Ἡ κεντρικὴ λέξη τοῦ χριστιανισμοῦ

Ἔχω τὴν αἴσθηση ὅτι εἴμαστε σὲ μία φάση κάμψεως. Δὲν τίθεται θέμα. Δὲν θὰ ἔλεγα παρακμῆς, ἀλλὰ κάμψεως. Ξέρω ὅτι πολλὲς φορὲς καὶ σὲ ἄρθρα τῆς «Καθημερινῆς» ἴσως παρουσιάζεται πολὺ πιὸ ἔντονη αὐτὴ ἡ φάση τῆς παρακμῆς. Ἀλλά, νομίζω ὅτι ἐκεῖνο τὸ ὁποῖο πρέπει νὰ μᾶς ἀπασχολήσει δὲν εἶναι ὅτι εἴμαστε ἄρρωστοι, ἀλλὰ ποιά εἶναι ἡ θεραπεία. Ὅλοι περνᾶμε κάποια ἀρρώστια. Τὸ θέμα εἶναι σωστὰ νὰ τὴν προσδιορίσουμε, νὰ γίνει ἡ σωστὴ διάγνωση καὶ ὅταν ἔχουμε καρκίνο, νὰ μὴν παίρνουμε φάρμακα γιὰ τὴ γρίπη. Ὅταν εἶναι κάτι πολὺ σοβαρό, θὰ πάρουμε τὰ ἀνάλογα φάρμακα. Καὶ νομίζω αὐτὸ τὸ ὁποῖο τὸ βλέπω ὅτι ἔχει λείψει ἐδῶ, εἶναι ἡ σοβαρὴ αὐτοκριτική. Ἡ ἴδια ἡ λέξη χρησιμοποιεῖται πολλὲς φορὲς ὡς ἐπίθεση ἐναντίον τῶν ἄλλων.

«Κάποιοι ἄλλοι πρέπει νὰ κάνουν αὐτοκριτική, ἂς ποῦμε οἱ πολιτικοί, οἱ οἰκονομικοὶ παράγοντες». Προφανῶς πρέπει νὰ κάνουν αὐτοί. Ἀλλά, ὅλος ὁ λαὸς πρέπει νὰ κάνει αὐτοκριτική. Καὶ αὐτὸς εἶναι ὁ ρόλος τῆς Ἐκκλησίας, νὰ τὸν βοηθήσει νὰ κάνει αὐτὴ τὴν αὐτοκριτική. Δηλαδή, φταίει πάντα κάποιος ξένος, τὸν ὀνομάζουμε ἔτσι ἢ ἀλλιῶς, μπορεῖ νὰ εἶναι Γερμανός, μπορεῖ νὰ εἶναι Ἀμερικανός, μπορεῖ νὰ εἶναι Τοῦρκος. Μά, ἐπιτέλους φταῖμε ἐμεῖς. Αὐτὴ τὴν αὐτοκριτικὴ ἔχω τὴν ἐντύπωση ὅτι δὲν τὴν ἔχουμε κάνει. Καὶ δὲν εἶναι εὔκολo νὰ τὴν κάνουμε. Δηλαδὴ λέμε «διαφθορά». Ἡ διαφθορὰ πῶς ὀνομάζεται; Εἶναι μία πλανωμένη, πῶς νὰ τὴν πῶ; Σὰν ἕνα φάντασμα, σὰν ἕνα σύννεφο. Ἔχει ὀνόματα ἡ διαφθορά. Σημαίνει ψέμα, σημαίνει πλεονεξία, σημαίνει ἐγωκεντρισμός. Αὐτὰ τὰ πράγματα εἶναι μόνο στοὺς πολιτικοὺς καὶ στοὺς οἰκονομικοὺς παράγοντες; Καὶ στὰ μέσα ἐνημερώσεως; Δὲν εἶναι στὰ περισσότερα σπίτια; Δηλαδὴ τὸ «σπὸρ» ποὺ λέγεται «φοροδιαφυγὴ» εἶναι γιὰ ὁρισμένους μόνο; Ὅλη αὐτὴ ἡ εὐκολία μὲ τὴν ὁποία δηλώνουμε ὅτι ὁ πατέρας μας πρέπει νὰ πάρει σύνταξη καὶ ὁ πατέρας μας ἔχει πεθάνει, δὲν εἶναι παρακμή; Θέλω νὰ πῶ ὅτι πρέπει νὰ μάθουμε νὰ βλέπουμε τὴν πραγματικότητα ὅπως εἶναι. Καὶ ὑπάρχει μία ἄλλη λέξη ποὺ εἶναι ἐπίσης ἐντελῶς ἐκκλησιαστικὴ καὶ δὲν ἠχεῖ πολὺ καλά, ἀλλὰ εἶναι ἡ κεντρικὴ λέξη τοῦ χριστιανισμοῦ: «Μετάνοια». Ἂν δὲν ἀποφασίσουμε πραγματικὰ νὰ διορθώσουμε αὐτὸ τὸ ὁποῖο γίνεται, πῶς θὰ ὑπάρξει ἡ ἀλλαγή; Πῶς θὰ πάρουμε τὴ θέση ποὺ ἔχουμε μέσα στὴν Εὐρώπη καὶ στὸν παγκόσμιο χῶρο;

Καὶ ἀπὸ αὐτῆς τῆς πλευρᾶς, ἐπαναλαμβάνω καὶ πάλι, μὴ φανταστεῖτε ὅτι ἐγὼ μιλῶ γιὰ τὴν αὐτοκριτικὴ τῶν ἄλλων, μιλῶ γιὰ τὴν αὐτοκριτικὴ τὴ δική μας, τῶν θρησκευτικῶν λεγομένων, τῶν ἐκκλησιαστικῶν ἀνθρώπων. Ἐπιμένω τὸν τελευταῖο καιρὸ καὶ ἔχω καταντήσει λίγο σὰν ἐκείνους ποὺ ἀποστηθίζουν τοὺς στίχους, νὰ ἐπαναλαμβάνω αὐτὸν τὸν στίχο ποὺ εἶναι στὴν Παλαιὰ Διαθήκη, στὶς παροιμίες. «Ἀληθεύειν καὶ ποιεῖν δίκαια», παρότι εἶναι μία μετάφραση 22 αἰῶνες πρίν, ὅλες αὐτὲς οἱ λέξεις εἶναι πολὺ σαφεῖς καὶ στὴ σημερινὴ πραγματικότητα «ἀληθεύει καὶ ποιεῖν δίκαια ἀρεστὰ τῷ Θεῷ μᾶλλον ἢ θυσιῶν αἷμα»: «Τὸ νὰ εἶναι κανεὶς ἀληθινὸς καὶ δίκαιος, αὐτὸ ἀρέσει στὸν Θεὸ πολὺ περισσότερο ἀπὸ τὰ αἵματα τῶν θυσιῶν».

Θὰ ἔλεγα, μεταφράζοντας στὴ σημερινὴ πραγματικότητα, ἀπὸ τὶς πολλὲς μετάνοιες, ἀπὸ τὰ πολλὰ κεριά, ἀπὸ τὶς πολλὲς ἄλλες ἐξωτερικὲς ἐκφράσεις θρησκευτικότητας. Ἂν δὲν καλλιεργήσουμε αὐτὸ τὸ πνεῦμα τῆς ἀλήθειας ποὺ δὲν εὔκολο, καὶ τῆς Δικαιοσύνης, ποὺ δὲν εἶναι εὔκολο, δὲν ἔχουμε τὴ δυνατότητα νὰ βοηθήσουμε τὸν λαὸ σὲ μία ἀληθινὴ ὀρθόδοξη πνευματικότητα. Καὶ αὐτὸ νομίζω πρέπει νὰ τὸ κάνουμε. Ἐγὼ τουλάχιστον στὴν Ἀλβανία αὐτὸ τονίζω στοὺς ὀρθόδοξους. Τὸ νὰ εἶσαι ὀρθόδοξος, δὲν σημαίνει ἁπλῶς ὅτι κάνεις τὸν σταυρό σου ἔτσι, ἐνῶ οἱ ἄλλοι τὸν κάνουν ἀλλιῶς ἢ ἄλλοι δὲν τὸν κάνουν καθόλου, ἀλλὰ εἶναι ὅτι μὲ τὴ ζωή σου προσπαθεῖς νὰ εἶσαι ἄνθρωπος τῆς ἀλήθειας, ἄνθρωπος τῆς Δικαιοσύνης. Αὐτὸ φέρνει τὴν ἀλλαγή. Καὶ δόξα τῷ Θεῷ ὑπάρχουν πάρα πολλοὶ ἄνθρωποι ἐδῶ ποὺ ζοῦν αὐτὸ τὸ πράγμα. Κι ἐσεῖς ἔχετε γνωρίσει κ. Παπαχελά. Δὲν εἶναι οἱ ἐπώνυμοι, αὐτοὶ ποὺ παρουσιάζονται, εἶναι οἱ ἁπλοὶ ἄνθρωποι πολλοί, οἱ ὁποῖοι ἀκτινοβολοῦν αὐτὴ τὴν πραγματικότητα μὲ ἀθόρυβο τρόπο ἀλλὰ πολὺ οὐσιαστικό. Λοιπόν, ἐγὼ δὲν ἀνησυχῶ, δὲν ξέρω, ἔχω μία αἰσιοδοξία γιὰ τὸ μέλλον, ἀλλὰ θέτω ὑπὸ τὶς προϋποθέσεις αὐτές, ὅτι θὰ γίνουμε πραγματικὰ ὀρθόδοξοι δηλαδή.

Ἀρχιεπίσκοπος Ἀλβανίας Ἀναστάσιος