Εἰς τὴν Περιτομὴν τοῦ Κυρίου καὶ τὸ νέο ἔτος (α)

Οἱ ἱεροὶ ὕμνοι ποὺ ψάλαμε ἀπόψε μᾶς ἀπεκάλυψαν καὶ τὸ βαθὺ θεολογικὸ νόημα τῆς σημερινῆς ἑορτῆς, τῆς Περιτομῆς τοῦ Κυρίου. Ἔλεγαν: «Συγκαταβαίνων ὁ Σωτὴρ τῷ γένει τῶν ἀνθρώπων κατεδέξατο σπαργάνων περιβολήν, οὐκ ἐβδελύξατο σαρκὸς τὴν περιτομήν», δὲν ἐπαισχύνθη οὔτε καὶ αὐτὴ τὴν ἴδια τὴν περιτομὴ τῆς σαρκός. Εἶναι ἕνα ἀνεξιχνίαστο μυστήριο αὐτό, αὐτὴ ἡ μεγάλη συγκατάβασις, ἡ ἄκρα ταπείνωσις τοῦ Θεανθρώπου Κυρίου μας, ὁ ὁποῖος κατεδέχθη ὅλη τὴν ἀνθρώπινη ζωὴ νὰ ἀρχίση, ἀλλὰ καὶ αὐτοὺς τοὺς τύπους τοῦ Μωσαϊκοῦ Νόμου νὰ ἐκπληρώση καὶ αὐτὴ τὴν περιτομὴ νὰ ὑποστῆ. Γι’ αὐτὸ ὁ ἱερὸς ὑμνωδὸς ἐξίσταται βλέπων τὸν Κύριο, ὄχι μόνο νὰ περιτυλίγεται μὲ τὰ σπάργανα τοῦ βρέφους, ἀλλὰ καὶ αὐτὴ τὴν περιτομή, τὸ κόψιμο δηλαδὴ τῆς ἁγίας Του σαρκός, νὰ ὑπομένη. Καὶ ὅλα αὐτὰ γιὰ τὴν σωτηρία μας.

Ἦταν ἐντολὴ τοῦ Θεοῦ στὴν Παλαιὰ Διαθήκη οἱ Ἰσραηλίτες νὰ περιτέμνωνται· καὶ αὐτὸ ἦταν σημεῖο τῆς Διαθήκης τοῦ Θεοῦ. Ὅτι αὐτὸς ὁ ὁποῖος περιετέμνετο ἀνῆκε στὸν λαὸ τῆς Διαθήκης, στὸν λαὸ ποὺ εἶχε τὶς ὑποσχέσεις τοῦ Θεοῦ, τὶς ἐπαγγελίες τοῦ Θεοῦ. Ἦταν σημεῖο συμφωνίας μεταξὺ τοῦ Θεοῦ καὶ τῶν πιστῶν Ἰσραηλιτῶν. Γι’ αὐτὸ δὲν ἐννοεῖτο Ἰσραηλίτης πιστὸς ποὺ νὰ μὴ ἔχη δεχθῆ τὴν περιτομή. Ἀλλὰ αὐτὴ ἡ περιτομή -ἡ σαρκικὴ περιτομή- ἐνομοθετήθη ἀπὸ τὸν Θεό, γιὰ νὰ προετοιμάση τὸν λαὸ καὶ νὰ τὸν προσανατολίση πρὸς μία ἄλλη περιτομή, ἡ ὁποία θὰ ἦταν καὶ ἡ ἀληθινὴ περιτομή, τὴν περιτομὴ ὄχι πλέον τῆς σαρκός, ἀλλὰ τὴν περιτομὴ τοῦ παλαιοῦ ἀνθρώπου, τὴν περιτομὴ τῶν παθῶν καὶ τὴν ἔνδυσι μὲ τὸν νέο ἄνθρωπο τῆς Χάριτος. Γι’ αὐτὸ λέγουν ὁ ἀπόστολος Παῦλος καὶ οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας, ὅτι ἡ περιτομὴ τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης ἦταν τὸ σύμβολο τῆς ἀληθινῆς περιτομῆς, τοῦ ἁγίου Βαπτίσματος.

Τώρα ὁ νέος Ἰσραὴλ τῆς Χάριτος πάλι ἔχει ἕνα σημεῖο τῆς Διαθήκης, τῆς Νέας Διαθήκης. Τὸ σημεῖο τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης ἦταν ἡ περιτομή. Τὸ σημεῖο τῆς Νέας Διαθήκης εἶναι τὸ ἅγιο Βάπτισμα. Στὴν Παλαιὰ Διαθήκη περιετέμνοντο τὰ ἀρσενικὰ παιδιά. Τώρα καὶ τὰ θηλυκὰ παιδιά, ὅλοι, ἄνδρες καὶ γυναῖκες δέχονται τὴν νέα περιτομὴ τῆς Χάριτος, τὸ Βάπτισμα τῆς Χάριτος, καὶ γίνονται μέλη τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ, τοῦ νέου Ἰσραήλ, τοῦ Ἰσραὴλ τῆς Χάριτος. Καὶ ἡ περιτομὴ αὐτὴ γίνεται μὲ τὸ ἅγιο Βάπτισμα, μὲ τὸ ὁποῖο περιτέμνεται, κόβεται, ὁ παλαιὸς ἄνθρωπος καὶ ἐγκαινίζεται ὁ νέος ἄνθρωπος. Τότε στὴν Παλαιὰ Διαθήκη εἶχαν μόνο περιτομή. Τώρα στὴν Νέα Διαθήκη ἔχουμε καὶ περιτομὴ τοῦ παλαιοῦ ἀνθρώπου ἀλλὰ ἔχουμε καὶ ἐγκαινισμὸ μέσα στὸν ἄνθρωπο τοῦ νέου ἀνθρώπου, τοῦ ἀνθρώπου τῆς Χάριτος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Τότε ἔκοβαν, ἀλλὰ δὲν ἐλάμβαναν Πνεῦμα Ἅγιον. Τώρα κόβεται ὁ παλαιὸς ἄνθρωπος, ἀλλὰ λαμβάνουμε Πνεῦμα Ἅγιο.

Γι’ αὐτὸ αὐτὴ εἶναι ἡ ἀληθινὴ περιτομή, τὸ ἅγιο Βάπτισμα τῆς Ἐκκλησίας. Καὶ αὐτὸ εἶναι τὸ νέο σημεῖο τῆς Χάριτος, τὸ σημεῖο τῆς Καινῆς Διαθήκης, ποὺ ἔχουν ὅλοι οἱ σφραγισμένοι Χριστιανοί. Γι’ αὐτὸ καὶ ὁ Χριστιανὸς διὰ τοῦ ἁγίου Βαπτίσματος σφραγίζεται μὲ τὸν τύπο τοῦ Τιμίου καὶ Ζωοποιοῦ Σταυροῦ, καὶ ἐμεῖς οἱ Χριστιανοὶ εἴμεθα, ὅπως λένε οἱ εὐχὲς τῆς Ἐκκλησίας, οἱ ἐσφραγισμένοι μὲ «τὸν τύπο τοῦ σημείου τοῦ Υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου», δηλαδὴ μὲ τὸν Τίμιο καὶ Ζωοποιὸ Σταυρὸ τοῦ Χριστοῦ. Δὲν εἴμαστε σφραγισμένοι μὲ μία περιτομὴ σαρκική, ἀλλὰ εἴμαστε σφραγισμένοι μὲ ἕνα σφράγισμα πνευματικὸ καὶ αἰώνιο. Μὲ ἕνα σφράγισμα τὸ ὁποῖο δὲν περνάει μὲ τὸ πέρασμα τῆς σαρκός. Ὅταν ὁ Ἰσραηλίτης πέθαινε καὶ ἔλιωνε τὸ σῶμα του, ἔλιωνε καὶ τὸ σφράγισμα τῆς περιτομῆς τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης. Τώρα ὁ Χριστιανὸς καὶ νὰ πεθάνη, ἔχοντας τὸ πνευματικὸ σφράγισμα τῆς Χάριτος τοῦ Θεοῦ καὶ τοῦ Τιμίου καὶ Ζωοποιοῦ Σταυροῦ, αὐτὸ τὸ σφράγισμα εἶναι αἰώνιο καὶ ἀνεξίτηλο ἐπάνω του. Καὶ δὲν τὸ χάνει, ἐκτὸς ἐὰν ὁ ἴδιος ἀρνηθῆ τὴν πίστι καὶ τὴν Ὀρθοδοξία καὶ πέση στὴν ἀθεΐα ἢ στὶς ἄλλες θρησκεῖες καὶ τὶς αἱρέσεις.

Μᾶς συνοδεύει λοιπὸν ἡ νέα περιβολὴ τῆς Χάριτος τῆς Καινῆς Διαθήκης, τὸ νέο σημεῖο τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ. Καὶ αὐτὸ εἶναι κάτι τὸ ὁποῖο μᾶς γεμίζει μὲ εὐγνωμοσύνη πρὸς τὸν Θεόν, ὅτι εἴμεθα ὅλοι μὲ τὸ δικό Του ἅγιο σφράγισμα, μὲ τὸ δικό Του ἀνεξίτηλο πνευματικὸ σφράγισμα. Δὲν εἴμαστε ὅπως τὰ Ἔθνη, ὅπως οἱ ἐκτὸς Χριστοῦ ἀσφράγιστοι, καὶ γι’ αὐτὸ ἕρμαια τῶν δαιμόνων. Ὅταν ὁ διάβολος δῆ τὸν ἀσφράγιστο, εὔκολα τὸν κάνει δικό του. Ὅταν ὅμως δῆ τὸν ἐσφραγισμένο μὲ τὸ Ὄνομα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ μὲ τὸ ἅγιο Βάπτισμα, δὲν μπορεῖ νὰ τὸν κάνη δικό του, παρὰ μόνον ἂν αὐτὸς δώση τὴν καρδιά του στὸν διάβολο. Δὲν ἔχει ἐξουσία ὁ διάβολος οὔτε ὁ ἀντίχριστος εἰς τοὺς ἐσφραγισμένους ἐν τῷ ὀνόματι τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ.

Ἀρχιμ. Γεώργιος Καψάνης,

Προηγούμενος Ι. Μ. Γρηγορίου Ἁγίου Ὅρους