔλεγε. «Ἔχω τὴν εἰκόνα της, τῆς Οἰκονόμισσας, καὶ μὲ οἰκονομεῖ ἡ Ὑπερευλογημένη… Νά, τώρα ἤθελα νερὸ καὶ ἦλθες νὰ μοῦ φέρεις».

Μιὰ φορὰ, ἦλθαν δύο φίλοι ἀπὸ τὴν Ἀθήνα, νεαροὶ οἰκογενειάρχες, καὶ μὲ ρωτοῦσαν ἂν ὑπάρχουν γέροντες τοῦ Γεροντικοῦ καὶ τῆς Φιλοκαλίας. Ὑπάρχουν, τοὺς εἶπα καὶ τοὺς πῆγα στὸν γέροντα αὐτόν, τὸν μοναχὸ Ἰωσὴφ τὸν Κύπριο. Ἦταν τότε ἑκατὸν πέντε ἐτῶν. Ἦταν ξαπλωμένος κι ἔκανε κομποσχοίνι. «Οἱ κύριοι» τοῦ λέγω, «εἶναι ἀπὸ τὴν Ἀθήνα καὶ ἤθελαν νὰ πάρουν τὴν εὐχή σου». Τὸν εἶδαν πὼς δὲν εἶχε ὄρεξη γιὰ κουβέντα. Ἀφοῦ εἶπαν δύο-τρία λόγια, τοὺς ἔκαμε νόημα νὰ φύγουμε.

Φεύγοντας, λένε στὸν γέροντα: «Γέροντα, εἴμαστε μὲ πολλὰ προβλήματα, σᾶς παρακαλοῦμε νὰ προσεύχεσθε».

«Θὰ προσεύχομαι» τοὺς ἀπαντᾶ, «ἀλλὰ γιὰ νὰ προσεύχομαι θέλω καὶ λεφτά»! Ντράπηκα πολύ, τὰ ἔχασα, δὲν ἤξερα τί νὰ πῶ. Προσπαθοῦσα νὰ δικαιολογήσω τὴν κατάσταση. Ἀποροῦσα, γιατί νὰ τὸ κάνει αὐτό. Τοὺς πῆγα σ’ ἕναν ἅγιο ἄνθρωπο, κι αὐτὸς νὰ ζητάει χρήματα γιὰ νὰ προσευχηθεῖ; Αὐτὸς ποὺ δὲν γνώριζε καλά-καλὰ τὴν ἀξία τῶν χρημάτων καὶ δὲν τοὺς ἔδινε μεγάλη σημασία. Οἱ ἄνθρωποι ἔφυγαν καὶ λυπήθηκα.

Τὴν ἄλλη ἡμέρα ποὺ πῆγα νὰ τὸν δῶ, μοῦ λέει: «Πάτερ Μωυσῆ, τὴν ἀρετὴ δεν τὴν μαζέψαμε μαζί. Μὴν μοῦ φέρνεις κόσμο νὰ μὲ τιμᾶνε. Ζήτησα ἀπὸ τὸν Θεὸ νὰ μὲ τιμήσει στὴν ἄλλη ζωή, ὄχι σ΄αὐτὴ τὴν ψεύτικη».

Ἐξεπλάγην. Ντροπιάσθηκε στοὺς ξένους ζητῶντας χρήματα, ποὺ ποτὲ δὲν εἶχε καὶ ποτὲ δὲν τ’ ἀγάπησε, μὲ ντρόπιασε κι ἐμένα. Ποῦ νὰ τολμήσω νὰ ξαναπάω κόσμο. Χάλασε τὴν εἰκόνα του, ὡς σπουδαίου ἀσκητοῦ. Κατέστρεψε τὴν πρόσοψή του. Ποιός ἀπὸ μᾶς τὸ κάνει αὐτό; Ἦταν ταπεινός. Ὑπεράνω καὶ τοῦ σκανδαλισμοῦ. Τὸν ἔνοιαζε τί θὰ πεῖ γι’ αὐτὸν ὁ Θεὸς κι ὄχι οἱ ἄνθρωποι. Ὅταν τὸ εἶπα στοὺς φίλους, ἔμειναν ἄφωνοι…

Μοναχὸς Μωυσῆς Ἁγιορείτης

 

Τὰ ἀπρόοπτα

Ὅμως διαρκῶς συμβαίνουν στὴν ζωή μας ἀπρόοπτα. Ἔρχεσαι στὸ μοναστήρι γιὰ νὰ βρῇς πνευματικὴ ζωή καὶ συναντᾶς κακούς. Εἶναι ἀπρόοπτο. Ζητᾶς κελλὶ ἀπὸ τὴν πλευρὰ τοῦ μοναστηριοῦ ποὺ δὲν ἔχει ὑγρασία, τὸ ἀποκτᾶς, διαπιστώνεις ὅμως ὅτι ἡ θάλασσα σοῦ προκαλεῖ ἀλλεργία, ὁπότε δὲν μπορεῖς νὰ χαρῇς οὔτε τὴν ἡμέρα οὔτε τὴν νύχτα.

Ἀμέσως θὰ σοῦ πῇ ὁ λογισμός, σήκω νὰ φύγης. Εἶναι ἀπρόοπτο.

Σὲ πλησιάζω μὲ τὴν ἰδέα ὅτι εἶσαι καλὸς ἄνθρωπος καὶ βλέπω ὅτι εἶσαι ἀνάποδος. Ἀπρόοπτο.

Παρουσιάζονται συνεχῶς ἀπρόοπτα ἐνώπιόν μας, διότι ἔχομε θέλημα καὶ ἐπιθυμίες. Τὰ ἀπρόοπτα εἶναι ἀντίθετα πρὸς τὸ θέλημα καὶ τὴν ἐπιθυμία μας, γι’ αὐτὸ καὶ μᾶς φαίνονται ἀπρόοπτα, στὴν οὐσία ὅμως δὲν εἶναι.

Διότι ἄνθρωπος ποὺ ἀγαπᾶ τὸν Θεὸν προσδοκᾶ τὰ πάντα καὶ λέγει πάντοτε «γενηθήτω τὸ θέλημά σου». Θὰ ἔρθη βροχή, λαίλαπα, χαλάζι, κεραυνός; «Εἴη τὸ ὄνομα Κυρίου εὐλογημένον».

Ἐπειδὴ αὐτὰ κοστίζουν στὴν σαρκικότητά μας, γι’ αὐτὸ ἐμεῖς τὰ βλέπομε ὡς ἀπρόοπτα.

Γιὰ νὰ μὴν ταράσσεσαι λοιπὸν κάθε φορὰ καὶ στεναχωριέσαι, γιὰ νὰ μὴν ἀγωνιᾶς καὶ προβληματίζεσαι, νὰ τὰ περιμένης ὅλα, νὰ μπορῇς νὰ ὑπομένης ὅ,τι ἔρχεται.

Πάντα νὰ λές, καλῶς ἦλθες ἀρρώστια, καλῶς ἦλθες ἀποτυχία, καλῶς ἦλθες μαρτύριο. Αὐτὸ φέρνει τὴν πραότητα, ἄνευ τῆς ὁποίας δὲν μπορεῖ νὰ ὑπάρχη καμία πνευματικὴ ζωή.

Ἀρχιμ. Αἰμιλιανὸς Σιμωνοπετρίτης

 

Ὅπως Σὺ θέλεις καὶ ὅπως γνωρίζεις

Πρῶτα-πρῶτα, παιδί μου, δὲν γνωρίζουμε τὸν τρόπο ποὺ οἰκονομεῖ ὁ Θεὸς τὴ ζωή μας καὶ ὀφείλουμε νὰ Τοῦ παραδίνουμε τὸν ἑαυτό μας νὰ τὸν κυβερνήσει —πρᾶγμα ποὺ ὀφείλουμε ἀκριβῶς νὰ κάνουμε καὶ σ᾽ αὐτὴν τὴν περίσταση.

Γιατὶ θὰ δυσκολευτεῖς, ἂν θελήσεις νὰ κρίνεις μὲ ἀνθρώπινα κριτήρια ὅσα σοῦ συμβαίνουν ἀντὶ ν᾽ ἀφήσεις στὸν Θεὸ κάθε μέριμνά σου.

Πρέπει λοιπόν, ὅταν σὲ περικυκλώνουν θλιβεροὶ καὶ πιεστικοὶ λογισμοί, νὰ κραυγάζεις στὸν Θεό: «Κύριε, οἰκονόμησε αὐτὴν τὴν ὑπόθεση, ὅπως Σὺ θέλεις καὶ ὅπως γνωρίζεις».

Γιατὶ πολλὰ θέματα τὰ τακτοποιεῖ ἡ Πρόνοια τοῦ Θεοῦ διαφορετικὰ ἀπ᾽ ὅ,τι νομίζουμε ἢ ἐλπίζουμε. Καὶ οἱ ἐλπίδες ποὺ τρέφαμε γιὰ μερικὰ πράγματα, ἀπὸ τὴν πεῖρα ἀποδείχτηκαν λαθεμένες.

Μὲ λίγα λόγια, πρέπει νὰ δείχνεις μακροθυμία τὴν ὥρα τοῦ πειρασμοῦ καὶ νὰ προσεύχεσαι καὶ νὰ μὴν προσπαθεῖς ἢ νὰ νομίζεις ὅτι μὲ ἀνθρωπίνους λογισμούς, ὅπως εἶπα, θὰ ξεπεράσεις λογισμοὺς δαιμονικούς.

Ὁ ἀββᾶς Ποιμένας ἐπειδὴ τὰ γνώριζε αὐτά, ἔλεγε ὅτι ἡ ἐντολὴ «νὰ μὴ μεριμνήσεις γιὰ τὴν αὐριανὴ ἡμέρα» ἀπευθυνόταν σ᾽ ὅσους βρίσκονται σὲ πειρασμό.

Ἂν λοιπόν, παιδί μου, πιστεύεις ὅτι αὐτὰ εἶναι ἀληθινά, ἄφησε κάθε δικό σου λογισμό —καὶ ἂν ἀκόμα εἶναι συνετὸς— καὶ κράτησε τὴν ἐλπίδα σου στὸν Θεό.

Σ᾽ Αὐτὸν ποὺ δίνει περισσότερα ἀπὸ ὅσα Τοῦ ζητᾶμε ἢ μποροῦμε νὰ φανταστοῦμε. Θὰ μποροῦσα νὰ σοῦ ἀπαντήσω σ᾽ ὅλα ὅσα εἶπες, ἀλλὰ δὲν θέλω νὰ ἔλθω σὲ ἀντίθεση οὔτε μὲ σένα οὔτε μὲ τὸν ἴδιο τόν ἑαυτό μου.

Τὸ μόνο ποὺ λέω εἶναι νὰ στερεωθεῖς στὴν ὁδὸ ποὺ ὁδηγεῖ στὴν ἐλπίδα τοῦ Θεοῦ. Γιατὶ αὐτὴ ἡ ὁδὸς εἶναι ἡ πιὸ ἀσφαλὴς καὶ ἡ πιὸ ἀμέριμνη.

Ὁ Θεὸς μαζί σου.

Ἀββᾶς Δωρόθεος

 

Δὲν εἶ­ναι ὅλες οἱ θρη­σκεῖες τὸ ἴδιο

Ὑπάρ­χουν πολ­λὰ φῶτα ποὺ βλέ­πει κα­νεὶς καὶ ἐν­τυ­πω­σιά­ζε­ται, μὰ ἕνα εἶ­ναι τὸ φῶς τὸ ἀλη­θι­νό, ποὺ ἀξί­ζει νὰ λα­τρέ­ψει κα­νείς, τὸν μό­νον ἀλη­θι­νὸν Θεό, τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰη­σοῦ Χρι­στόν.

Οἱ ἀλή­θειες τοῦ Θεοῦ, ὅπως τὶς ἔχει πεῖ ἀπὸ τὴν ἀρχή, αὐτὲς εἶ­ναι.

Δὲν ὑπάρ­χου­νε ἄλ­λες ἀλή­θειες, νέες, ἐπει­δὴ ὁ κό­σμος προ­ό­δε­ψε καὶ ἡ ἐπι­στή­μη καὶ οἱ ἄν­θρω­ποι πή­γα­νε στὰ ἄστρα...

Μόνο ἡ Θρη­σκεία τοῦ Χρι­στοῦ ἑνώ­νει καὶ ὅλοι πρέ­πει νὰ προ­σευ­χό­μα­στε νὰ ἔρθου­νε σ' αὐ­τήν.

Ἔτσι θὰ γί­νει ἕνω­ση, ὄχι μὲ τὸ νὰ πι­στεύ­εις ὅτι ὅλοι εἴ­μα­στε τὸ ἴδιο καὶ ὅτι ὅλες οἱ θρη­σκεῖες εἶ­ναι τὸ ἴδιο.

Δὲν εἶ­ναι τὸ ἴδιο...

Προ­σεύ­χο­μαι ὁ Θεὸς νὰ σᾶς δώ­σει φώ­τι­ση νὰ κα­τα­λά­βε­τε ὅτι δὲν ἔχει σχέ­ση ἡ Θρη­σκεία, ἡ Ὀρ­θο­δο­ξία μας, μὲ ἄλ­λες θρη­σκεῖ­ες.

Ἅγιος Πορφύριος Καυσοκαλυβίτης

 

Στὸ βάθος τῆς ψυχῆς του

Κάποιο ἀπόγευμα ἐπισκέφθηκα τὸν Γέροντα μ’ ἕναν γνωστό μου. Μᾶς δέχθηκε στὸ κελλί του καὶ τοὺς δύο μαζί. Στὴ συζήτησή μας, ποὺ ἀκολούθησε, ὁ γνωστός μου, μεταξὺ ἄλλων, τοῦ μίλησε καὶ γιὰ τὴ μεγάλη ἐκτίμηση ποὺ ἔτρεφε στὸ πρόσωπό μου.

Ὁ Γέροντας τὸν κοίταζε, ἔπειτα ἔσκυψε τὸ κεφάλι καὶ δὲν εἶπε τίποτα. Σὲ λίγο φύγαμε.

Στὴν ἑπόμενη ἐπίσκεψή μου ἤμουν μόνος. Ὁ Γέροντας μοῦ εἶπε: «Σκέφτομαι ἐκεῖνον τὸν γνωστό σου ποὺ μοῦ ἔφερες καὶ μοῦ ἔλεγε, μὲ χαρά, γιὰ τὴν ἐκτίμηση ποὺ σοῦ ἔχει. Τὴ στιγμὴ ὅμως ποὺ μοῦ τὰ ἔλεγε αὐτά, ξέρεις ἐγὼ τί εἶδα στὸ βάθος τῆς ψυχῆς του; Ὅτι σὲ ἀποστρέφεται καὶ σὲ ἀπορρίπτει».

Ἔμεινα ἐμβρόντητος ἀπὸ τὴν ἀποκάλυψή του, ποὺ οὔτε κἂν θὰ μποροῦσα νὰ φαντασθῶ.

Ὁ Γέροντας συνέχισε: «Πρόσεξε ὅμως, αὐτὸ ποὺ εἶδα βρίσκεται στὸ ἀσυνείδητό του. Κατάλαβες; Τί εἶναι ἀσυνείδητο;»

Τοῦ εἶπα ὅ,τι ἤξερα σχετικά. Κι ἐκεῖνος συμπλήρωσε:

«Ἐπειδὴ βρίσκεται στὸ ἀσυνείδητό του, δὲν τὸ γνωρίζει. Νὰ τὸ προσέξεις πολὺ αὐτὸ ποὺ σοῦ λέω».

Ὅταν ἐπέστρεψα στὸ σπίτι, αἰσθανόμουν θλίψη καὶ ἐκνευρισμὸ γιὰ τὴν διχασμένη καὶ διπρόσωπη συμπεριφορὰ αὐτοῦ τοῦ ἀνθρώπου. Ἀφοῦ μὲ ἀπέρριπτε κατὰ βάθος, ποιός τὸν ὑποχρέωνε νὰ μὲ πλησιάζει καὶ μάλιστα νὰ ὁμολογεῖ, μπροστὰ στὸν Γέροντα, τὴν ἐκτίμησή του ἀπέναντί μου; Δὲν θὰ ἦταν πιὸ κανονικὸ νὰ ἀπομακρυνθεῖ ἀπὸ μένα, γιὰ νὰ βρίσκεται τοὐλάχιστον σὲ ἁρμονία μὲ τὰ ὅποια βαθύτερα αἰσθήματά του;

Πέρασαν ἀρκετὲς ὧρες ἐκνευρισμοῦ, καὶ μόνο ἀπὸ κάποια στιγμὴ καὶ μετὰ ἄρχισα νὰ καταλαβαίνω τὸ νόημα τῆς ἐπισημάνσεως τοῦ Γέροντα: «Πρόσεξε, αὐτὸ βρίσκεται στὸ ἀσυνείδητό του καὶ δὲν τὸ γνωρίζει».

Πράγματι, ὁ ἄνθρωπος αὐτὸς συνειδητὰ μὲ ἐκτιμοῦσε πολὺ καὶ τὸ ἔδειχνε καὶ αἰσθανόταν ἐντάξει ἀπέναντί μου.

Τὸ πρόβλημα τῆς αὐτοαντιφάσεώς του ἦταν κρυμμένο στὸ ἀσυνείδητό του καὶ γι’ αὐτὸ τὸ ἀγνοοῦσε. Ἡ διαπίστωσή μου αὐτή, ποὺ δικαιολογοῦσε τὴν προειδοποίηση τοῦ Γέροντα, μὲ ἠρέμησε. Τὸν δέχθηκα ὅπως εἶναι καὶ διατήρησα ἀμετάβλητη τὴν εὐνοϊκὴ στάση μου, ὅπως πρίν.

Ἀργότερα, ὅταν ξαναεῖδα τὸν Γέροντα, μοῦ διευκρίνισε σχετικά: «Αὐτὸ ποὺ εἶδα στὸ ἀσυνείδητό του εἶναι παλιό, εἶναι τραῦμα, εἶναι δαιμονικό». Καὶ σὲ ἐρώτησή μου, ἂν μὲ τὸν ἐξαναγκασμό του μπορεῖ ν’ ἀλλάξει, μοῦ ἀπήντησε: «Μὲ τὴν ἁγιότητα ἀλλάζει ὁ ἄνθρωπος, φεύγουν τὰ ψυχικὰ τραύματα. Σήμερα οἱ ψυχίατροι τὸ λένε ψυχασθένεια, ἐνῶ στὴν πραγματικότητα εἶναι δαιμονικὴ ἐνέργεια ποὺ ὀφείλεται στὶς ἁμαρτίες».

Ἅγιος Πορφύριος Καυσοκαλυβίτης

 

Γλυκειὰ φλόγα!

– Γέροντα, κουραστήκατε πολὺ στὴν Θεία Λειτουργία· δὲν ἔπρεπε νὰ μείνετε καὶ στὴν ἀνάγνωση τῆς «Εὐχαριστίας».

– Τί λές; Κοινώνησα καὶ νὰ μὴν πῶ ἕνα «εὐχαριστῶ» στὸν Θεό; Σὲ πολὺ μεγάλη ἀνάγκη μπορεῖ νὰ φύγη κανεὶς νωρίτερα. Κι ἐσὺ νὰ μὴ φεύγης ποτέ· νὰ ἀκοῦς τὴν «Εὐχαριστία» καὶ νὰ λὲς συνέχεια: «Σ’ εὐχαριστῶ, Θεέ μου· Σ’ εὐχαριστῶ. Δόξα σοι ὁ Θεός, δόξα σοι ὁ Θεός!» καὶ νὰ φτερουγίζη ἡ καρδιά σου.

Μιὰ φορὰ εἶχα πάει γιὰ Θεία Λειτουργία σὲ ἕνα Κελλί.
Ἤμουν κουρασμένος καὶ ταλαιπωρημένος· ἤμουν καὶ νηστικός, ἐπειδὴ θὰ κοινωνοῦσα. Ἐκεῖ δὲν εἶχαν φωτιὰ καὶ σὲ ὅλη τὴν Ἀκολουθία ἔτρεμα ἀπὸ τὸ κρύο. Μόλις ὅμως κοινώνησα, ἔνιωσα νὰ διαπερνᾶ ὅλο μου τὸ σῶμα μιὰ θέρμη.
Ὅπως ὅταν ἀνάβης κάτι ἠλεκτρικὲς σόμπες μὲ σπεῖρες, τὸ ρεῦμα ἀρχίζει νὰ περνάη σιγὰ‐σιγὰ στὶς σπεῖρες, ἕνα τέτοιο πράγμα ἔνιωθα σὲ ὅλο μου τὸ σῶμα. Ἄρχισε σιγὰ‐σιγὰ νὰ φλογίζεται. Μιὰ γλυκειὰ φλόγα!

– Φλεγόμενος καὶ μὴ καιόμενος, Γέροντα...

– Ναί, φλεγόμενος... Γλυκειὰ φλόγα! Ὤ! πάει μετὰ καὶ ἡ πεῖνα, πάει καὶ ἡ κούραση, πάει καὶ τὸ κρύο..

– Πόσο κράτησε αὐτό, Γέροντα;

– Τὸ ἔνιωσα στὸν ναό, μόλις κοινώνησα, καὶ μετὰ ποὺ ἔφυγα, ζεσταινόταν καὶ ὁ δρόμος!

– Γέροντα, πῶς μερικοί, ἐνῶ εἶναι ἀσθενικοὶ στὸ σῶμα, ἔχουν ἀντοχὴ στὴν νηστεία;
– Τὸ μυστικὸ εἶναι ὁ ταπεινὸς καὶ φιλότιμος ἀγώνας, ποὺ συνοδεύεται μὲ προσευχὴ καὶ Μετάληψη τῶν ἀχράντων Μυστηρίων. Αὐτὰ τρέφουν τὴν ψυχή, τρέφουν καὶ τὸ σῶμα. Ὅταν κοινωνοῦμε, παίρνουμε τὸ ἰσχυρότερο ἰαματικὸ φάρμακο, τὸ Σῶμα καὶ τὸ Αἷμα τοῦ Χριστοῦ.

Ἅγιος Παΐσιος Ἁγιορείτης

 

Τέτοια προσευχὴ

∆ὲν εἶναι καθόλου παράξενο, ἐὰν ἡ Ἐκκλησία γράψει µιὰ προσευχὴ γιὰ προστασία ἀπὸ τὸν πολιτισµό, µὲ τὴν ἔννοια ὅτι ὁ πολιτισµὸς χωρὶς τὸν Θεὸ ἀποτελεῖ ἄθροισµα ὅλων τῶν κακιῶν. 

Τέτοια προσευχὴ ὄχι µόνο θὰ εἶναι ἀναγκαία, ἀλλὰ νοµίζω πὼς καλὸ θὰ ἦταν νὰ ὁρίσουµε µία ἐπίσηµη ἡµέρα ἀργίας, κατὰ τὴν ὁποία ὅλος ὁ λαὸς µαζὶ µὲ τοὺς ἡγέτες του θὰ προσεύχεται στὸν Θεὸ νὰ τὸν σώσει ἀπὸ τὸν πολιτισµὸ χωρὶς Θεό. Ἐπειδὴ ὁ πολιτισµὸς εἶναι ἡ καινούργια µορφή ἀθεΐας, ἡ καινούργια εἰδωλολατρία.

 Ἅγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς

 

Ἡ τελευταία σταγόνα

Πίνοντας τὸ ποτήρι τῆς γνώσης, ἡ πρώτη γουλιὰ σὲ κάνει ἄθεο, ἀλλὰ στὸν πάτο τοῦ ποτηριοῦ, στὴν τελευταία σταγόνα κρύβεται ὁ Θεός.

Werner Heisenberg

Θεμελιωτὴς Κβαντομηχανικῆς, Νόμπελ Φυσικῆς 1932

 

Σαράντα πέντε λεμονιὲς

Σαράντα πέντε λεμονιὲς στὴν ἄμμο φυτεμένες

κάνουν τὰ φύλλα πράσινα καὶ τὰ λεμόνια ἀφρᾶτα

μόν’ ἡ δική μου λεμονιὰ στὴν πέτρα εἶναι βγαλμένη

κάνει τὰ φύλλα μάλαμα καὶ τὰ λεμόνια ἀσήμι

κι ὅποιος τὰ πιάσει πιάνεται κι ὅποιος τὰ ἰδεῖ πεθαίνει

κι ὅποιος τὰ γλυκομυριστεῖ σκίζει τὴ γῆς καὶ μπαίνει.