Ἡ ἕνωσις ποὺ ἐπιχειρεῖται

Οἱ φιλικὲς ἐκδηλώσεις καὶ φιλοφρονήσεις Ὀρθοδόξων ταγῶν καὶ οἰκουμενιστῶν πρὸς τὸν Πάπα Ρώμης δὲν θὰ ἐνέπνεαν σοβαρὲς ἀνησυχίες σὲ μεγάλο ἀριθμὸ συνειδητῶν Ὀρθοδόξων, ἐὰν συνωδεύοντο ἀπὸ κάποιες ἐνδείξεις ἀλλαγῆς στὴν γραμμὴ τοῦ Βατικανοῦ. Ἀλλαγὴ ὅμως δὲν παρατηρεῖται. Ἀντιθέτως μάλιστα ἡ Οὐνία ἐνισχύεται, τὸ Πρωτεῖον καὶ τὸ Ἀλάθητον διακηρύσσονται ἀπὸ τὸν Πάπα εὐκαίρως ἀκαίρως καὶ ἡ διπλωματία τοῦ Βατικανοῦ κάνει ὅ,τι μπορεῖ γιὰ νὰ προωθήσῃ μία ἕνωσι μὲ τοὺς Ὀρθοδόξους σύμφωνη μὲ τὸ πνεῦμα τῆς Συνόδου Φεράρας-Φλωρεντίας καὶ τῆς Β´ Βατικανείου Συνόδου, οἱ ὁποῖες καλοῦσαν τοὺς «ἀπεσχισμένους ἀδελφοὺς» Ὀρθοδόξους νὰ ἐπανέλθουν στὴν Παπικὴ Ἐκκλησία, διότι μόνον ἡ κοινωνία μὲ τὸν διάδοχο τοῦ Πέτρου ἐξασφαλίζει τὴν πλήρη καὶ ἀληθῆ ἐκκλησιαστικότητα.

Ἡ χαραχθεῖσα ἀπὸ τὸ Βατικανὸ γραμμὴ ἀκολουθεῖται μὲ πιστότητα. Ἐτονίζετο μέχρι σήμερα καὶ ἀπὸ Ὀρθοδόξους θεολόγους ὅτι ὑπάρχουν δογματικὲς διαφορὲς μεταξὺ Ὀρθοδόξων καὶ Ρωμαιοκαθολικῶν, χωρὶς ἐπίλυσι τῶν ὁποίων δὲν ἠμπορεῖ νὰ γίνῃ ἡ ἕνωσις. Τώρα τονίζεται καὶ ἀπὸ Ὀρθοδόξους ὅτι ἔχουμε κοινὴ πίστι, κοινὴ παράδοσι, καὶ ὅτι ὑπὸ ὠρισμένες προϋποθέσεις θὰ ἠδυνάμεθα νὰ δεχθοῦμε τὸ Πρωτεῖον: «῾Ἔχουμε τὴν ἰδία πίστι καὶ τὴν ἰδία παράδοσι. Τὸ κύριο πρόβλημα ποὺ πρέπει νὰ λύσουμε, εἶναι τὸ πρωτεῖο τοῦ ἐπισκόπου Ρώμης, δηλαδὴ ὁ ρόλος τοῦ Πάπα᾿, ἐδήλωσε ὁ Μητροπολίτης [Περγάμου] Ἰωάννης. ῾Πιστεύω ὅτι μποροῦμε νὰ βροῦμε μία λύσι. Πρόκειται περὶ τοῦ ἐπακριβοῦς καθορισμοῦ τῆς θέσεως τοῦ ἐπισκόπου Ρώμης στὴν δομὴ τῆς παγκοσμίου Ἐκκλησίας. Οἱ Ὀρθόδοξοι εἶναι ἕτοιμοι νὰ δεχθοῦν τὴν ἰδέα ἑνὸς παγκοσμίου πρωτείου καί, κατὰ τοὺς κανόνας τῆς ἀρχαίας Ἐκκλησίας, ὁ ἐπίσκοπος Ρώμης ἦταν ὁ «primus» [...] Ἡ ἀσυμφωνία ἐμφανίζεται σὲ ἕνα θεμελιῶδες θέμα: Μπορεῖ ὁ ἐπίσκοπος Ρώμης νὰ παρεμβαίνη στὴν ζωὴ τῶν τοπικῶν Ἐκκλησιῶν;᾿, ἐδήλωσε ἐπὶ πλέον καὶ προσέθεσε: ῾Δὲν μπορεῖ νὰ παρεμβαίνη χωρὶς ἀπόφασι εἰλημένη ἀπὸ κοινοῦ μὲ τοὺς ἄλλους ἐπισκόπους. Μὲ λίγα λόγια, ὁ ἐπίσκοπος Ρώμης πρέπει πάντοτε νὰ ἐνεργῆ ἐν συμφωνίᾳ μετὰ τῆς συνόδου᾿».

Θὰ ἤθελα κατ᾿ ἀρχὴν ἐδῶ νὰ παρατηρήσω ὅτι ἡ συνείδησις τῆς Ὀρθοδόξου Καθολικῆς Ἐκκλησίας οὐδέποτε ἀπεδέχθη ὅτι μετὰ τὸ Σχίσμα Ὀρθόδοξοι καὶ Ρωμαιοκαθολικοὶ ἔχουμε κοινὴ Πίστι καὶ κοινὴ Παράδοσι. Μάρτυρες τῆς συνειδήσεως αὐτῆς εἶναι μεγάλοι ἱεράρχαι καὶ θεοφόροι Πατέρες, ὡς ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, ὁ Ἅγιος Μάρκος Ἐφέσου, ὁ Ἅγιος Μελέτιος ὁ Πηγᾶς, ὁ Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, ὁ Ἅγιος Νεκτάριος Πενταπόλεως, ὁ Δοσίθεος Ἱεροσολύμων, καὶ ἄλλοι πολλοί, καθὼς καὶ οἱ Συνοδικὲς ἀποφάσεις τῶν Ὀρθοδόξων Πατριαρχῶν κατὰ τὰ ἔτη 1848, 1868, 1895. Ἀλλὰ καὶ ὁ ἁπλοῦς Ὀρθόδοξος λαός, παρὰ τὰ δεινὰ τῆς Τουρκοκρατίας καὶ παρὰ τὴν συστηματικὴ λατινικὴ προπαγάνδα καὶ τὶς πιέσεις ποὺ κατὰ καιροὺς ὑπέστη ἀπὸ τὴν Οὐνία, δὲν ἐξώμοσε -ἐκτὸς ἐλαχίστων ἐξαιρέσεων- ἀλλὰ ἔμεινε πιστὸς στὰ δόγματα καὶ τὴν πίστι τῆς Ἐκκλησίας του.

Ἔπειτα ἡ ἕνωσις ποὺ ἐπιχειρεῖται, ἔστω καὶ ἐὰν καλῶς προετοιμάζεται ἐδῶ καὶ ἀρκετὲς δεκαετίες ἀπὸ τὸ Βατικανό, δὲν θὰ γίνῃ ἀποδεκτὴ ἀπὸ πολλοὺς Ὀρθοδόξους καὶ θὰ συντελέση στὴν διάσπασι τῆς Ὀρθοδοξίας, ἐπειδὴ θὰ γίνῃ χωρὶς νὰ ἐπιλυθοῦν οὐσιαστικὰ οἱ δογματικὲς διαφορές, χωρὶς οἱ Ρωμαιοκαθολικοὶ νὰ ἀπαρνηθοῦν τὰ αἱρετικὰ δόγματα (Filioque, Πρωτεῖον, Κτιστὴ Χάρις κ.λπ), ἀλλὰ μὲ ἐπανερμηνεία των κατὰ τρόπο ἀνώδυνο γιὰ τὸ Βατικανὸ καὶ ἀποδεκτὸ ἀπὸ τοὺς Ὀρθοδόξους.

Βέβαια ἡ ἐκκοσμικευμένη κοινωνία μας, ποὺ γαλουχεῖται μὲ τὰ συνθήματα τῆς Παγκοσμιοποιήσεως καὶ τῆς Νέας Ἐποχῆς δὲν ἔχει τὴν δογματικὴ εὐαισθησία τῶν Ὀρθοδόξων ποὺ κάποτε ἀπεδοκίμασαν τὶς ἀποφάσεις τῆς «ἑνωτικῆς» Συνόδου Φεράρας-Φλωρεντίας. Ὑπάρχει ἐν τούτοις καὶ σήμερα λαὸς τοῦ Θεοῦ, τὸ προφητικὸν λείμμα συνειδητῶν Ὀρθοδόξων, οἱ ὁποῖοι θὰ ἀντισταθοῦν σὲ κάθε μορφὴ ἑνώσεως, ἡ ὁποία δὲν θὰ γίνῃ ἐν τῇ ἀληθείᾳ τῆς Ὀρθοδόξου Πίστεως. Ἡ ἀνησυχία πολλῶν Ὀρθοδόξων γιὰ ὅσα συνέβησαν τελευταῖα, ἀποδεικνύει ὅτι ἡ Ὀρθόδοξος συνείδησις λειτουργεῖ.

Ἂς προσέξουν λοιπὸν οἱ σπεύδοντες πρὸς τὴν ἕνωσι, μήπως ἀντὶ νὰ ἑνώσουν τὰ διεστῶτα διασπάσουν τὸ ἡνωμένο Ὀρθόδοξο ποίμνιο. Τὸ δράμα τῶν ἀλλεπαλλήλων διασπάσεων, ποὺ ἠκολούθησαν τὴν ἐν σπουδῇ ἐπιβολὴ τοῦ νέου ἡμερολογίου στὴν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος, πρέπει νὰ προβληματίση τοὺς ἐκκλησιαστικούς μας ἠγέτας. Καὶ ἀκόμη πρέπει νὰ μᾶς διδάξη ἡ σύνεσις πολλῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν, οἱ ὁποῖες διακρατοῦν τὸ παλαιὸ ἡμερολόγιο γιὰ νὰ μὴ σχίσουν τὸ ποίμνιό τους.

π. Γεώργιος Καψάνης