Οἱ πρόκριτοι τοῦ λαοῦ

Ὁ Παναγιώτης Κρεββατᾶς, τόν ὁποῖον διάσημοι ὁπλαρχηγοί βλέποντες μακρόθεν ἐρχόμενον, «ὁ ἄρχοντας, ἔλεγον, ἔρχεται» καί μετά σεβασμοῦ ὄρθιοι τόν ὑπεδέχοντο, ἀποθανῶν ἀφῆκε τήν σύζυγόν του ἄπορον, διότι τόν πλοῦτον του ἐδαπάνησε καί αὐτός ἀφειδῶς εἰς τάς ἀνάγκας τῆς πατρίδος. Τοῦ Κρεββατᾶ λοιπόν ἡ σύζυγος λαμβάνει σύνταξιν 20 μόνον δραχμῶν κατά μήνα. Ὁποία ὕβρις κατά τοῦ παρελθόντος…

Σέκερης καί Λεβέντης, ἡ προσωποποιημένη αὕτη δυάς τοῦ ἀκραιφνοῦς πατριωτισμοῦ, ἐθυσίασαν περιουσίαν κολοσσιαίαν διά τῆς πατρίδος τήν ἀπελευθέρωσιν καί ὅμως αἱ χῆραι καί τά ὀρφανά τῶν σπανίων τούτων ἀνδρῶν διάγουσιν ὡς δουλοπάροικοι ἐντός τῆς ἐλευθέρας Ἑλλάδος, μή ἔχοντα οὐχί πέντε στρέμματα γῆς, οὐχί καλύβην ἀλλ’ οὐδ’ ἄρτον. Εἰς τήν αὐτήν δέ κατηγορίαν εὑρίσκονται καί αἱ χῆραι καί τά ὀρφανά τοῦ Λυκούργου, τοῦ Θ. Δεληγιάννη, τοῦ Περούκα, τοῦ Ἰω. Βλάχου, τοῦ Μακρῆ, τοῦ Κεφάλα, τοῦ Ἀναγνωσταρᾶ καί τοσούτων ἄλλων διασήμων ἀγωνιστῶν.

Συμφέρει βεβαίως εἰς τινάς νά λησμονήσωμεν τό παρελθόν ἡμῶν, ὅπερ ὅμως ἀδύνατον. Χειμών δριμύς ἦτο, ὅτε κατά τό 1822 παρεδόθη ἡ Ἀκροκόρινθος, πλεῖστα δέ λάφυρα περιῆλθον εἰς χεῖρας ἡμῶν, μεταξύ τῶν ὁποίων πολλαί βαρύτιμοι μηλωταί. Ἔτρεμεν ἐκ τοῦ ψύχους ὁ διάσημος τῆς Πελοποννήσου ὁπλαρχηγός Παναγιώτης Γιατράκος καί ἀντί νά θέση ἐπί τῶν ὤμων του μίαν τῶν μηλωτῶν ἐκείνων, ἔγραψεν εἰς τήν οἰκογένειάν του, ἥτις τῷ ἀπέστειλε μίαν παλαιοκαζάκαν.

Παραδόξως ἐφάνη καί εἰς τόν Γαβριήλ Ἀμανίτην καί εἰς τόν Γεώργιον Σπυρίδωνος (τόν ἐκ δυσπραγίας παραφρονήσαντα καί ἀποβιώσαντα πρό τινός χρόνου ἐνταῦθα) καί εἰς τόν Ἠλίαν Μπισπίκην καί εἰς αὐτόν ἔτι τόν ἀγορεύοντα, νεανίαν τότε, ἡ τοιαύτη τοῦ στρατηγοῦ διαγωγή· ἐρωτώμενος δέ περί ταύτης ἔλεγε: «Ἀδελφούλια μου, ἐν ὅσω ἔχω φορέματα εἰς τό σπίτι μου οἰκονομοῦμαι· ὅταν δέ τελειώσουν, ἄς εἶναι καλά ἡ Πατρίς».
Ναί, ἀείμνηστε στρατηγέ Γιατράκε, ἡ πατρίς εἶναι καλή διά τούς μή μετασχόντας τῶν ἀγώνων σου, ἀλλ’ ἡ σύζυγός σου πολλάκις νῆστις ἐκοιμήθη, ἡ θυγάτηρ σου οὐδέ ἕν στρέμμα ἔλαβε διά προίκα, ὁ υἱός σου ἔχει πρό πολλοῦ ὡς ἐνέχυρον τήν πολύτιμον σπάθην, τήν ὁποίαν παρά τοῦ Κιαμήλεπεκ ἔλαβες…
Περί τόν Μάρτιον, νομίζω τοῦ 1825, παρουσιάσθη ἀνάγκη νά ἐκκινήση ἀμέσως ὁ ἑλληνικός στόλος κατά τοῦ Ἰμπραήμ Πασᾶ. Συνῆλθον τότε ἐν τῷ μοναστηρίω οἱ μεγάθυμοι οἰκοκυραῖοι τῆς Ὕδρας καί ἀπεφάσισαν νά συνεισφέρουν καί τά τελευταία τάλληρά των πρός ἐκκίνησιν τοῦ στόλου, τέσσαρες δέ χιλιάδες ταλλήρων ἀνελογίσθησαν εἰς τόν γέροντα Τσαμαδόν :

«Ἀδελφοί, εἶπε τότε εἰς τούς ἄλλους, τάλληρα πλέον δέν μοί ἔμειναν, διότι ὅσα εἶχα τά ἐδαπάνησα (εἶχε δαπανήσει διά τόν Ἀγῶνα 150.000 τάλληρα)· ἔχω ὅμως τήν ζωήν μου ἀκόμη καί ἰδού ἐπιβαίνω τοῦ πλοίου μου ὡς ναύτης».

Καί ταῦτα εἰπῶν, ἐκίνησε τρέμοντας πόδας ὁ γηραιός οἰκοκύρης τῆς Ὕδρας, ὅπως θυσιάσει διά τήν ἀπελευθέρωσιν τῆς πατρίδος ὅ,τι εἰσέτι τῷ ἔμενε: τήν ζωήν του αὐτήν…

Τούτου δέ ὁ υἱός Λάζαρος ἐλθῶν εἰς Ἀθήνας διά νά ζητήση περίθαλψιν παρά τῆς κυβερνήσεως καί μή εἰσακουσθείς κατέβη πεζός εἰς Πειραιᾶ, διότι καί τῆς δραχμῆς ἐστερεῖτο δι’ ἀγώγιον, καί μεταβάς εἰς Ὕδραν δωρεάν διά τινός ὑδραϊκοῦ πλοιαρίου αὐτεχειριάσθη ὁ δύσποτμος !

Εἷς ἐκ τῶν πρώτων οἰκοκυραίων τῆς Ὕδρας, ὁ Θεόδωρος Γκίκας, προσήνεγκεν ὅλην αὐτοῦ τήν χρηματικήν κατάστασιν, συνισταμένην εἰς 900.000 δραχμάς εἰς τάς ἀνάγκας τῆς πατρίδος· καί λέγω ὅλην, διότι μετά τόν θάνατον αὐτοῦ ἡ σύζυγος ἐπεκαλέσθη τῆς κυβερνήσεως τήν συνδρομήν καί μή εἰσακουσθεῖσα κατέφυγεν εἰς τήν εὐεργετικήν ἀρωγήν τῶν ἑπτά ὀρνίθων της, τῶν ὁποίων τά ὠά πωλοῦσα ἠγόραζεν τόν ἄρτον τῆς ἡμέρας, ὁ δέ Παπαμιχαλάκης, ὁ ἱερεύς τῆς ἐνοριακῆς της ἐκκλησίας, ἡ Ἀνάληψις, συνήθροιζεν ἐπ’ ὀνόματί της κατά Κυριακήν διά τοῦ δίσκου ὀλίγα λεπτά, ἅτινα ἔδιδεν εἰς τήν χήραν τοῦ βαθυπλούτου Γκίκα, ἕως οὗ ἡ δυσπραγία καί ἡ λύπη ἔδωκαν τέλος εἰς τά βάσανά της.

Μιλτιάδης Χουρμούζης, βουλευτής Φθιώτιδος

Ἀποσπάσματα ἀπό ἀγόρευσή του στή Βουλή τῶν Ἑλλήνων τό 1855

Τετράδιο 132 * Φεβρουάριος 2011