Ἀνατολὴ καὶ Δύση

Ἡ Δύση εὑρίσκεται στήν σπασμώδη ταραχή, ἐνῶ ἡ Ἀνατολή στήν παραίτηση καί τήν ὑποταγή στό πεπρωμένο.

Ἡ Δύση συνεχῶς τρώγει ἐκ τοῦ Δένδρου τῆς Γνώσεως καί αἰσθάνεται ὁλοένα καί περισσότερον τήν πείνα διά τήν γνώση, ἡ Ἀνατολή κάθεται κάτωθεν τοῦ Δένδρου τῆς ζωῆς, ἀλλὰ δέν μπορεῖ νά φθάση ἕως τόν καρπόν.

Ἡ Δύση ἔχει μανία διά τήν ὀργάνωση. Ἡ Ἀνατολή ἔχει μανία διά τόν ὀργανισμό.

Ἡ Δύση ἀπαύστως τακτοποιεῖ τά ἐξωτερικά πράγματα, ἐνῶ οἱ ἐσωτερικές ἀξίες ἡ μία μετά τήν ἄλλη ἐξαφανίζονται. Ἡ Ἀνατολή ἀπαύστως καλλιεργεῖ τάς ἐσωτερικός ἀξίας, καθώς αἱ ἐξωτερικαί πίπτουν καί χάνονται.

Ἡ Δύση κτίζει τούς τερατώδεις βαβυλώνιους πύργους, ἀλλ’ ἐπειδή οἱ πύργοι αὐτοί κτίζονται ἀπό ἀκατέργαστο πέτρα καί ἐπειδή πάντοτε τείνουν πρός μία πλευρά, ταχέως καταρρέουν· ἡ Ἀνατολή ἐν ἰδρώτι κατεργάζεται «πέτρα τήν πέτραν» καί κατάφερε νά κατεργασθεῖ τάς ὡραιοτέρας πέτρας, ὅμως, καθόλου δέν μπορεῖ νά τάς συναρμολόγηση σέ ἕνα οἰκοδόμημα.

Στήν Δύση καλλιεργοῦνται τά πράγματα καί τά πράγματα λάμπουν, καθώς ὁ ἄνθρωπος ὁλοένα καί περισσότερον ἐξαγριώνεται καί σκεπάζεται μέ τό σκότος.

Στήν Ἀνατολή καλλιεργοῦνται μόνον μερικοί ἄνθρωποι καί αὐτοί λάμπουν, καθώς τά πράγματα εἶναι ξεχασμένα στόν ἀγριότοπο καί μεγαλώνουν ἐκεῖ ἐντός τῶν ζιζανίων.

Ἡ Δύση πιστεύει πρωτίστως εἰς τά ἔργα τοῦ ἀνθρώπου, ἔπειτα εἰς τά ἔργα τοῦ Θεοῦ καί τελικῶς εἰς τόν Θεόν Ἡ Ἀνατολή πιστεύει εἰς τόν Θεόν, ἀλλά ἐκμηδενίζει τά ἔργα τοῦ Θεοῦ καί ἀπορρίπτει τά ἔργα τοῦ ἀνθρώπου. Διὰ τοῦτο ἡ Δύση δέν ἔχει τήν ἑνότητα, οὔτε μπορεῖ νά φθάση μέχρι τήν ἑνότητα, διότι ἡ ἑνότητα ὑπάρχει μόνον ἐν Θεῷ• οὕτως ἡ Ἀνατολή ἔχει τήν ἑνότητα ἐσωτερική, ἀλλά δέν θέλει νά τήν ἐφαρμόσει καί στά ἐσωτερικά. Διὰ τοῦτο τόσον συχνά ἡ δραστηριότητα τῆς Δύσεως μετατρέπεται στόν πόλεμο καί τήν εἰρήνη καί τῆς Ἀνατολῆς εἰς τήν παραίτηση καί τήν ὑποταγή στό πεπρωμένο.

Διατί ὅλα γίνονται οὕτω διερωτᾶσαι, παιδί μου;

Ἐπειδή ἡ Δύση δέν μπορεῖ νά δεχθεῖ τόν Χριστόν, καί ἐπειδή ἡ Ἀνατολή δέν μπορεῖ νά δεχθεῖ τόν Ἰησοῦν.

Ἤ ἐπειδή ἡ Δύση ἀνεγνώρισε τόν ἄνθρωπον καί δέν ἀναγνωρίζει τόν Θεόν, ἐνῶ ἡ Ἀνατολή ἀνεγνώρισε τόν Θεόν καί δέν ἀναγνωρίζει τόν ἄνθρωπον.

Διὰ τοῦτο ἡ Δύση εὑρίσκεται στήν σπασμώδη ταραχή καί ἡ Ἀνατολή στήν παραίτηση στό πεπρωμένο. Καθώς ὁ Ἰησοῦς Χριστός ἁπλώνει καί τά δικά του χέρια, διά νά ἐναγκαλιστεῖ εἰς μίαν ἀγκάλη καί τήν Ἀνατολή καί τήν Δύση, ἀλλά δέν μπορεῖ. Δέν μπορεῖ νά ἐναγκαλιστεῖ τήν Ἀνατολή, λόγω τῆς νιρβάνας, οὔτε τήν Δύση λόγω τῶν ξιφῶν.

Ἰδού ἡ Ἀνατολή καί ἡ Δύση εἶναι στήν ψυχή σου. Ὁ σπασμός καί ἡ παραίτησις εἶναι σπόροι στόν ἴδιο ἀγρό. Τό Δένδρον τῆς Γνώσεως καί τό Δένδρον τῆς Ζωῆς μεγαλώνουν τό ἕνα πλάι εἰς τό ἄλλο. Ἡ Ἀνατολή καί ἡ Δύση συγκρούονται εἰς ἕκαστο ἄνθρωπον. Καί δέν σημαίνουν τήν συγκατοίκησα, ἀλλά τήν σύγκρουσιν. Ἐάν ἡ Ἀνατολή καί ἡ Δύση σήμαιναν τήν συγκατοίκηση καί ὄχι τήν σύγκρουση, στόν ἄνθρωπον θά βασίλευεν ἡ εἰρήνη, ὡς καί εἰς τόν κόσμον τότε εἰς τήν θέση τῆς σπασμώδους ταραχῆς καί τῆς παραιτήσεως στό πεπρωμένο θά ἦσαν ἄλλες δυνάμεις, θετικές καί ἤπιες

Γνώρισε τό Δένδρον τῆς Ζωῆς καί θά θεραπευθεῖς ἀπό τάς ἀσθενείας καί τῆς Δύσεως καί τῆς Ἀνατολῆς.

Καί θά γίνεις ὑγιής καί πλήρης ἄνθρωπος. Ἕνας ὑγιής καί πλήρης ἄνθρωπος εἶναι αἰσιόδοξος.

Τότε ἡ δραστηριότητα καί ἡ πίστη —τά ἀντίθετα τῶν ἐν λόγῳ ἀσθενειῶν— θά ἀνθίσουν στόν σκουπιδότοπο τῆς σπασμώδους ταραχῆς καί τῆς παραιτήσεως στό πεπρωμένο.

Ἅγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς