Γιατί ἔπεσε ἡ Πόλη

Ὁ Ἰωσήφ Βρυέννιος, ὁ διδάσκαλος τοῦ προμάχου τῆς Ὀρθοδοξίας, Μάρκου τοῦ Εὐγενικοῦ, διεκτραγωδεῖ τήν πρό τῆς Ἁλώσεως ἐνσκήψασαν διαφθοράν :

«Τό ἱερατεῖον πρῶτον εἶχε διαφθαρεῖ. Οἱ πλεῖστοι τῶν κληρικῶν ἐχειροτονοῦντο ἐπί χρήμασι. Κλῆρος σιμωνιακός, ἐθνική συμφορά, ἅλας μωρόν! Τά μυστήρια ἐπωλοῦντο ὑπό τῶν ἀναξίων τούτων κληρικῶν. Μέ πληρωμήν, μέ δῶρα ἐδίδετο ἡ ἄφεσις τῶν ἁμαρτιῶν καί μετεδίδετο τό Σῶμα καί τό Αἷμα τοῦ Κυρίου. Ἐπίσκοποι, ἄγαμοι κληρικοί, μοναχοί, οἱ τήν παρθενίαν ἐπαγγειλάμενοι, ἀναιδέστατα συνέζων μετά μοναστριῶν. Οἱ δέ κοσμικοί, μιμούμενοι τούς κληρικούς, πρό τῆς τελέσεως τοῦ μυστηρίου τοῦ γάμου συνέζων μετά τῶν γυναικῶν. Τό ἅγιον ὄνομα τοῦ Θεοῦ ἐβλασφημεῖτο δημοσία καί οὐδείς ὑπέρ αὐτοῦ ἦρε φωνή διαμαρτυρίας, ἐνῶ θά ἔπρεπεν, ὑπερασπισταί τῆς τιμῆς τοῦ ὀνόματος τοῦ Θεοῦ, νά προτιμήσωμεν μαρτυρικόν θάνατον παρά τῶν ἀσεβῶν ἤ σιωπῶντες νά γινώμεθα συνένοχοι τῶν βλασφημούντων. Ὅρκοι εἰς δημοσίαν διάταξιν. Ἡ ἀδιαφορία τῶν πολιτῶν διά τάς ἀνάγκας τοῦ γείτονος, τῆς κοινωνίας, τοῦ κινδυνεύοντος κράτους μεγίστη. Ἡ φιλαυτία ἐβασίλευε, τά ἴδια ἑκάστου συμφέροντα ἐθεραπεύοντο. Τά τείχη τῆς πόλεως παρουσίαζον φθοράς καί ἔχρηζον συντόμου ἐπισκευῆς, ἀλλ’ οἱ ἔχοντες τούς ὑλικούς θησαυρούς προετίμων νά κτίζουν τριωρόφους κατοικίας ἤ νά διαθέτουν τό χρῆμα ὑπέρ τῆς κοινῆς ἀσφαλείας.

Ἡ φιλαργυρία τῶν πλουσίων ἀπαραδειγμάτιστος. Ὅταν ὁ τελευταῖος μαρτυρικός βασιλεύς Κωνσταντῖνος ὁ Παλαιολόγος ἀνέλαβε τήν ἐξουσίαν, τό δημόσιον ταμεῖον εὑρέθη κενόν. Δι΄ ὅ θερμοτάτην πρός τούς πλουσιωτέρους τῆς πόλεως ἀπηύθυνε ἔκκλησιν, ζητῶν τήν συνδρομήν αὐτῶν. Ἀλλ’ οἱ μεγιστάνες ἠρνήθησαν διισχυριζόμενοι ὅτι εἶναι πένητες! Πένητες, ποῖοι; Αὐτοί τῶν ὁποίων τά ὑπόγεια τῶν μεγάρων, εὐθύς μετά τήν Ἅλωσιν, ἀνέσκαψαν οἱ Τοῦρκοι καί ἀνεκάλυψαν θησαυρούς μεγίστους, ἱκανούς νά ἐξοπλίσουν στρατούς καί στόλους!

Ὁ ἴδιος ὁ αὐτοκράτωρ συνομιλῶν μέ τόν Φραντζῆν ἐξεφράζετο πικρῶς, λέγων ὅτι πέριξ τοῦ θρόνου δέν εὑρίσκετο ἕνας εἰλικρινής σύμβουλος, πάντων τά ἴδια ζητούντων. Χαρακτηριστικόν δεῖγμα τῆς ἰδιοτελείας εἶναι καί τοῦτο, ὅτι ὅταν κατά τήν διάρκειαν τῆς πολιορκίας τῆς πόλεως τά ἐξωτερικά τείχη ὑπό τῶν βολῶν τοῦ τηλεβόλου ὑφίσταντο σοβαράς βλάβας καί ἠνοίγοντο ρήγματα τά ὁποῖα εἶχον ἀνάγκην ἀμέσου ἐπισκευῆς, μηδέ ἐν τῇ ὑστάτῃ ταύτῃ ὥρᾳ, λησμονοῦντες τό ἴδιον συμφέρον, ἐπείθοντο νά παράσχουν τήν ἀναγκαίαν ὕλην καί ἐργασίαν πρίν ἤ πληρωθοῦν τήν τιμήν αὐτῆς».

Ἀπό τό 17-18 / 1953 τεῦχος τοῦ περιοδικοῦ “Κιβωτός” ἐπί τῇ 500ῇ ἐπετείῳ ἀπό τῆς ἁλώσεως τῆς Κωνσταντινουπόλεως.

Τετράδιο 126 * Ἰούνιος 2010