Ἀπόκρηες

Οἱ ἐκδηλώσεις τῆς Ἀποκρηᾶς ἀπὸ τοῦ 1887 ἔλαβαν πιὸ συγκεκριμένη μορφὴ μὲ τὴν ἵδρυσι τοῦ Κομιτάτου. Σκοπός του ἦταν ἡ κατὰ τὰ εὐρωπαϊκὰ πρότυπα παρέλασις ἁρμάτων μὲ ἐπὶ κεφαλῆς τὸ ἅρμα τοῦ καρναβάλου, τῆς κωμικῆς αὐτῆς θεότητος τῆς Ἀποκρηᾶς καὶ τοῦ βασιλέως τῆς εὐθυμίας. Ἡ Ἐπιτροπὴ αὐτὴ γιὰ νὰ κινήσῃ περισσότερον τὸ ἐνδιαφέρον, ὥριζε καὶ χρηματικὰ βραβεῖα γιὰ τὰ καλύτερα στολισμένα καὶ πιὸ πετυχημένα σὲ σατυρικὴ ἔκφρασι ἅρματα καὶ ἄτομα. Ἡ ἵδρυσις τοῦ Κομιτάτου τῆς Ἀποκρηᾶς συνέπεσε μὲ τὴν παράλληλη ἵδρυσι ἐθνικῶν Κομιτάτων τῶν Σλαύων γιὰ τὴν κατάκτησι τῆς Μακεδονίας.

Ὁ «Ρωμηὸς» τοῦ Σουρῆ στὸ φύλλο τῆς 31.1.1887 ἀναγγέλλει τὴν ἵδρυσι τοῦ Κομιτάτου.

Ἐν μέσω τῆς πολεμικῆς τοῦ κόσμου παραζάλης,
ἀγγέλομεν εἰς τὸ κοινὸν μετὰ χαρᾶς μεγάλης
πῶς Κομιτάτον ἔγινε κι’ ἐδῶ εἰς τὴν Ἑλλάδα,
ὁποῦ βραβεῖα, λέγεται, σπουδαῖα θὰ χαρίσῃ
εἰς ὅποιον θὰ μασκαρευθῆ μὲ κάποιαν ἐξυπνάδα
καὶ μὲ τὴν μασκαράτα του ἐντύπωσι θ’ ἀφήσῃ.
Ἐκτὸς δὲ τούτου, Ἕλληνες, κι’ ὁ Δῆμος Ἀθηναίων,
ὁποῦ πᾶν ἔργον βοηθεῖ μεγάλον καὶ γενναῖον,
κι’ αὐτὸς τὸ κατὰ δύναμιν πρὸς τὸ παρὸν θὰ κάμῃ
κι’ ἕνα σκοπὸν μεγαλουργὸν γενναίως θὰ συνδράμῃ,
καὶ θὰ βραβεύσῃ πρόθυμος μὲ μπόλικο παρᾶ
τὸν μᾶλλον εὐφυέστερον τῶν ἄλλων μασκαρᾶ.

Στὴν οἰκονομικὴ ἐνίσχυσι τοῦ Κομιτάτου συνέβαλαν καὶ οἱ ἔμποροι τῶν Ἀθηνῶν.

Πολὺς ὀφείλετ’ ἔπαινος εἰς τοὺς καλοὺς ἐμπόρους,
διότι λησμονήσαντες τοὺς δυσβαστάκτους φόρους
μὲ προθυμίαν ἔτρεξαν μικροί τε καὶ μεγάλοι
νὰ συσκεφθοῦν ἀπὸ κοινοῦ διὰ τὸ Καρναβάλι
καὶ χάριν τῶν Ἀπόκρεω νὰ κάμουν Κομιτάτον,
καθόλου μὴ φειδόμενοι βραβείων καὶ χρημάτων.

Ἀπευθυνόμενος δὲ πρὸς τὸν ἀθηναϊκὸν λαὸν, ἐξακολουθεῖ ὡς ἑξῆς:

Ἐμπρός, λοιπόν, εὐδαίμονες τοῦ ἄστεος πολῖται
καὶ ὅσον ἠμπορέσετε καλὰ μασκαρευθῆτε,
διότι στῶν Ἀπόκρεω τὸν κρότον καὶ τὸν σάλον,
ἐκεῖνος ποὺ καλύτερα μασκαρευθῇ τῶν ἄλλων
κι’ εἰς ὅλας τιμηθήσεται τὰς ἄλλας πρωτευούσας
καὶ τ’ ὄνομά του ζήσεται εἰς γενεὰς μελλούσας.
…Κι’ οὐδὲ χρημάτων νὰ φεισθῇ καὶ πνεύματος καὶ κόπου,
διὰ νὰ γίνῃ μασκαρᾶς ἀντάξιος τοῦ τόπου.
…Κι’ ἀφοῦ εὐδοκιμήσαμεν εἰς κάθε ἄλλον κλάδον
καὶ εἰς ἡμᾶς ἡ δύναμις τοῦ πνεύματος ἀνήκει,
θὰ εἶναι κρῖμα κι’ ἄδικον ἡ γῆ τῶν μασκαράδων
νὰ μὴ πρωτεύῃ πάντοτε καὶ στὸ μασκαραλῆκι.
…Κι’ ἀφοῦ ὁ κόσμος ἄρχισε γιὰ πόλεμο ν’ ἀνάβῃ
καὶ Κομιτάτα ἔκαμαν κι’ οἱ Βούλγαροι κι’ οἱ Σλαῦοι,
πρὸς ἀσφαλῆ κατάκτησιν τῆς γῆς τῶν Μακεδόνων,
κι’ οὐδὲ χρημάτων φείδονται πρὸς τοῦτο καὶ ἀγώνων,
ἄς κάμῃ ἕνα κι’ ἡ Ἑλλὰς διὰ τοὺς μασκαράδες,
καὶ ἄς σκορπίζῃ δι’ αὐτοὺς βραβεῖα καὶ παράδες.

Γιάννης Γέροντας

Ἡ ζωὴ τῆς παληᾶς Ἀθήνας ἀπὸ τὴ σάτυρα τοῦ «Ρωμηοῦ»

Τὰ Ἀθηναϊκὰ τ. 53, 1972